Co znaczy RĘKOPIS ZNALEZIONY W SARAGOSSIE:
Jedyne większych rozmiarów dzieło literackie Jana Potockiego. Pracował nad nim kilkanaście lat: od 1797 r. do ostatnich chwil swojego życia (1815). Fragment startowy opublikował (anonimowo) w 1805 r. w Petersburgu. W tym samym roku zaczął druk następnego urywka, przerywając publikowanie na skutek wyjazdu (z rosyjskim poselstwem) do Chin. Po powrocie więcej fragmentów powieści już nie wydrukował. Wypożyczał z kolei rękopiśmienne kopie utworu (jeszcze nie do końca napisanego) przyjaciołom, rekrutującym się z elit arystokratycznych i sfer intelektualistów. W 1809 r. za zgodą Potockiego ukazał się niemiecki przekład (anonimowy) początkowego fragmentu Rękopisu. W 1813 i 1814 r. zostały opublikowane w Paryżu (najprawdopodobniej bez zgody autora) dwie cząstkowe edycje powieści (z inicjałami imienia i nazwiska Potockiego).
Anonimowe, cieszące się sławą w kręgach elitarnych dzieło stało się łakomym kąskiem dla plagiatorów, z których najsłynniejszym był Maurice Cousin (zdemaskowany w trakcie głośnego procesu w 1842 r.). Za życia autora powieść nie ukazała się w całości. W 1847 r. (czyli 32 lata po Zgonu Potockiego) został opublikowany (między innymi z inicjatywy Edwarda Raczyńskiego) polski przekład całości Rękopisu, który na skutek zaginięcia oryginału powieści jest jak dotąd jedyną pełną jej wersją.
W 1958 r. Roger Caillois, światowej sławy badacz literatury fantastycznej, opublikował we Francji okrojoną wersję (korzystał z cząstkowych wydań francuskich, a nie z przekładu polskiego) powieści Potockiego. Od tego czasu możemy mówić o renesansie zainteresowania Rękopisem, które trwa do dnia dzisiejszego. Aktualnie powieść wydawana jest na całym świecie. Powstają liczne rozprawy na jej temat. Dzieło Potockiego zajęło należne mu miejsce pośród arcydzieł literatury światowej.
Oryginalna jest kompozycja dzieła. Opowiadanie ramowe "spina" klamrą kilkadziesiąt opowieści. Niektóre z tych opowieści są usytuowane w równorzędnym szeregu "w okolicy siebie". Regularnie w obrębie opowiadania jedna z postaci zaczyna snuć następną historię, w ramach której opowiadana jest kolejna, w tej - następna, i tak dalej To jest kompozycja szkatułkowa. Powieść Potockiego stanowi najdoskonalszy w poezji światowej przykład tej kompozycji.
Potocki był wszechstronnym erudytą. Własna wielką wiedzę zawdzięczał z jednej strony nieustannym podróżom (od Anglii po Chiny). Z drugiej zaś - ciągłej lekturze ("wędrówkom książkowym"). Można powiedzieć, że niepowtarzalność Rękopisu znalezionego w Saragossie jest pochodną niepowtarzalnego zbiegu okoliczności, jakim było wyposażenie autora równocześnie w trzy cechy, i to w stopniu ekstremalnym; mianowicie - był znakomitym uczonym, znakomitym podróżnikiem i znakomitym poetą. Wiedza podróżnicza Potockiego przejawiła się w Rękopisie dwojako. Po pierwsze, jako "obywatel świata", gnany nieustannie z miejsca na miejsce, nie poprzestał na zlokalizowaniu akcji dzieła tylko na niewielkim obszarze, lecz z ogromnym rozmachem pomieścił prezentowane wydarzenia na czterech kontynentach (w Europie, Azji, Ameryce południowej i Afryce), na terenach Hiszpanii, Włoch, Francji, Malty, Holandii, a również Meksyku, Egiptu, Izraela. Tak rozległa przestrzeń geograficzna, gdzie odbywa się akcja, jest czymś nadzwyczajnym pośród utworów literackich. Po drugie, gdyż w wielu z tych państw Potocki był osobiście, mógł własną wiedzę z zakresu obyczajowości i realiów geograficznych zastosować w tworzeniu tła geograficzno obyczajowego: mamy w Rękopisie do czynienia z mozaiką różnych kultur, nakreślonych z niezwykłym znawstwem. Hiszpanie, Włosi, Francuzi, kawalerowie maltańscy, mieszczanie, duchowni, piraci - wszyscy zostali sportretowani w swoich obyczajach, dziwactwach, maniach, osobliwościach.
