Co znaczy DLA JANA POLKOWSKIEGO ŚWIETLICKIEGO:
Wiersz ten, napisany w czerwcu 1988 r., został po raz pierwszy przedstawiony publicznie w czerwcu 1989 r., w trakcie mówionego "pisma" literackiego "NaGłos". Publikacji pisanej doczekał się w czerwcu roku 1990, w pierwszym numerze "Tygodnika Literackiego". Wspólnie z tą prezentacją pojawiły się liczne głosy sprzeciwu wobec tekstu i jego autora, które poprzez kilka kolejnych lat zapewniły mu "głośną" obecność na polskiej scenie literackiej. Odbiór tekstu szedł głownie w kierunku dopatrywania się agresji, "programowej pamfletowości" i gwałtownego ataku na Jana Polkowskiego i uznania w wierszu manifestacji literackiego barbarzyństwa, "negacji tradycji", pisania "przeciwko wszelkiej literaturze". Uprawnione stało się także wpisywanie wiersza w kontekst "skamandrycki" - przywitania III Rzeczypospolitej na wzór Czarnej wiosny Słonimskiego albo Herostratesa Lechonia. Wszystkie te głosy były jednak zdecydowanie reakcjami na samą sytuację pojawienia się tekstu w obiegu literackim w ustalonym "tu i teraz", niźli rzeczywistymi próbami jego zrozumienia.
Pisząc swój wiersz w czerwcu 1988 r., nie mógł gdyż pisarz otwierać debaty nad funkcją literaturze po komunizmie, a tym bardziej witać III Rzeczypospolitej. W ówczesnej rzeczywistości obowiązywał "konstytucyjny porządek PRL", na którego straży stał gen. Kiszczak, strajkowała Nowa Huta, Stocznia Gdańska i śląskie kopalnie, nasilała się następna fala emigracji.
Wiersz Świetlickiego jest poetyckim podsumowaniem recepcji najsłynniejszego tomu poetyckiego lat 80.: Raportu z oblężonego miasta Zbigniewa Herberta. W sferze rozwiązań artystycznych tekst jest stylizacją skontaminowanych poetyk Herberta i Polkowskiego. Paralelizmy, powtórzenia, rozliczenia dają oparcie ironicznej dykcji, zmierzającej w stronę sarkazmu. Aluzją do Herbertowskiej metaforyki łączącej materialne z niematerialnym jest na przykład wers: "idee to wodniste substytuty krwi", przypominający o "włóknach duszy i chrząstkach sumienia". "Kolczasty drut" natomiast jest cytatem wyrazistego rekwizytu tak Herberta, jak i Polkowskiego. "Smocze litery" można czytać jako odmianę, napiętnowanego w literaturze Nowej Fali poprzez Herberta, "bełkotu z trybuny i czarnej piany gazet", a więc antynomię jego "świętej mowy". Środkowe cztery fragmenty tekstu wypełnia bez reszty właściwa Herbertowi liryka pośrednia, gdzie symbole Herberta mieszają się z konkretami Polkowskiego. Dodajmy jeszcze do tego obecną w wierszu Świetlickiego relację "zawsze - teraz" i powtórkę z Herbertowskiej alegoryczności: "Patrzę w oko smoka / i wzruszam ramionami". Ironiczne zmniejszenie dotyka tu dwóch gestów autora Raportu z oblężonego miasta. Po pierwsze: "patrzę". Odwaga "patrzenia" oznaczała w literaturze Herberta gotowość stawiania moralnego oporu, jak w zakończeniu tytułowego wiersza z Raportu. Po drugie: "smok". Odwaga, aby stanąć do "nierównej walki" z niewidocznym przeciwnikiem, któremu "poprzez mgle widać tylko wielki pysk nicości" miała zaświadczać o bezwzględnej potrzebie obrony wartości.
Pan Cogito z wiersza Potwór Pana Cogito zdecydował się na rolę współczesnego świętego Jerzego, aczkolwiek "brak mu smoka, z którym mógłby walczyć". Ironiczny czyn powtórzenia Herbertowskiej "odwagi" - spojrzenia w "oko smoka" widzieć trzeba na tle stosunku z rzeczywistością i w planie dyskusji etycznej. W miejsce dominującego wówczas "hierarchizmu" autor wewnętrzny wiersza Dla Jana Polkowskiego wybiera "anarchizm": "wzrusza ramionami".
Wiersz Świetlickiego, rozwijający się od nakazu, poprzez refleksję i sarkazm, do końcowego wyznania, jest więc wierszem nie tyle przeciwko Polkowskiemu i manifestem antyestetyzmu, ale wierszem przeciwko etyce, propozycją zignorowania etyki, odrzucenia zmysłu etycznego w świecie poddanym władaniu "smoka". W tym sensie można odczytywać ten wiersz jako przełomowy, bo z jednej strony znaczy kres idei służby i powinności, z drugiej, wyprzedzająco zapowiada tendencje, które pojawią się w literaturze już po politycznym przełomie 1989 r.
(Dariusz Pawelec)
Zobacz także: Literatura PO ROKU 1989
Pisząc swój wiersz w czerwcu 1988 r., nie mógł gdyż pisarz otwierać debaty nad funkcją literaturze po komunizmie, a tym bardziej witać III Rzeczypospolitej. W ówczesnej rzeczywistości obowiązywał "konstytucyjny porządek PRL", na którego straży stał gen. Kiszczak, strajkowała Nowa Huta, Stocznia Gdańska i śląskie kopalnie, nasilała się następna fala emigracji.
