Co znaczy MESJANIZM:
definicja to - zgodnie ze Starym Testamentem - oznaczało oczekiwanie Ludu Wybranego na przyjście Mesjasza, którego misją miało być zbawienie ludzkości. Mesjanizm narodowy, wykreowany poprzez filozofów i pisarzy epoki romantyzmu, spełnienia tej misji upatrywał w posłannictwie narodu, który przez poświęcenia i ofiary, analogicznie do męki i Zgonu Chrystusa, przynieść miał wolność wszystkim ludom. Wiązało się z tym przekonanie o szczególnej roli narodu wybranego, z którym Bóg zawarł szczególne przymierze. Wzorów szukano na kartach ksiąg Starego Testamentu, opisujących dzieje narodu izraelskiego jako wybranego poprzez Boga dla spełnienia Jego zbawczych zamiarów względem ludzkości. Mesjanizm narodowy łączył kategorie polityczno historyczne z religijnymi, dostrzegając w dziejach realizację Boskich zamierzeń.
Zapowiedź polskiego mesjanizmu narodowego dostrzec można w twórczości nie wszystkich pisarzy staropolskich, między innymi P. Skargi i w utworach z okresu konfederacji barskiej. Tam już pojawia się koncepcja szczególnej misji Polski jako narodu wybranego i jego przymierza z Bogiem, a nawet sięganie do analogii z Chrystusem. Tendencje te umacniała także idea roli Polski jako "przedmurza chrześcijaństwa", broniącego całej Europy przed najazdami tureckimi i tatarskimi.
Koncepcje mesjanistyczne w formie zwartej doktryny pojawiły się w pisarstwie J.P. Woronicza (1757-1829), który w swoim Hymnie do Boga o dobrodziejstwach Opatrzności dla naszego narodu dziejami wyświadczonych (1805, ogł. 1810) powody upadku Polski upatrywał w zerwaniu poprzez naród przymierza z Bogiem i w karze za popełnione przewinienia. Żal i pokuta stanowić miały drogę do odwrócenia Bożego gniewu i odbudowy przymierza, a co za tym idzie - odrodzenia Polski. Nieco inną wizję, zrywającą z racjonalistycznie pojmowaną logiką winy i kary, zawarł Woronicz w poemacie Świątynia Sybilli, gdzie pojawia się hipoteza, Iż dotykające Polskę nieszczęścia mogą być nie karą, ale - podobnie jak w biblijnej Księdze Hioba - zesłaną poprzez Boga próbą.
Postęp romantycznego mesjanizmu nastąpił w chwili klęski stworzenia listopadowego, gdy pojawiać się zaczęły dramatyczne pytania o powody i sedno przegranej, kontrastujące z wyrażaną przedtem optymistyczną wiarą w powodzenie walki o wolność i wsparcie ze strony Boga, traktowanego jako sojusznika słusznej kwestie. Mesjanizm, aktualny w powstańczej literaturze K. Brodzińskiego, S. Goszczyńskiego, M. Gosławskiego, S. Garczyńskiego, pozwalał ocalić sedno przegranej walki, wpisując ją w domniemany plan Opatrzności, wyznaczający bieg dziejów, gdzie rozwój dokonuje się poprzez cierpienia i ofiary.
Dopatrywanie się analogii tej klęski do Zgonu Chrystusa niosło z sobą optymistyczne przesłanie, otwierające nie tylko perspektywę zmartwychwstania - odrodzenia Polski, lecz również wypełnienia zbawczej misji "narodu wybranego" wobec innych ludów. Sprzyjało temu powszechne przekonanie uczestników stworzenia, że swą walką ocalili Francję i Belgię przed interwencją rosyjską, planowaną w zamiarze przywrócenia w takich państwach, obalonego poprzez rewolucję, 1830 r. porządku. W tej perspektywie męczeństwo i cierpienie nabierało wartości pozytywnej, stając się przyczyną do chwały, a klęska i Zgon traktowane były jako zwycięstwo, bo ich konsekwencją musiało być zmartwychwstanie. Gdyż ofiarę taką złożyć mógł - jak Chrystus - tylko niewinny, mesjanizm prowadził do idealizacji Polski, jej narodu i historii, co uwidacznia się wyraźnie w poezji późnego romantyzmu. Regularnie pojawia się również symbolika ziarna, które (odpowiednio z ewangeliczną przypowieścią) musi zostać wrzucone w ziemię i obumrzeć, by wydać plon.
