Co znaczy KOMEDIA:
Była jednym z naczelnych gatunków dydaktycznych polskiego oświecenia, znakomicie spełniającym pouczające i wychowawcze funkcje, jakie poezji wyznaczono w programie reform. Wysoka ranga komedii w dużej mierze wiązała się w drugiej połowie XVIII w. z postępem instytucji teatru - na początku scen szkolnych w kolegiach jezuickich i pijarskich, a potem Teatru Narodowego. W startowym okresie decydującą rolę odegrała recepcja dorobku autorów francuskich i włoskich. Już w czasach saskich w teatrze dworskim i na scenach magnackich i szkolnych gościły dzieła komediopisarzy XVII i XVIII w. - początkowo w oryginale, a potem w formie przekładów albo adaptacji. W czasach saskich komedie Moliera przerabiał raczej F. Bohomolec. Od połowy lat 60. największy wpływ na komediopisarzy polskich miał Destouches, który eksponował moralizatorskie cele dramatu. O wpływach nowego modelu sztuk świadczą konkretne dzieła (Małżeństwo z kalendarza, Ceremoniant Bohomolca) i teoretyczne refleksje nad teatrem, między innymi w artykułach Krasickiego publikowanych w "Monitorze". W nowym wzorcu komedii przeważnie pojawiał się wątek małżeństwa, któremu na przeszkodzie stają rodzice błędnie oceniający walory i intencje jednego z konkurentów do ręki, a właściwie do posagu córki. Dobrani na zasadzie kontrastu bohaterzy reprezentowali młode i stare pokolenie. W obu generacjach występowały postaci pozytywne (mające postępowe poglądy, właściwe z duchem oświecenia) i niekorzystne (uosabiające ciemnotę, zacofanie i moralną degenerację). Do wzorca obyczajowej "komedii bohomolcowej" nawiązywali również inni autorzy.
Do wypracowania modelu rodzimej komedii przyczyniły się w teoretyczne rozważania Czartoryskiego. W Przedmowie do Panny na wydaniu (1771) silnie akcentował on potrzebę osadzania komedii w rodzimych realiach obyczajowych, socjalnych i politycznych, bliskich polskim widzom, a poprzez to skuteczniej spełniających dydaktyczne funkcje. Zalecał przejmowanie z adaptowanych sztuk obcych jedynie schematu intrygi, z kolei dobór tematyki (obyczajowej, patriotycznej, moralnej), kreacja postaci bohaterów, miejsce i czas akcji winny spełniać obowiązek rodzimości. Ostatecznym celem było tworzenie dzieł w pełni oryginalnych. Komedie miały ośmieszać wsteczne wzorce obyczajowe, postawy polityczne i poglądy socjalne, a jednocześnie wpływać na kształtowanie świadomości szerokich rzesz odbiorców w duchu postępowych ideałów oświeceniowych i dzieła reformy. Zasadniczego przełomu w polskiej komedii dokonał F. Zabłocki, autor takich sztuk, jak Sarmatyzm, Zabobonnik, Fircyk w zalotach. Wzorował się raczej na dziełach francuskich i nawiązywał do włoskiego modelu teatru rokokowego. Był niezrównanym mistrzem adaptacji, a zakres zmian, jakim poddawał obcojęzyczne wzory, pozwala traktować jego utwory jako dzieła oryginalne. Uznanie publiczności i krytyków zyskały inteligentne monologi i wybitne dialogi, okraszone licznymi dowcipnymi replikami i wizerunki bohaterów skreślone z satyrycznym zacięciem. Zabłocki jako pierwszy komediopisarz polski pisał sztuki wierszem, czyniąc język dialogów bardziej gładkim i rytmicznym. Mistrzowsko operował inteligentnym, lekkim w tonie komizmem słownym i sytuacyjnym w sztukach o dynamicznej akcji.
Intensywnie rozwijała się komedia obyczajowa, a dramatyczne wydarzenia schyłku XVIII w. miały wpływ na stworzenie oryginalnej rodzimej komedii politycznej - Powrotu posła (1791) J.U. Niemcewicza. Począwszy od schyłku lat 60. równolegle ze wskazanymi tendencjami na oblicze polskiego teatru spory wpływ miała recepcja wzorców tak zwany komedii płaczliwej, opery i modelu dramy mieszczańskiej zapoczątkowanej poprzez Diderota, a popularyzowanej w "Monitorze" poprzez W. Mitzlera de Kolof. W popularyzacji tego gatunku istotną rolę odegrał Bogusławski. Po utracie niepodległości przez wzgląd na kształtowaniem wzorca narodowej tragedii twórczość komediowa zeszła na dalszy plan. Jej celem było utrwalanie pozytywnych wzorców narodowych, szlacheckiej tradycji i przedmiotów ludowości powiązanych z mitem rodzimej wsi. Osiągnięcia komedii oświeceniowej twórczo wykorzystał w kolejnym okresie Fredro.