Wiersz Świetlickiego jest poetyckim podsumowaniem recepcji najsłynniejszego tomu poetyckiego lat 80.: Raportu z oblężonego miasta Zbigniewa Herberta. W sferze rozwiązań artystycznych tekst jest stylizacją skontaminowanych poetyk Herberta i Polkowskiego. Paralelizmy, powtórzenia, rozliczenia dają oparcie ironicznej dykcji, zmierzającej w stronę sarkazmu. Aluzją do Herbertowskiej metaforyki łączącej materialne z niematerialnym jest na przykład wers: "idee to wodniste substytuty krwi", przypominający o "włóknach duszy i chrząstkach sumienia". "Kolczasty drut" natomiast jest cytatem wyrazistego rekwizytu tak Herberta, jak i Polkowskiego. "Smocze litery" można czytać jako odmianę, napiętnowanego w literaturze Nowej Fali poprzez Herberta, "bełkotu z trybuny i czarnej piany gazet", a więc antynomię jego "świętej mowy". Środkowe cztery fragmenty tekstu wypełnia bez reszty właściwa Herbertowi liryka pośrednia, gdzie symbole Herberta mieszają się z konkretami Polkowskiego. Dodajmy jeszcze do tego obecną w wierszu Świetlickiego relację "zawsze - teraz" i powtórkę z Herbertowskiej alegoryczności: "Patrzę w oko smoka / i wzruszam ramionami". Ironiczne zmniejszenie dotyka tu dwóch gestów autora Raportu z oblężonego miasta. Po pierwsze: "patrzę". Odwaga "patrzenia" oznaczała w literaturze Herberta gotowość stawiania moralnego oporu, jak w zakończeniu tytułowego wiersza z Raportu. Po drugie: "smok". Odwaga, aby stanąć do "nierównej walki" z niewidocznym przeciwnikiem, któremu "poprzez mgle widać tylko wielki pysk nicości" miała zaświadczać o bezwzględnej potrzebie obrony wartości.
Pan Cogito z wiersza Potwór Pana Cogito zdecydował się na rolę współczesnego świętego Jerzego, aczkolwiek "brak mu smoka, z którym mógłby walczyć". Ironiczny czyn powtórzenia Herbertowskiej "odwagi" - spojrzenia w "oko smoka" widzieć trzeba na tle stosunku z rzeczywistością i w planie dyskusji etycznej. W miejsce dominującego wówczas "hierarchizmu" autor wewnętrzny wiersza Dla Jana Polkowskiego wybiera "anarchizm": "wzrusza ramionami".
Wiersz Świetlickiego, rozwijający się od nakazu, poprzez refleksję i sarkazm, do końcowego wyznania, jest więc wierszem nie tyle przeciwko Polkowskiemu i manifestem antyestetyzmu, ale wierszem przeciwko etyce, propozycją zignorowania etyki, odrzucenia zmysłu etycznego w świecie poddanym władaniu "smoka". W tym sensie można odczytywać ten wiersz jako przełomowy, bo z jednej strony znaczy kres idei służby i powinności, z drugiej, wyprzedzająco zapowiada tendencje, które pojawią się w literaturze już po politycznym przełomie 1989 r.
(Dariusz Pawelec)
Zobacz także: Literatura PO ROKU 1989
- Co znaczy DOM DZIENNY, DOM NOCNY OLGI TOKARCZUK:
- Porównanie następna już powieść Olgi Tokarczuk - Dom dzienny, dom nocny - odznacza się na tle innych książek autorki. Nie był to bynajmniej utwór najpopularniejszy - wydaje się, Iż ten splendor przypadł w dla jana polkowskiego świetlickiego co znaczy.
- Krzyżówka DRAMATY SZANIAWSKIEGO:
- Dlaczego należy do klasyków dramaturgii polskiej XX w. Jego pisarstwo jest zjawiskiem oryginalnym w naszej poezji, o dość jednorodnym kształcie artystycznym, aczkolwiek niełatwym do zdefiniowania, gdy chodzi dla jana polkowskiego świetlickiego krzyżówka.
- Co to jest DZIENNIKI INTELEKTUALNE:
- Jak lepiej dziennika wyznacza regularność (zazwyczaj - codzienność) prowadzonych w nim zapisków. Dziennik powstaje więc z dnia dziennie i przez wzgląd na tym owa regularność i chronologia prowadzenia notatek dla jana polkowskiego świetlickiego co to jest.
- Słownik DO JUSTYNY. TĘSKNOŚĆ NA WIOSNĘ:
- Kiedy do której Franciszek Karpiński skierował jedną z najsłynniejszych sielanek, była Marianna Broselówna, za najpiękniejszą i najcnotliwszą pannę miana na Pokuciu . Erotyk, po raz pierwszy zamieszczony dla jana polkowskiego świetlickiego słownik.
- Czym jest DUMA LUKIERDY, CZYLI LUIDGARDY:
- Od czego zależy po raz pierwszy wydanego w drugim tomiku Zabawek wierszem i prozą (1782), Franciszka Karpińskiego zainspirowała opisana w średniowiecznej kronice Bielskiego tragiczna historia żony Przemysła II dla jana polkowskiego świetlickiego czym jest.
Czym jest dla jana polkowskiego świetlickiego znaczenie w Motywy literatura D .
