Co znaczy O WYMOWIE W PROZIE ALBO WIERSZU:
Teoretyczna rozprawa Franciszka Karpińskiego, wydana w drugim tomie jego Zabawek wierszem i prozą (1782), była nowatorską próbą sformułowania założeń początkującego w Polsce nurtu literatury sentymentalnej. Jako zwolennik swobody twórczej autor zakwestionował przydatność, a również sedno żadnych rygorów i norm, które krępują wyobraźnię poety i wprowadzają ograniczenia w procesie tworzenia. Odrzucił klasycystyczne "prawidła literackie", zalecając poetom swobodne wypowiadanie się o człowieku i świecie odpowiednio z głosem serca i doświadczeniem zdobytym w osobistym kontakcie z otaczającą rzeczywistością. Przyznał twórcom prawo do nieskrępowanego wyrażania indywidualnych myśli i uczuć i wewnętrznych doznań. W dziedzinie stylu preferował w literaturze język naturalny, prosty, a nawet bliski mowie potocznej. Podkreślał potrzebę zachowania "porządku" (komunikatywności przekazu, prostoty) i "przystojności", tzn. surowości i czystości moralnej. Podobnie jak teoretycy klasycystyczni podkreślał moralne i wychowawcze cele literaturze, toteż pisał o zgubnych skutkach, do jakich w ojczyźnie prowadzi poezja frywolna, pociągająca za sobą "zniewieścienie młodzieży krajowej", "niewstyd" i zaniedbywanie obywatelskich obowiązków.
W zarysowanej koncepcji literatury sentymentalnej zasadniczą rolę odegrał postulat "czułego serca". Za fundamentalną i niezbywalną cechę poety, a jednocześnie źródło twórczości Karpiński uznał "czułość serca", którą pojmował jako indywidualną i spontaniczną wrażliwość na sytuację drugiego człowieka i umiejętność współodczuwania z nim. Przede wszystkim zalecał analizę i rozpoznanie, a z powodu kształtowanie własnych uczuć wewnętrznych, emocji i nastrojów. Krokiem kolejnym winno być otwarcie się na zewnątrz, ku innym ludziom i otaczającemu światu. Należało zaszczepiać w sobie współczucie, wrażliwość, wzruszenie i czułość. Istotną rolę miał także odgrywać indywidualny kontakt z naturą i kontemplowanie jej uroków.
Jako zwolennik twórczości oryginalnej Karpiński uznał "ślepe naśladowanie" za słowo "niedowierzania siłom naszym". Przekonywał, że "[...] honor i pożytek narodowi zapewne nie kopie, lecz same zrobić mogą oryginały". Był także przeciwny popularnym ówcześnie adaptacjom i przeróbkom obcych tekstów, podkreślał z kolei wartość twórczości wyrastającej z rodzimych źródeł. Tylko wtedy dostrzegał sedno odwoływania się do wzorcowych dzieł, gdy celem było doskonalenie smaku i uwznioślenie myśli i pobudzenie natchnienia i intelektu. Pośród rekomendowanych lektur programowo pominął dzieła klasyków francuskich XVII w. Z kolei do "pięknych wzorów" zaliczył między innymi Jerozolimę wyzwoloną T. Tassa, Orlanda szalonego L. Ariosta, Raj utracony Miltona, a również Pory roku J. Thomsona, Idylle i Zgon Abla S. Gessnera i Henriadę Woltera. Zachwycał się także Pieśniami Osjana J. Macphersona i utworami E. Younga.