W powieści doskonały słowo artystyczny uzyskała wiedza naukowa Potockiego: dzieło usiane jest ujętymi efektownie literacko wykładami, między innymi z zakresu filozofii czy religii. Autor wykorzystał także rozległe informacje z dziedziny chemii, a w szczególności matematyki. Wybitne są postacie uczonych, nakreślone w powieści.
W Rękopisie ujawniło się spore oczytanie autora: pobrzmiewają echa lektury Dekameronu Giovanniego Boccaccia, baśni Tys. nocy i jedna, dzieł francuskich XVIII wiecznych autorów: między innymi Alain René Lesage´a i Denisa Diderota; z hiszpańskich utworów widać w pierwszej kolejności wpływ Don Kichota Miguela Cervantesa. Potocki wykorzystał również, w sposób atrakcyjny, znajomość literatury jarmarcznej.
W okolicy literatury, obyczajowości, wiedzy naukowej, do zbudowania fabuły powieści Potocki wykorzystał symbolikę masońską i, jak twierdzi wielu uczonych, symbolikę kart do gry w tarota. Dzięki tym wszystkim zabiegom, powstał jedyny w swoim rodzaju powieściowy labirynt, który urzeka własną rozmaitością, barwnością, wieloznacznością i doskonałością konstrukcji.
(Janusz Ryba)
Zobacz także: HAFEZ, POTOCKI JAN
Anonimowe, cieszące się sławą w kręgach elitarnych dzieło stało się łakomym kąskiem dla plagiatorów, z których najsłynniejszym był Maurice Cousin (zdemaskowany w trakcie głośnego procesu w 1842 r.). Za życia autora powieść nie ukazała się w całości. W 1847 r. (czyli 32 lata po Zgonu Potockiego) został opublikowany (między innymi z inicjatywy Edwarda Raczyńskiego) polski przekład całości Rękopisu, który na skutek zaginięcia oryginału powieści jest jak dotąd jedyną pełną jej wersją.
W 1958 r. Roger Caillois, światowej sławy badacz literatury fantastycznej, opublikował we Francji okrojoną wersję (korzystał z cząstkowych wydań francuskich, a nie z przekładu polskiego) powieści Potockiego. Od tego czasu możemy mówić o renesansie zainteresowania Rękopisem, które trwa do dnia dzisiejszego. Aktualnie powieść wydawana jest na całym świecie. Powstają liczne rozprawy na jej temat. Dzieło Potockiego zajęło należne mu miejsce pośród arcydzieł literatury światowej.
Oryginalna jest kompozycja dzieła. Opowiadanie ramowe "spina" klamrą kilkadziesiąt opowieści. Niektóre z tych opowieści są usytuowane w równorzędnym szeregu "w okolicy siebie". Regularnie w obrębie opowiadania jedna z postaci zaczyna snuć następną historię, w ramach której opowiadana jest kolejna, w tej - następna, i tak dalej To jest kompozycja szkatułkowa. Powieść Potockiego stanowi najdoskonalszy w poezji światowej przykład tej kompozycji.
