Co znaczy LITERATURA EMIGRACYJNA WCZORAJ I DZIŚ:
Zadekretowany poprzez politykę kulturalną końca lat 40. podział na literaturę słuszną (więc posłuszną) i niesłuszną obejmował również twórczość emigracją. Hipokryzja polegała na tym, Iż deklarowano chęć współpracy, lecz pod kilkoma uwarunkowaniami, aczkolwiek żaden z nich nie był do przyjęcia (na przykład poddanie się cenzurze). Na obczyźnie od roku 1947 wszystko było powiedziane wprost: nie wolno drukować w państwie, bo legitymizowało to nowy ustrój i sprzeniewierzało się idei wolności słowa poprzez fakt zależności od cenzora, który dowolnie manipulował tekstem (tego dotyczyła uchwała Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie, skrót: ZPPnO). Izolacja, która stała się faktem w latach 1947-1956, ugruntowała wyrazistość podziału literatury narodowej na nurt krajowy (kojarzony z socrealizmem) i emigracyjny. W roku 1956 (zobacz Październik 1956), kiedy w Polsce nastąpiła zmiana grupy rządzącej, istniało powszechne poczucie euforii, wynikające z przekonania o odzyskaniu swobód obywatelskich i ludzkich praw. Ośrodki polityczne na obczyźnie odrzuciły w większości zmiany październikowe, lecz następna uchwała ZPPnO o zakazie druku w państwie spotkała się z gorącym sprzeciwem wielu pisarzy, raczej związanych z (zobacz) "Kulturą" paryską i z ekipą Kontynentów (zobacz Literatura Kontynentów). Wyrazisty podział trwał do roku 1976, kiedy to wskutek stworzenia tak zwany (zobacz) drugiego obiegu, część pisarzy krajowych, łamiąc zasady prawa komunistycznego, wymknęła się spod kontroli ekonomicznej, a nade wszystko politycznej i podjęli między innymi współpracę wydawniczą z emigracją.
W latach 1947-1989 w państwie utrwalało się przekonanie, Iż powstająca w wolnym świecie poezja polska jest a priori lepsza od krajowej. Posmak zakazanego owocu, sposobność poznania twórczości tylko najwybitniejszych (rozgłośnie polskojęzyczne, jak Wolna Europa, Głos Ameryki, Rozgłośnia Polska BBC i "drugi obieg", napaści prasy partyjnej na konkretnych pisarzy) ową ocenę utwierdzało. Dzisiaj coraz częściej dociera do naszej świadomości fakt, że pisarzy emigracyjnych trzeba opisywać w dwóch odmiennych kategoriach: estetycznych (wybitność) i politycznych (tu wtórnie liczą się zasługi literackie). Pamiętać gdyż trzeba, Iż w większości przypadków pierwszą funkcją literatury na emigracji było wsparcie poczucia wspólnoty narodowej i politycznej. Dlatego pośród setek, tys. autorów tworzących poza państwem i drukujących w powyżej stu wydawnictwach i wielu tysiącach różnego rodzaju czasopisma w miarę niewiele jest pisarzy, a tak wielu ludzi pióra, dzięki którym na obczyźnie trwało polskie wyraz, wzmacniając stosunki w ekipach Polaków rozrzuconych pomiędzy Nową Zelandią a Argentyną, pomiędzy Norwegią a RPA.
Po roku 1989 przepływ pomiędzy nurtem krajowym i emigracyjnym udrożnił się na tyle, że dość błyskawicznie do czytelników w Polsce dotarł majątek tych najwybitniejszych i znakomitych, których twórczość była ważką albo ciekawą propozycją artystyczną. Gorzej z kolei przedstawia się udostępnianie tej części, nazywanej tutaj mianem zasłużonej, bo zbyt szybkie jest tempo życia politycznego w państwie, aby oddać setkom autorów należny im trybut. Zresztą, jak twierdzi Maria Danilewicz Zielińska - najwybitniejszy znawca literatury emigracyjnej na obczyźnie, czeka nas zapewne jeszcze sporo niespodzianek w poznawaniu polskiej twórczości, bo w czasopismach czekają na własne odkrycie zapomniani albo nigdy nie poznani pisarze i ich majątek.
Dzisiaj, rzecz jasna, nie ma powodów, aby istniał współcześnie podział na literaturę krajową i emigracyjną, można jednak mówić o zjawisku typowym dla literatury światowej: nie ma znaczenie, gdzie poeta mieszka, liczy się tylko jego poczucie łączności z państwem ojczystym, gdzie mechanizm demokratyczny stoi na straży wolności słowa.