Sformułowane poprzez pisarzy - uczestników stworzenia listopadowego - idee mesjanistyczne znalazły własne rozwinięcie w Księgach narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego i w Dziadów części III A. Mickiewicza, gdzie pysze pragnącego "rządu dusz" Konrada przeciwstawiona została pokora ks. Piotra, poddającego się kompletnie woli Bożej.
Filozoficzne uzasadnienie mesjanizm dostał w dziełach Józefa Hoene Wrońskiego, który upowszechnił ten termin, i A. Cieszkowskiego. Mesjanizm ukształtował także idee sformułowane w latach 40. poprzez A. Towiańskiego i pozostającego pod jego wpływem Mickiewicza i innych członków Koła Kwestie Bożej, a pośrednio również późną twórczość J. Słowackiego, podporządkowaną ideom stworzonego poprzez poetę mechanizmu genezyjskiego, w którego centrum znalazła się zasada ewolucji ducha. Na gruncie historiozoficznym mesjanizm wpłynął wyraźnie na twórczość Z. Krasińskiego, czego wyrazem jest między innymi poemat Przedświt.
(Jacek Lyszczyna)
Zobacz także: BÓG W Poezji, DZIADÓW CZĘŚĆ II, IV I III, EWANGELIA, HISTORIOZOFIA, Poezja SŁOWIAŃSKA, TOWIANIZM
Zapowiedź polskiego mesjanizmu narodowego dostrzec można w twórczości nie wszystkich pisarzy staropolskich, między innymi P. Skargi i w utworach z okresu konfederacji barskiej. Tam już pojawia się koncepcja szczególnej misji Polski jako narodu wybranego i jego przymierza z Bogiem, a nawet sięganie do analogii z Chrystusem. Tendencje te umacniała także idea roli Polski jako "przedmurza chrześcijaństwa", broniącego całej Europy przed najazdami tureckimi i tatarskimi.
Koncepcje mesjanistyczne w formie zwartej doktryny pojawiły się w pisarstwie J.P. Woronicza (1757-1829), który w swoim Hymnie do Boga o dobrodziejstwach Opatrzności dla naszego narodu dziejami wyświadczonych (1805, ogł. 1810) powody upadku Polski upatrywał w zerwaniu poprzez naród przymierza z Bogiem i w karze za popełnione przewinienia. Żal i pokuta stanowić miały drogę do odwrócenia Bożego gniewu i odbudowy przymierza, a co za tym idzie - odrodzenia Polski. Nieco inną wizję, zrywającą z racjonalistycznie pojmowaną logiką winy i kary, zawarł Woronicz w poemacie Świątynia Sybilli, gdzie pojawia się hipoteza, Iż dotykające Polskę nieszczęścia mogą być nie karą, ale - podobnie jak w biblijnej Księdze Hioba - zesłaną poprzez Boga próbą.
Postęp romantycznego mesjanizmu nastąpił w chwili klęski stworzenia listopadowego, gdy pojawiać się zaczęły dramatyczne pytania o powody i sedno przegranej, kontrastujące z wyrażaną przedtem optymistyczną wiarą w powodzenie walki o wolność i wsparcie ze strony Boga, traktowanego jako sojusznika słusznej kwestie. Mesjanizm, aktualny w powstańczej literaturze K. Brodzińskiego, S. Goszczyńskiego, M. Gosławskiego, S. Garczyńskiego, pozwalał ocalić sedno przegranej walki, wpisując ją w domniemany plan Opatrzności, wyznaczający bieg dziejów, gdzie rozwój dokonuje się poprzez cierpienia i ofiary.