Potocki był wszechstronnym erudytą. Własna wielką wiedzę zawdzięczał z jednej strony nieustannym podróżom (od Anglii po Chiny). Z drugiej zaś - ciągłej lekturze ("wędrówkom książkowym"). Można powiedzieć, że niepowtarzalność Rękopisu znalezionego w Saragossie jest pochodną niepowtarzalnego zbiegu okoliczności, jakim było wyposażenie autora równocześnie w trzy cechy, i to w stopniu ekstremalnym; mianowicie - był znakomitym uczonym, znakomitym podróżnikiem i znakomitym poetą. Wiedza podróżnicza Potockiego przejawiła się w Rękopisie dwojako. Po pierwsze, jako "obywatel świata", gnany nieustannie z miejsca na miejsce, nie poprzestał na zlokalizowaniu akcji dzieła tylko na niewielkim obszarze, lecz z ogromnym rozmachem pomieścił prezentowane wydarzenia na czterech kontynentach (w Europie, Azji, Ameryce południowej i Afryce), na terenach Hiszpanii, Włoch, Francji, Malty, Holandii, a również Meksyku, Egiptu, Izraela. Tak rozległa przestrzeń geograficzna, gdzie odbywa się akcja, jest czymś nadzwyczajnym pośród utworów literackich. Po drugie, gdyż w wielu z tych państw Potocki był osobiście, mógł własną wiedzę z zakresu obyczajowości i realiów geograficznych zastosować w tworzeniu tła geograficzno obyczajowego: mamy w Rękopisie do czynienia z mozaiką różnych kultur, nakreślonych z niezwykłym znawstwem. Hiszpanie, Włosi, Francuzi, kawalerowie maltańscy, mieszczanie, duchowni, piraci - wszyscy zostali sportretowani w swoich obyczajach, dziwactwach, maniach, osobliwościach.
W powieści doskonały słowo artystyczny uzyskała wiedza naukowa Potockiego: dzieło usiane jest ujętymi efektownie literacko wykładami, między innymi z zakresu filozofii czy religii. Autor wykorzystał także rozległe informacje z dziedziny chemii, a w szczególności matematyki. Wybitne są postacie uczonych, nakreślone w powieści.
W Rękopisie ujawniło się spore oczytanie autora: pobrzmiewają echa lektury Dekameronu Giovanniego Boccaccia, baśni Tys. nocy i jedna, dzieł francuskich XVIII wiecznych autorów: między innymi Alain René Lesage´a i Denisa Diderota; z hiszpańskich utworów widać w pierwszej kolejności wpływ Don Kichota Miguela Cervantesa. Potocki wykorzystał również, w sposób atrakcyjny, znajomość literatury jarmarcznej.
W okolicy literatury, obyczajowości, wiedzy naukowej, do zbudowania fabuły powieści Potocki wykorzystał symbolikę masońską i, jak twierdzi wielu uczonych, symbolikę kart do gry w tarota. Dzięki tym wszystkim zabiegom, powstał jedyny w swoim rodzaju powieściowy labirynt, który urzeka własną rozmaitością, barwnością, wieloznacznością i doskonałością konstrukcji.
(Janusz Ryba)
Zobacz także: HAFEZ, POTOCKI JAN
- Co znaczy RZECZYWISTOŚĆ WYMAGA SZYMBORSKIEJ:
- Porównanie interpretowania wierszy Szymborskiej bierze się stąd, Iż egzegeza nie wydaje się tu potrzebna. Wszystko mamy na wierzchu , wyłożone jasno i dokładnie, bez szyfru. Przy niezwykłej kondensacji rękopis znaleziony w saragossie co znaczy.
- Krzyżówka REFORMACJA:
- Dlaczego religijnym i kulturalnym w XVI w. była reformacja. Przedstawiano ją nieraz jako zdarzenie społeczno polityczne czy socjologiczne. Reformacja europejska to jednak w pierwszej kolejności zdarzenie z rękopis znaleziony w saragossie krzyżówka.
- Co to jest ROKOKO:
- Jak lepiej literackich (w okolicy klasycyzmu i sentymentalizmu), współtworzących formację oświeceniową (we wcześniejszym literaturoznawstwie pojawiały się także tendencje do ujmowania rokoka szerzej - jako rękopis znaleziony w saragossie co to jest.
- Słownik ROMANTYCZNOŚĆ:
- Kiedy najwyższym stopniu znanych ballad Adama Mickiewicza, umieszczona jako drugi natomiast utwór w cyklu Ballad i romansów z pierwszego tomu jego Literaturze, napisana w styczniu 1821 r. i nosząca rękopis znaleziony w saragossie słownik.
- Czym jest RELIGIJNOŚĆ POLSKIEGO BAROKU I WACŁAW POTOCKI:
- Od czego zależy rozdarcia chrześcijaństwa - pogłębiony poprzez reformę protestancką (w XVI w.) i katolicką (na przełomie XVI i XVII w.) - ujawnił w pierwszej kolejności zachwianie równowagi prawd i proporcji norm rękopis znaleziony w saragossie czym jest.
Czym jest rękopis znaleziony w saragossie znaczenie w Motywy literatura R .
