Co znaczy POWIEŚĆ TZW. KATOLICKA:
Ustalenie "katolicka" odnosząc się do literatury współczesnej stanowi kryterium wieloaspektowe; nade wszystko - światopoglądowe, lecz także i środowiskowe, po części zaś - tematyczne. Pisarze o katolickiej orientacji ideowej dysponowali w momencie powojennym swoimi periodykami społeczno kulturalnymi. Na pierwszym miejscu wypada wymienić ukazujący się od roku 1945 "Tygodnik Powszechny" (red. Jerzy Turowicz). Ambicją pisma było przydanie polskiemu katolicyzmowi bardziej intelektualnego oblicza, stąd otwarcie na dialog światopoglądowy i propagowanie nowszych tendencji filozoficznych o podłożu chrześcijańskim (na przykład personalizm). W pracach zespołu redakcyjnego uczestniczyli między innymi znani pisarze: H. Malewska, A. Gołubiew, P. Jasienica, J.J. Szczepański, J. Zawieyski, S. Kisielewski, L. Tyrmand. Odrębne tytuły wydawał krąg działający w ramach Stowarzyszenia "PAX", politycznie podporządkowanego władzom PRL.
Gatunkiem, gdzie pisarze katoliccy odnieśli specjalne sukcesy, była powieść historyczna. Utwory Hanny Malewskiej i Antoniego Gołubiewa (cykl Bolesław Chrobry) uznawane są za jedne z najwybitniejszych dokonań w tej dziedzinie po roku 1945. Determinizmowi marksistowskiemu przeciwstawiono tu wizję historii rozumianą jako pochodną moralnych wyborów jednostki. Utwory wspomnianych autorów przypominały także o kulturotwórczej roli Kościoła i jego duchowej misji (zobacz Powieść historyczna).
Problematykę historyczną podejmowały także nie wszystkie powieści Jana Dobraczyńskiego, autora związanego z kręgiem PAX u. Odpowiednikiem Klucz mądrości, utwór osnuty na tle wydarzeń prowadzących do upadku krajów krzyżowych. Perypetie polityczne (perspektywa sojuszu chrześcijańsko mongolskiego przeciw muzułmanom) są tu pretekstem dla ukazania przeżyć i rozterek moralnych głównego bohatera, ormiańskiego króla. Dobraczyński w powieści Najeźdźcy jako pierwszy spróbował przedstawić z perspektywy niemieckich bohaterów okrucieństwa ostatniej wojny, sugerując, Iż nienawiść przezwyciężyć może postawa chrześcijańska. Specjalną popularność przyniósł pisarzowi czterotomowy cykl będący beletrystyczną wersją historii biblijnych, a w szczególności, nawiązujące do wątków nowotestamentowych (Listy Nikodema).
Problematyka etyczna zdominowała inicjalną twórczość Jerzego Zawieyskiego, prozaika, dramaturga i eseisty. W osobowości bohaterów tego pisarza ścierają się siły dobra i zła, nie mniej jednak dobro tu jest kojarzone z twórczym wysiłkiem, samopoznaniem i akceptacją moralnego porządku. W powieści Droga do domu "droga" staje się symbolem ludzkiej kondycji, poszukiwania duchowego oparcia. Potem poeta wkroczył w krąg polskiej mitologii narodowej, jej wpływu na świadomość następnych generacji, roli w kształtowaniu poczucia tożsamości (na przykład Konrad nie chce zejść ze sceny). Podobne sprawy podejmował w pisanych w latach 60. szkicach.
Miejsce specjalne w twórczości Jana Józefa Szczepańskiego zajmuje jego właściwy debiut - Polska jesień (1955), bodaj idealna literacka stosunek o klęsce wrześniowej, widzianej oczyma młodego podchorążego. To opowieść antyheroiczna, ukazująca udrękę nieustannego odwrotu, klęski, duchowego i fizycznego zmęczenia. Pozostaje jednak poeta piewcą pojętego w Conradowskim duchu heroizmu moralnego, dyktującego człowiekowi sprzeciw wobec przemocy i "historycznej konieczności". Postawę taką zarysował autor między innymi w poświęconych Antoniemu Berezowskiemu, niefortunnemu zamachowcy na życie cara, powieściach historycznych (Ikar, Wyspa).
(Krzysztof Uniłowski)
Zobacz także: BÓG W Literaturze; Literatura PRZEŁOMU 1956
Gatunkiem, gdzie pisarze katoliccy odnieśli specjalne sukcesy, była powieść historyczna. Utwory Hanny Malewskiej i Antoniego Gołubiewa (cykl Bolesław Chrobry) uznawane są za jedne z najwybitniejszych dokonań w tej dziedzinie po roku 1945. Determinizmowi marksistowskiemu przeciwstawiono tu wizję historii rozumianą jako pochodną moralnych wyborów jednostki. Utwory wspomnianych autorów przypominały także o kulturotwórczej roli Kościoła i jego duchowej misji (zobacz Powieść historyczna).