(Bożena Mazurkowa)
Zobacz także: BOHOMOLEC FRANCISZEK, CZARTORYSKI ADAM KAZIMIERZ, DRAMA, FIRCYK W ZALOTACH, POWRÓT POSŁA, ROKOKO, SARMATYZM, TEATR NARODOWY, ZABŁOCKI FRANCISZEK
Do wypracowania modelu rodzimej komedii przyczyniły się w teoretyczne rozważania Czartoryskiego. W Przedmowie do Panny na wydaniu (1771) silnie akcentował on potrzebę osadzania komedii w rodzimych realiach obyczajowych, socjalnych i politycznych, bliskich polskim widzom, a poprzez to skuteczniej spełniających dydaktyczne funkcje. Zalecał przejmowanie z adaptowanych sztuk obcych jedynie schematu intrygi, z kolei dobór tematyki (obyczajowej, patriotycznej, moralnej), kreacja postaci bohaterów, miejsce i czas akcji winny spełniać obowiązek rodzimości. Ostatecznym celem było tworzenie dzieł w pełni oryginalnych. Komedie miały ośmieszać wsteczne wzorce obyczajowe, postawy polityczne i poglądy socjalne, a jednocześnie wpływać na kształtowanie świadomości szerokich rzesz odbiorców w duchu postępowych ideałów oświeceniowych i dzieła reformy. Zasadniczego przełomu w polskiej komedii dokonał F. Zabłocki, autor takich sztuk, jak Sarmatyzm, Zabobonnik, Fircyk w zalotach. Wzorował się raczej na dziełach francuskich i nawiązywał do włoskiego modelu teatru rokokowego. Był niezrównanym mistrzem adaptacji, a zakres zmian, jakim poddawał obcojęzyczne wzory, pozwala traktować jego utwory jako dzieła oryginalne. Uznanie publiczności i krytyków zyskały inteligentne monologi i wybitne dialogi, okraszone licznymi dowcipnymi replikami i wizerunki bohaterów skreślone z satyrycznym zacięciem. Zabłocki jako pierwszy komediopisarz polski pisał sztuki wierszem, czyniąc język dialogów bardziej gładkim i rytmicznym. Mistrzowsko operował inteligentnym, lekkim w tonie komizmem słownym i sytuacyjnym w sztukach o dynamicznej akcji.
Intensywnie rozwijała się komedia obyczajowa, a dramatyczne wydarzenia schyłku XVIII w. miały wpływ na stworzenie oryginalnej rodzimej komedii politycznej - Powrotu posła (1791) J.U. Niemcewicza. Począwszy od schyłku lat 60. równolegle ze wskazanymi tendencjami na oblicze polskiego teatru spory wpływ miała recepcja wzorców tak zwany komedii płaczliwej, opery i modelu dramy mieszczańskiej zapoczątkowanej poprzez Diderota, a popularyzowanej w "Monitorze" poprzez W. Mitzlera de Kolof. W popularyzacji tego gatunku istotną rolę odegrał Bogusławski. Po utracie niepodległości przez wzgląd na kształtowaniem wzorca narodowej tragedii twórczość komediowa zeszła na dalszy plan. Jej celem było utrwalanie pozytywnych wzorców narodowych, szlacheckiej tradycji i przedmiotów ludowości powiązanych z mitem rodzimej wsi. Osiągnięcia komedii oświeceniowej twórczo wykorzystał w kolejnym okresie Fredro.
(Bożena Mazurkowa)
Zobacz także: BOHOMOLEC FRANCISZEK, CZARTORYSKI ADAM KAZIMIERZ, DRAMA, FIRCYK W ZALOTACH, POWRÓT POSŁA, ROKOKO, SARMATYZM, TEATR NARODOWY, ZABŁOCKI FRANCISZEK
- Co znaczy KOMEDIE MICHAŁA BAŁUCKIEGO:
- Porównanie utworów Bałuckiego (1837-1901), znajdujących się zwykle na pograniczu komedii i farsy z elementami satyry i groteski, dostrzec można wpływ późnej twórczości Aleksandra Fredry. Podobnie do niego komedia co znaczy.
- Krzyżówka KOCHANOWSKI:
- Dlaczego naszych czasów świadectw, opierając się na których możemy poznać życie poety. Wystarczy wspomnieć, Iż poza Trenami nie ma innych dowodów na istnienie Orszulki Kochanowskiej i niektórzy uważali - co komedia krzyżówka.
- Co to jest KATASTROFIZM:
- Jak lepiej nurtów światopoglądowych przełomu wieków, który pełną wyrazistość myślową i wszechstronne zaplecze teoretyczne osiągnie w drugiej i trzeciej dekadzie XX w. Katastrofizm był spontaniczną reakcją komedia co to jest.
- Słownik KABARET MŁODOPOLSKI:
- Kiedy jest oznaką dezaktualizowania się problematyki, stylu uprawiania literatury i metody celebrowania eksponowanej pisarskiej roli. Treści ówczesnej filozofii, założenia estetyki, style zachowań komedia słownik.
- Czym jest KWADRYGA:
- Od czego zależy ugrupowanie poetyckie działające w Warszawie na przełomie lat 20. i 30. (czasopismo Kwadryga 1927-1931). Ekipa ukształtowała się w towarzyskim kręgu gimnazjalno - uniwersyteckim i złączona była komedia czym jest.
Czym jest komedia znaczenie w Motywy literatura K .