(Marek Pytasz)
Zobacz także: PERIODYZACJA; Literatura EMIGRACYJNA
W latach 1947-1989 w państwie utrwalało się przekonanie, Iż powstająca w wolnym świecie poezja polska jest a priori lepsza od krajowej. Posmak zakazanego owocu, sposobność poznania twórczości tylko najwybitniejszych (rozgłośnie polskojęzyczne, jak Wolna Europa, Głos Ameryki, Rozgłośnia Polska BBC i "drugi obieg", napaści prasy partyjnej na konkretnych pisarzy) ową ocenę utwierdzało. Dzisiaj coraz częściej dociera do naszej świadomości fakt, że pisarzy emigracyjnych trzeba opisywać w dwóch odmiennych kategoriach: estetycznych (wybitność) i politycznych (tu wtórnie liczą się zasługi literackie). Pamiętać gdyż trzeba, Iż w większości przypadków pierwszą funkcją literatury na emigracji było wsparcie poczucia wspólnoty narodowej i politycznej. Dlatego pośród setek, tys. autorów tworzących poza państwem i drukujących w powyżej stu wydawnictwach i wielu tysiącach różnego rodzaju czasopisma w miarę niewiele jest pisarzy, a tak wielu ludzi pióra, dzięki którym na obczyźnie trwało polskie wyraz, wzmacniając stosunki w ekipach Polaków rozrzuconych pomiędzy Nową Zelandią a Argentyną, pomiędzy Norwegią a RPA.
Po roku 1989 przepływ pomiędzy nurtem krajowym i emigracyjnym udrożnił się na tyle, że dość błyskawicznie do czytelników w Polsce dotarł majątek tych najwybitniejszych i znakomitych, których twórczość była ważką albo ciekawą propozycją artystyczną. Gorzej z kolei przedstawia się udostępnianie tej części, nazywanej tutaj mianem zasłużonej, bo zbyt szybkie jest tempo życia politycznego w państwie, aby oddać setkom autorów należny im trybut. Zresztą, jak twierdzi Maria Danilewicz Zielińska - najwybitniejszy znawca literatury emigracyjnej na obczyźnie, czeka nas zapewne jeszcze sporo niespodzianek w poznawaniu polskiej twórczości, bo w czasopismach czekają na własne odkrycie zapomniani albo nigdy nie poznani pisarze i ich majątek.
Dzisiaj, rzecz jasna, nie ma powodów, aby istniał współcześnie podział na literaturę krajową i emigracyjną, można jednak mówić o zjawisku typowym dla literatury światowej: nie ma znaczenie, gdzie poeta mieszka, liczy się tylko jego poczucie łączności z państwem ojczystym, gdzie mechanizm demokratyczny stoi na straży wolności słowa.
(Marek Pytasz)
Zobacz także: PERIODYZACJA; Literatura EMIGRACYJNA
- Co znaczy LITERATURA WOBEC WOJNY:
- Porównanie powstała w okresie II wojny światowej i tuż po jej zakończeniu stanowi, pomimo łączącego je tematu, zespół tekstów nadzwyczajnie różnorodnych. Obserwujemy w takich latach zarówno dalszą działalność literatura emigracyjna wczoraj i dziś co znaczy.
- Krzyżówka LITERATURA FAKTU:
- Dlaczego lat 20. i najpierw 30. XX w., w wielu państwach europejskich, z niejednokrotnie różnych przyczyn i przy różnych założeniach programowych, zaczęto interesować się postacią literatury przeciwstawiającą literatura emigracyjna wczoraj i dziś krzyżówka.
- Co to jest LEGENDA O ŚW. ALEKSYM:
- Jak lepiej Legendy o św. Aleksym (inc. Ach krolu wieliki nasz... ) powstała w początkach XV w., zaś najstarsza znana jej kopia pochodzi z roku 1454. Brakuje w niej zakończenia opisującego lamentacje rodziny i literatura emigracyjna wczoraj i dziś co to jest.
- Słownik ŁACINA W KULTURZE EPOKI:
- Kiedy zachodnioeuropejskie to średniowiecze łacińskie: chrześcijaństwo i łacina stają się wówczas kluczowymi filarami europejskiej wspólnoty cywilizacyjnej (christianitas, latinitas). Po upadku Rzymu i literatura emigracyjna wczoraj i dziś słownik.
- Czym jest LINDE SAMUEL BOGUMIŁ (1771-1847):
- Od czego zależy rodzimej kultury przeszedł jako autor pierwszego Słownika j. polskiego (t. 1-6, 1807-1815). Urodził się w Toruniu, w zniemczonej rodzinie pochodzenia szwedzkiego. Po ukończeniu studiów w Lipsku literatura emigracyjna wczoraj i dziś czym jest.
Czym jest literatura emigracyjna wczoraj i dziś znaczenie w Motywy literatura L .