Problematykę historyczną podejmowały także nie wszystkie powieści Jana Dobraczyńskiego, autora związanego z kręgiem PAX u. Odpowiednikiem Klucz mądrości, utwór osnuty na tle wydarzeń prowadzących do upadku krajów krzyżowych. Perypetie polityczne (perspektywa sojuszu chrześcijańsko mongolskiego przeciw muzułmanom) są tu pretekstem dla ukazania przeżyć i rozterek moralnych głównego bohatera, ormiańskiego króla. Dobraczyński w powieści Najeźdźcy jako pierwszy spróbował przedstawić z perspektywy niemieckich bohaterów okrucieństwa ostatniej wojny, sugerując, Iż nienawiść przezwyciężyć może postawa chrześcijańska. Specjalną popularność przyniósł pisarzowi czterotomowy cykl będący beletrystyczną wersją historii biblijnych, a w szczególności, nawiązujące do wątków nowotestamentowych (Listy Nikodema).
Problematyka etyczna zdominowała inicjalną twórczość Jerzego Zawieyskiego, prozaika, dramaturga i eseisty. W osobowości bohaterów tego pisarza ścierają się siły dobra i zła, nie mniej jednak dobro tu jest kojarzone z twórczym wysiłkiem, samopoznaniem i akceptacją moralnego porządku. W powieści Droga do domu "droga" staje się symbolem ludzkiej kondycji, poszukiwania duchowego oparcia. Potem poeta wkroczył w krąg polskiej mitologii narodowej, jej wpływu na świadomość następnych generacji, roli w kształtowaniu poczucia tożsamości (na przykład Konrad nie chce zejść ze sceny). Podobne sprawy podejmował w pisanych w latach 60. szkicach.
Miejsce specjalne w twórczości Jana Józefa Szczepańskiego zajmuje jego właściwy debiut - Polska jesień (1955), bodaj idealna literacka stosunek o klęsce wrześniowej, widzianej oczyma młodego podchorążego. To opowieść antyheroiczna, ukazująca udrękę nieustannego odwrotu, klęski, duchowego i fizycznego zmęczenia. Pozostaje jednak poeta piewcą pojętego w Conradowskim duchu heroizmu moralnego, dyktującego człowiekowi sprzeciw wobec przemocy i "historycznej konieczności". Postawę taką zarysował autor między innymi w poświęconych Antoniemu Berezowskiemu, niefortunnemu zamachowcy na życie cara, powieściach historycznych (Ikar, Wyspa).
(Krzysztof Uniłowski)
Zobacz także: BÓG W Literaturze; Literatura PRZEŁOMU 1956
- Co znaczy PROCESY W POLSZCZY¬NIE:
- Porównanie się z zespołu języków słowiańskich, a dokładniej z zachodniosłowiańskiej ekipy dialektycznej zwanej lechicką , do której około IX w. należały plemiona zamieszkujące dorzecza Odry, Warty i Wisły powieść tzw. katolicka co znaczy.
- Krzyżówka POEMAT DYGRESYJNY:
- Dlaczego gatunkowych, charakterystycznych dla epoki romantyzmu, poemat dygresyjny - ten przedziwny, prawdziwie poetycki splot przedmiotów lirycznych, epickich i dramatycznych, łączących się ze sobą pod powieść tzw. katolicka krzyżówka.
- Co to jest POEMAT OPISOWY:
- Jak lepiej wysoko cenionym poprzez teoretyków epickim gatunkiem klasycystycznego nurtu literatury oświeceniowej. Mianem nowożytnego poematu opisowego określano niefabularne, wierszowane utwory większych powieść tzw. katolicka co to jest.
- Słownik PROZATORSKIE ROZLICZANIE SIĘ Z WOJNA:
- Kiedy wojny światowej problematyka związana z tym doświadczeniem zdobyła w oczach pisarzy i krytyków uprzywilejowaną pozycję. Koniecznością okazało się podjęcie wysiłku obrachunku z czasami pogardy powieść tzw. katolicka słownik.
- Czym jest POEZJA SOCREALISTYCZNA:
- Od czego zależy zjazdu szczecińskiego (1949, zobacz Proza socrealistyczna) znalazło się stwierdzenie konsekwentnie wykonywane w praktyce, że powinno się kontynuować tylko te formy, które wypracował realizm XIX powieść tzw. katolicka czym jest.
Czym jest powieść tzw. katolicka znaczenie w Motywy literatura P .
