Co znaczy MALWINA, CZYLI DOMYŚLNOŚĆ SERCA:
Autorką psychologiczno obyczajowej powieści epistolarnej powstałej w literackim kręgu Puław jest Maria z Czartoryskich Wirtemberska. W Malwinie można dostrzec przedmioty romansu sentymentalnego, a również pierwiastki nawiązujące do filozoficznych przemyśleń i utworów J.J. Rousseau (Nowa Heloiza) i twórczości S. Richardsona (Pamela), W. Scotta i J.W.Goethego (Cierpienia młodego Wertera). Autorka z powodzeniem posłużyła się również techniką sternowską. Dzieło poprawione po dyskusjach w salonie i wydane w 1816 r. ma schematyczną fabułę. Młoda wdowa, która ma za sobą niefortunne małżeństwo, poznaje w rodzinnej posiadłości tajemniczego Ludomira i spędza z nim radosne chwile. Gdy rozpoczyna go darzyć prawdziwym uczuciem, młodzieniec nieoczekiwanie znika bez wieści. W liście zapewnia ukochaną o szczerej miłości ("W tobie moje życie, w tobie moje szczęście!"); żegna się z nią "raz ostatni" i powołując się na jakąś straszną tajemnicę prosi, aby nie szukała wyjaśnień. Wkrótce Malwina wyjeżdża do Warszawy i tam nieoczekiwanie w towarzystwie spotyka ukochanego, który występuje pod nazwiskiem księcia Melsztyńskiego. Jest oburzona zachowaniem błyszczącego w salonie fircyka, lecz serce regulaminowo jej podpowiada, Iż osoba, która wygląda jak ukochany, to ktoś zupełnie inny ("Oczy moje widziały w nim Ludomira, serce moje nigdy w nim Ludomira nie znalazło"). Tak było w istocie, co tłumaczy się po licznych perypetiach. Dramatyczne, romansowe losy bohaterów skończyły się szczęśliwie, wyjaśnili sobie wszystko "na ławce pod kasztanem" w Krzewinie.
Wirtemberska poddała analizie subiektywne doznania bohaterów i pogłębiła ich wewnętrzne wizerunki, posługując się w powieści epistolarną metodą wypowiedzi, pozwalającą na ukazanie przeszłości przez retrospekcję. Po raz pierwszy w naszej poezji podbudowała intrygę wnikliwą analizą psychologiczną wewnętrznych stanów bohaterów, którzy mają czułe serca, są wrażliwi, skłonni do wzruszeń, łez i omdleń. Ludomira cechuje natura na wpół sielankowa, na wpół werterowska - nie widząc nadziei na spełnienie miłości, pogrąża się w samotności; cierpi targany poprzez "burzliwe zapędy duszy", dotknięty "melancholią serca".
W psychologiczny wizerunek Malwiny, odpowiednio z wzorcem sentymentalnym, zostało wpisane rozczarowanie, cierpienie w "skrytości serca", lęk przed rewizją własnych uczuć. Istotną rolę odgrywają w powieści motywy osjaniczne. W kontekście dzieła J. Macphersona sytuowana jest tytułowa bohaterka: "postać jej jak i imię przypominały te młodociane dziewice, które niegdyś po bajecznych pałacach Fingala snuły się i które Osjan śpiewał". Pieśniami Osjana inspirowane są także przedmioty, budujące scenerię wydarzeń i specyficzny nastrój tęsknoty, smutku i melancholii: kontrastowanie bieli i czerni, księżycowa poświata, noc. Te zabiegi charakteryzują uczucia, stany wewnętrzne i psychikę bohaterów, a niekiedy zapowiadają przyszłe wydarzenia. Istotną rolę odgrywają także motywy tajemniczości i dziwności.
