Co znaczy REDUTY:
Napisana w 1774 r. satyra należy do najwybitniejszych osiągnięć poetyckich Adama Naruszewicza. i jest uznawana za idealną polską realizację gatunku w XVIII w. W wierszu mającym formę rozbudowanego monologu nadrzędną zasadą konstrukcyjną pisarz uczynił metaforę maskarady. Posługując się rekwizytami stroju i maski, poddał przywołane postaci zabiegom deformującym, dzięki czemu uczestnicy maskarady zyskali znamiona satyrycznych typów, uosabiających wady socjalne. Narratorem jest przejezdny szlachcic z prowincji, który w wypowiedzi skierowanej do współtowarzysza, "miłego Walka", opisuje i krytycznie ocenia korowód postaci na placu Zamkowym. Redutami określano huczne maskarady organizowane w karnawale. W "bałamutnej Warszawie" trwa nieustanna maskarada, gdyż mieszkańcy swe prawdziwe oblicza skrzętnie ukryli pod złudnymi pozorami, a życiowe maski niemal przyrosły im do twarzy: "Gdzie stąpisz, to twarz obca; rzadki człowiek, co aby / Rodowitej maszkarą nie ukrywał doby". Rzeczywistość polska nabrała pod piórem satyryka znamion groteskowej wizji "świata na opak". Pisarz bezlitośnie obnaża ukryte pod maskami "mizerne" oblicza:
Chudoba się w przepysznych złotogłowach pisze,
Głupcom się filozofskie z brody bielą wisze,
Białki siedzą na koniach, a co chłop, to baba;
Serca pasz [tzn. brak], statku niewiele, myśl i ręka słaba.
Po zarysowaniu ogólnego planu Naruszewicz kreśli barwną galerię satyrycznych portretów. Przed oczyma narratora przesuwają się następne postaci traktujące życie jak bal, na którym po przywdzianiu odpowiedniej maski można bawić się, grając wybraną poprzez siebie rolę. Bez wyrzutów i dylematów moralnych udają kogoś, kim w rzeczywistości nie są. Młody szlachcic przejeżdżający w modnej karecie olśniewającej przepychem jest finansowym i moralnym, "nikczemnym bankrutem". Bezmyślnie, "chwalebnym świstaków zwyczajem" roztrwoniwszy dla rodziny dorobek, próbuje "utrzymać figurę", bez krzty godności i honoru zaciągając długi u stróża, hajduka, krawca, kominiarza, a nawet u przekupki, "Zawinąwszy w papierek honor i sumienie": "Teraz się przy nim tylko został klucz Hołysze, / Wioseczka Pożyczanka z karczmą Nieoddajem".
Ostrze satyry dotknęło także karcianych bojów toczonych poprzez szlachecką "młódź waleczną", kroczącą w groteskowym orszaku "króla Faraona" ("faraon" to popularna ówcześnie gra hazardowa). Następna barwna postać wykreowana poprzez Naruszewicza to "butny junak", który tylko "przy kuflu za ojczyznę łba nadstawia chutnie". Pod maską zawadiaki kryje się tchórz pozbawiony honoru: "Strach mu po lewej ręce, a rozbój po prawej." Uosobieniem przewrotności i dwulicowości jest człowiek kameleon, "Co się być przyjacielem każdemu powiada". W redutowej paradzie kroczy także lichwiarz i udający pobożnisia rozpustnik, który szarga "sławę bliźniego zaraz po koronce". Posługując się miniaturowymi portretami, pisarz nakreślił w satyrze obraz moralnej degeneracji stolicy. Ukazał socjalne konsekwencje próżniaczego życia szlachty. Z pasją oskarżycielską, posługując się dosadnym słownictwem, smagał "gołotę obrzydłą" i "nikczemne bankruty" za skrajny wyzysk chłopa, uchylanie się od świadczeń na rzecz państwie, za gwałty i "mącenie" praw i "chciwość, przemoc bez kary, rozum bez sumienia". W "nabożniczkach" podobnych do hipokryty, który "Utopił dwie czarownic, a wierzy w upiory" dostrzegał niebezpieczne ze względów socjalnych narzędzie ciemnoty i fanatyzmu.
Naruszewicz z pesymizmem pisał w satyrze o upadku cnót obywatelskich, o społecznym przyzwoleniu na zdrady i oszustwa, a również o sprzeniewierzaniu się patriotycznym obowiązkom. Przez czytelne aluzje pisarz nawiązał do dramatu pierwszego rozbioru ("ojczyste zgony"). Zniewieściałej młodzieży szlacheckiej i tchórzliwym wojakom przeciwstawił sarmackich przodków, szablą gwarantujących ojczyźnie "nietknięte granice". Przestrzegał także przed realnym zagrożeniem, jakim dla Rzeczypospolitej, gdzie upadł duch rycerski, są mocne państwa sąsiednie: "Już dziś nie słychać kotłów i chrapliwej miedzi; / My tańczym, biją w bębny wielcy sąsiedzi". Dramatyczny wydźwięk owej przestrogi wzmacnia fakt, że stała się ona zapowiedzią nieszczęść, jakie w niedługiej przyszłości znów spadły na państwo.
(Bożena Mazurkowa)
Zobacz także: KLASYCYZM, MASKARADY, SATYRA
Chudoba się w przepysznych złotogłowach pisze,
Głupcom się filozofskie z brody bielą wisze,
Białki siedzą na koniach, a co chłop, to baba;
Serca pasz [tzn. brak], statku niewiele, myśl i ręka słaba.