Dopatrywanie się analogii tej klęski do Zgonu Chrystusa niosło z sobą optymistyczne przesłanie, otwierające nie tylko perspektywę zmartwychwstania - odrodzenia Polski, lecz również wypełnienia zbawczej misji "narodu wybranego" wobec innych ludów. Sprzyjało temu powszechne przekonanie uczestników stworzenia, że swą walką ocalili Francję i Belgię przed interwencją rosyjską, planowaną w zamiarze przywrócenia w takich państwach, obalonego poprzez rewolucję, 1830 r. porządku. W tej perspektywie męczeństwo i cierpienie nabierało wartości pozytywnej, stając się przyczyną do chwały, a klęska i Zgon traktowane były jako zwycięstwo, bo ich konsekwencją musiało być zmartwychwstanie. Gdyż ofiarę taką złożyć mógł - jak Chrystus - tylko niewinny, mesjanizm prowadził do idealizacji Polski, jej narodu i historii, co uwidacznia się wyraźnie w poezji późnego romantyzmu. Regularnie pojawia się również symbolika ziarna, które (odpowiednio z ewangeliczną przypowieścią) musi zostać wrzucone w ziemię i obumrzeć, by wydać plon.
Sformułowane poprzez pisarzy - uczestników stworzenia listopadowego - idee mesjanistyczne znalazły własne rozwinięcie w Księgach narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego i w Dziadów części III A. Mickiewicza, gdzie pysze pragnącego "rządu dusz" Konrada przeciwstawiona została pokora ks. Piotra, poddającego się kompletnie woli Bożej.
Filozoficzne uzasadnienie mesjanizm dostał w dziełach Józefa Hoene Wrońskiego, który upowszechnił ten termin, i A. Cieszkowskiego. Mesjanizm ukształtował także idee sformułowane w latach 40. poprzez A. Towiańskiego i pozostającego pod jego wpływem Mickiewicza i innych członków Koła Kwestie Bożej, a pośrednio również późną twórczość J. Słowackiego, podporządkowaną ideom stworzonego poprzez poetę mechanizmu genezyjskiego, w którego centrum znalazła się zasada ewolucji ducha. Na gruncie historiozoficznym mesjanizm wpłynął wyraźnie na twórczość Z. Krasińskiego, czego wyrazem jest między innymi poemat Przedświt.
(Jacek Lyszczyna)
Zobacz także: BÓG W Poezji, DZIADÓW CZĘŚĆ II, IV I III, EWANGELIA, HISTORIOZOFIA, Poezja SŁOWIAŃSKA, TOWIANIZM
- Co znaczy MORALNOŚĆ PANI DULSKIEJ ZAPOLSKIEJ:
- Porównanie przeważnie wystawiany i przekładany na obce języki (19) dramat Zapolskiej. Podtytuł utworu: tragifarsa (czy tragikomedia) zwraca uwagę na nową jakość zarówno w zarysowaniu problematyki, jak i w mesjanizm co znaczy.
- Krzyżówka MESJANIZM SARMACKI I WESPAZJAN KOCHOWSKI:
- Dlaczego 1633-1700) - sarmacki piewca niepróżnującego próżnowania - hołdował ideologii szlacheckiej, ziemiańskim wieśnym wczasom i pożytkom . W jego Niepróżnującym próżnowaniu (1674), poetyckiej sylwie mesjanizm krzyżówka.
- Co to jest MARIA:
- Jak lepiej MALCZEWSKIEGOPierwsza w Polsce powieść poetycka (z podtytułem Powieść ukraińska). Została napisana w roku 1824, a wydana w 1825. Jej autor, Antoni Malczewski, reprezentuje nieco starsze od filomatów mesjanizm co to jest.
- Słownik MODERNIZM:
- Kiedy najwyższym stopniu ogólnych terminów epoki, który pretendował do rangi ustalenia całego okresu. Znaczy zespół postaw światopoglądowych, nastawień emocjonalnych i technik literackich, który wystąpił w mesjanizm słownik.
- Czym jest MIKOŁAJA DOŚWIADCZYŃSKIEGO PRZYPADKI:
- Od czego zależy edukacyjną powieść Ignacy Krasicki napisał na przełomie 1774/1775 r., wprowadzając tym samym nowożytny gatunek do literatury polskiej. Poeta zrezygnował z wzorców utrwalonych poprzez tradycję mesjanizm czym jest.
Czym jest mesjanizm znaczenie w Motywy literatura M .