Na "obraz teraźniejszego społeczeństwa", tzn. ówczesnej obyczajowości składają się w powieści opisy zabaw w Krzewinie, turniejów w Wilanowie, balów w Warszawie i atmosfery intryg i plotek charakterystycznej dla życia wyższych sfer. Szereg realistycznych przedmiotów zawiera także portret Ludomira księcia Melsztyńskiego, gdzie dopatrywano się podobieństwa do księcia Józefa Poniatowskiego. Patriotyczny i polityczny wydźwięk mają wypowiedzi o walecznym Janie III i pamiętnym dniu 3 maja. Naukowcy podkreślają także podobieństwo młodzieńczych dziejów Malwiny i jej psychologicznego wizerunku do losów i osobowości autorki - wrażliwej, nieszczęśliwej, uwikłanej w małżeństwo z despotycznym, gwałtownym i chorobliwie zazdrosnym księciem Wirtemberskim, który nareszcie okazał się zdrajcą. Również Krzewin, do którego bohaterka powraca po Zgonu męża, przypomina Puławy; tu Wirtemberska osiadła po odejściu od księcia.
Malwina przygotowała grunt pod powieści Klementyny z Tańskich Hoffmanowej i wyraźnie zapowiadała tendencje romantyczne. Irracjonalne przeczucia serca i duszy ludzkiej zyskały w utworze wyższą rangę niż racje rozumowe. Tytułowa "domyślność serca" to intuicja, patrzenie oczyma duszy. Wirtemberska zarysowała w powieści nowy typ wrażliwości i ukształtowała język artystyczny zdolny wyrazić subtelne, intymne przeżycia i stany emocjonalne. Przedstawiła wnikliwe studium "miłości sentymentalnej", ukazując dzieje tego uczucia w aspekcie psychologicznym i duchowym. Z kolei mitycznie zakorzenionym wątkiem "podwojenia" Ludomira autorka posłużyła się w celu zarysowania dojrzałego studium osobowości zakochanych. W krótkim czasie powieść trzykrotnie wznowiono (1817, 1822, 1828-1829).
(Bożena Mazurkowa)
Zobacz także: KROPIŃSKI LUDWIK, POWIEŚĆ, SALONY LITERACKIE, SENTYMENTALIZM
Wirtemberska poddała analizie subiektywne doznania bohaterów i pogłębiła ich wewnętrzne wizerunki, posługując się w powieści epistolarną metodą wypowiedzi, pozwalającą na ukazanie przeszłości przez retrospekcję. Po raz pierwszy w naszej poezji podbudowała intrygę wnikliwą analizą psychologiczną wewnętrznych stanów bohaterów, którzy mają czułe serca, są wrażliwi, skłonni do wzruszeń, łez i omdleń. Ludomira cechuje natura na wpół sielankowa, na wpół werterowska - nie widząc nadziei na spełnienie miłości, pogrąża się w samotności; cierpi targany poprzez "burzliwe zapędy duszy", dotknięty "melancholią serca".
W psychologiczny wizerunek Malwiny, odpowiednio z wzorcem sentymentalnym, zostało wpisane rozczarowanie, cierpienie w "skrytości serca", lęk przed rewizją własnych uczuć. Istotną rolę odgrywają w powieści motywy osjaniczne. W kontekście dzieła J. Macphersona sytuowana jest tytułowa bohaterka: "postać jej jak i imię przypominały te młodociane dziewice, które niegdyś po bajecznych pałacach Fingala snuły się i które Osjan śpiewał". Pieśniami Osjana inspirowane są także przedmioty, budujące scenerię wydarzeń i specyficzny nastrój tęsknoty, smutku i melancholii: kontrastowanie bieli i czerni, księżycowa poświata, noc. Te zabiegi charakteryzują uczucia, stany wewnętrzne i psychikę bohaterów, a niekiedy zapowiadają przyszłe wydarzenia. Istotną rolę odgrywają także motywy tajemniczości i dziwności.