Po zarysowaniu ogólnego planu Naruszewicz kreśli barwną galerię satyrycznych portretów. Przed oczyma narratora przesuwają się następne postaci traktujące życie jak bal, na którym po przywdzianiu odpowiedniej maski można bawić się, grając wybraną poprzez siebie rolę. Bez wyrzutów i dylematów moralnych udają kogoś, kim w rzeczywistości nie są. Młody szlachcic przejeżdżający w modnej karecie olśniewającej przepychem jest finansowym i moralnym, "nikczemnym bankrutem". Bezmyślnie, "chwalebnym świstaków zwyczajem" roztrwoniwszy dla rodziny dorobek, próbuje "utrzymać figurę", bez krzty godności i honoru zaciągając długi u stróża, hajduka, krawca, kominiarza, a nawet u przekupki, "Zawinąwszy w papierek honor i sumienie": "Teraz się przy nim tylko został klucz Hołysze, / Wioseczka Pożyczanka z karczmą Nieoddajem".
Ostrze satyry dotknęło także karcianych bojów toczonych poprzez szlachecką "młódź waleczną", kroczącą w groteskowym orszaku "króla Faraona" ("faraon" to popularna ówcześnie gra hazardowa). Następna barwna postać wykreowana poprzez Naruszewicza to "butny junak", który tylko "przy kuflu za ojczyznę łba nadstawia chutnie". Pod maską zawadiaki kryje się tchórz pozbawiony honoru: "Strach mu po lewej ręce, a rozbój po prawej." Uosobieniem przewrotności i dwulicowości jest człowiek kameleon, "Co się być przyjacielem każdemu powiada". W redutowej paradzie kroczy także lichwiarz i udający pobożnisia rozpustnik, który szarga "sławę bliźniego zaraz po koronce". Posługując się miniaturowymi portretami, pisarz nakreślił w satyrze obraz moralnej degeneracji stolicy. Ukazał socjalne konsekwencje próżniaczego życia szlachty. Z pasją oskarżycielską, posługując się dosadnym słownictwem, smagał "gołotę obrzydłą" i "nikczemne bankruty" za skrajny wyzysk chłopa, uchylanie się od świadczeń na rzecz państwie, za gwałty i "mącenie" praw i "chciwość, przemoc bez kary, rozum bez sumienia". W "nabożniczkach" podobnych do hipokryty, który "Utopił dwie czarownic, a wierzy w upiory" dostrzegał niebezpieczne ze względów socjalnych narzędzie ciemnoty i fanatyzmu.
Naruszewicz z pesymizmem pisał w satyrze o upadku cnót obywatelskich, o społecznym przyzwoleniu na zdrady i oszustwa, a również o sprzeniewierzaniu się patriotycznym obowiązkom. Przez czytelne aluzje pisarz nawiązał do dramatu pierwszego rozbioru ("ojczyste zgony"). Zniewieściałej młodzieży szlacheckiej i tchórzliwym wojakom przeciwstawił sarmackich przodków, szablą gwarantujących ojczyźnie "nietknięte granice". Przestrzegał także przed realnym zagrożeniem, jakim dla Rzeczypospolitej, gdzie upadł duch rycerski, są mocne państwa sąsiednie: "Już dziś nie słychać kotłów i chrapliwej miedzi; / My tańczym, biją w bębny wielcy sąsiedzi". Dramatyczny wydźwięk owej przestrogi wzmacnia fakt, że stała się ona zapowiedzią nieszczęść, jakie w niedługiej przyszłości znów spadły na państwo.
(Bożena Mazurkowa)
Zobacz także: KLASYCYZM, MASKARADY, SATYRA
- Co znaczy ROK 1989:
- Porównanie wpływ wydarzeń politycznych na dzieje kultury polskiej XX w. skłonił wielu krytyków do przypuszczeń, Iż rok 1989 wyznaczy równie ważną cenzurę w historii literatury, co daty 1968, 1956, a nawet 1918 reduty co znaczy.
- Krzyżówka RELIGIJNOŚĆ POLSKIEGO BAROKU I WACŁAW POTOCKI:
- Dlaczego rozdarcia chrześcijaństwa - pogłębiony poprzez reformę protestancką (w XVI w.) i katolicką (na przełomie XVI i XVII w.) - ujawnił w pierwszej kolejności zachwianie równowagi prawd i proporcji norm reduty krzyżówka.
- Co to jest RZECZYWISTOŚĆ WYMAGA SZYMBORSKIEJ:
- Jak lepiej interpretowania wierszy Szymborskiej bierze się stąd, Iż egzegeza nie wydaje się tu potrzebna. Wszystko mamy na wierzchu , wyłożone jasno i dokładnie, bez szyfru. Przy niezwykłej kondensacji reduty co to jest.
- Słownik ROKOKO:
- Kiedy literackich (w okolicy klasycyzmu i sentymentalizmu), współtworzących formację oświeceniową (we wcześniejszym literaturoznawstwie pojawiały się także tendencje do ujmowania rokoka szerzej - jako reduty słownik.
- Czym jest ROMANTYCZNEGO:
- Od czego zależy nierozerwalnie wiąże się z realnymi możliwościami sceny polskiej doby romantyzmu i, co może wydać się nieco zaskakujące, z procesem rozpoznania teatrologicznych i dramaturgicznych ambicji naszych reduty czym jest.
Czym jest reduty znaczenie w Motywy literatura R .