(Bożena Mazurkowa)
Zobacz także: KARPIŃSKI FRANCISZEK, SENTYMENTALIZM
W zarysowanej koncepcji literatury sentymentalnej zasadniczą rolę odegrał postulat "czułego serca". Za fundamentalną i niezbywalną cechę poety, a jednocześnie źródło twórczości Karpiński uznał "czułość serca", którą pojmował jako indywidualną i spontaniczną wrażliwość na sytuację drugiego człowieka i umiejętność współodczuwania z nim. Przede wszystkim zalecał analizę i rozpoznanie, a z powodu kształtowanie własnych uczuć wewnętrznych, emocji i nastrojów. Krokiem kolejnym winno być otwarcie się na zewnątrz, ku innym ludziom i otaczającemu światu. Należało zaszczepiać w sobie współczucie, wrażliwość, wzruszenie i czułość. Istotną rolę miał także odgrywać indywidualny kontakt z naturą i kontemplowanie jej uroków.
Jako zwolennik twórczości oryginalnej Karpiński uznał "ślepe naśladowanie" za słowo "niedowierzania siłom naszym". Przekonywał, że "[...] honor i pożytek narodowi zapewne nie kopie, lecz same zrobić mogą oryginały". Był także przeciwny popularnym ówcześnie adaptacjom i przeróbkom obcych tekstów, podkreślał z kolei wartość twórczości wyrastającej z rodzimych źródeł. Tylko wtedy dostrzegał sedno odwoływania się do wzorcowych dzieł, gdy celem było doskonalenie smaku i uwznioślenie myśli i pobudzenie natchnienia i intelektu. Pośród rekomendowanych lektur programowo pominął dzieła klasyków francuskich XVII w. Z kolei do "pięknych wzorów" zaliczył między innymi Jerozolimę wyzwoloną T. Tassa, Orlanda szalonego L. Ariosta, Raj utracony Miltona, a również Pory roku J. Thomsona, Idylle i Zgon Abla S. Gessnera i Henriadę Woltera. Zachwycał się także Pieśniami Osjana J. Macphersona i utworami E. Younga.
(Bożena Mazurkowa)
Zobacz także: KARPIŃSKI FRANCISZEK, SENTYMENTALIZM
- Co znaczy OBŁOKI MIŁOSZA:
- Porównanie w komentarzu do tego wiersza zwrócił uwagę - powołując się zresztą na zdanie Miłosza zaczerpnięte z Ziemi Ulro ( Kiedy mój anioł stróż / który przebywa w uwewnętrznionej przestrzeni / odnosi o wymowie w prozie albo wierszu co znaczy.
- Krzyżówka OSJANIZM:
- Dlaczego sentymentalnej i romantycznej, zapoczątkowana utworem szkockiego pisarza Jamesa Macphersona (1736-1796), zatytułowanym Pieśni Osjana (The Works of Ossian, 1760-1763). Autor posłużył się mistyfikacją o wymowie w prozie albo wierszu krzyżówka.
- Co to jest OPIS OBYCZAJÓW ZA PANOWANIA AUGUSTA III:
- Jak lepiej Kitowicza, pisane pod koniec XVIII w., w całości wydane dopiero w latach 1840-1841, ma walory utworu literackiego, a jednocześnie jest niekwestionowanym osiągnięciem w zakresie pisarstwa o wymowie w prozie albo wierszu co to jest.
- Słownik OPOWIADANIA HŁASKI:
- Kiedy pisarzowi przyniosły już prasowe pierwodruki opowiadań zgromadzonych w dalszym ciągu w tomie Pierwszy krok w chmurach. Dostrzeżono w nich w pierwszej kolejności czyn literackiego sprzeciwu wobec o wymowie w prozie albo wierszu słownik.
- Czym jest O KLASYCZNOŚCI I ROMANTYCZNOŚCI TUDZIEŻ O DUCHU P:
- Od czego zależy rozprawa Kazimierza Brodzińskiego, opublikowana w Pamiętniku Warszawskim (1818), wyrosła z jego zainteresowań poezją niemiecką i z przemyśleń nad dziejami i perspektywami rozwoju rodzimej literaturze o wymowie w prozie albo wierszu czym jest.
Czym jest o wymowie w prozie albo wierszu znaczenie w Motywy literatura O .