Na "obraz teraźniejszego społeczeństwa", tzn. ówczesnej obyczajowości składają się w powieści opisy zabaw w Krzewinie, turniejów w Wilanowie, balów w Warszawie i atmosfery intryg i plotek charakterystycznej dla życia wyższych sfer. Szereg realistycznych przedmiotów zawiera także portret Ludomira księcia Melsztyńskiego, gdzie dopatrywano się podobieństwa do księcia Józefa Poniatowskiego. Patriotyczny i polityczny wydźwięk mają wypowiedzi o walecznym Janie III i pamiętnym dniu 3 maja. Naukowcy podkreślają także podobieństwo młodzieńczych dziejów Malwiny i jej psychologicznego wizerunku do losów i osobowości autorki - wrażliwej, nieszczęśliwej, uwikłanej w małżeństwo z despotycznym, gwałtownym i chorobliwie zazdrosnym księciem Wirtemberskim, który nareszcie okazał się zdrajcą. Również Krzewin, do którego bohaterka powraca po Zgonu męża, przypomina Puławy; tu Wirtemberska osiadła po odejściu od księcia.
Malwina przygotowała grunt pod powieści Klementyny z Tańskich Hoffmanowej i wyraźnie zapowiadała tendencje romantyczne. Irracjonalne przeczucia serca i duszy ludzkiej zyskały w utworze wyższą rangę niż racje rozumowe. Tytułowa "domyślność serca" to intuicja, patrzenie oczyma duszy. Wirtemberska zarysowała w powieści nowy typ wrażliwości i ukształtowała język artystyczny zdolny wyrazić subtelne, intymne przeżycia i stany emocjonalne. Przedstawiła wnikliwe studium "miłości sentymentalnej", ukazując dzieje tego uczucia w aspekcie psychologicznym i duchowym. Z kolei mitycznie zakorzenionym wątkiem "podwojenia" Ludomira autorka posłużyła się w celu zarysowania dojrzałego studium osobowości zakochanych. W krótkim czasie powieść trzykrotnie wznowiono (1817, 1822, 1828-1829).
(Bożena Mazurkowa)
Zobacz także: KROPIŃSKI LUDWIK, POWIEŚĆ, SALONY LITERACKIE, SENTYMENTALIZM
- Co znaczy MARTA ELIZY ORZESZKOWEJ:
- Porównanie Obrazek z lat głodowych) i publicystycznym (O Historii cywilizacji angielskiej Henryka Tomasza Buckle´a) debiucie Orzeszkowej, jeszcze w tym samym roku - 1866 - ukazuje się pierwszy z jej wielu malwina, czyli domyślność serca co znaczy.
- Krzyżówka MORALNOŚĆ PANI DULSKIEJ ZAPOLSKIEJ:
- Dlaczego przeważnie wystawiany i przekładany na obce języki (19) dramat Zapolskiej. Podtytuł utworu: tragifarsa (czy tragikomedia) zwraca uwagę na nową jakość zarówno w zarysowaniu problematyki, jak i w malwina, czyli domyślność serca krzyżówka.
- Co to jest MY I WY ALEKSANDRA ŚWIĘTOCHOWSKIEGO:
- Jak lepiej autorstwa papieża warszawskiego postępu ukazał się w numerze 44 Przeglądu Tygodniowego w roku 1871, w czasopiśmie, gdzie już przedtem pojawiały się artykuły pozytywistów. Brak powstania radykalnego malwina, czyli domyślność serca co to jest.
- Słownik MODELE ŚWIATOPOGLˇDOWE:
- Kiedy i literackie wynikały w dobie pozytywizmu w pierwszej kolejności z różnorodności postaw, których źródłem były odmienne zapatrywania na rolę Polski po stworzeniu styczniowym, metody i czas odzyskania malwina, czyli domyślność serca słownik.
- Czym jest MESJANIZM SARMACKI I WESPAZJAN KOCHOWSKI:
- Od czego zależy 1633-1700) - sarmacki piewca niepróżnującego próżnowania - hołdował ideologii szlacheckiej, ziemiańskim wieśnym wczasom i pożytkom . W jego Niepróżnującym próżnowaniu (1674), poetyckiej sylwie malwina, czyli domyślność serca czym jest.
Czym jest malwina, czyli domyślność serca znaczenie w Motywy literatura M .
