Co to znaczy normatywne poetyki definicja.

Definicja POETYKI NORMATYWNE oznacza oświeceniu do autorytetu starożytnych prawodawców literaturze.

Czy przydatne?

Definicja POETYKI NORMATYWNE

Co znaczy POETYKI NORMATYWNE: Sformułowana świadomość literacka polskiego klasycyzmu odwoływała się w oświeceniu do autorytetu starożytnych prawodawców literaturze i wymowy (Arystotelesa, Horacego, Kwintyliana i Cycerona) i do myśli klasycyzmu XVII i XVIII w. (między innymi Sztuki poetyckiej N. Boileau i Listu o krytyce A. Pope´a). Inspiracje te ujawniały się w rozważaniach dotyczących artystycznego kształtu dzieł, zadań literatury i predyspozycji, źródeł inspiracji i roli ludzi pióra. Za pierwszą dojrzałą wypowiedź przeznaczona sztuce poetyckiej, a zarazem pierwszy manifest klasycyzmu w Polsce XVIII w., uznaje się poemat dydaktyczny Wacława Rzewuskiego O nauce wierszopiskiej (1762). Oryginalny utwór, napisany pod wpływem Listu do Pizonów Horacego i Sztuki poetyckiej Boileau, zawiera refleksje na temat ogólnych założeń twórczości poetyckiej i talentu. ¬ródeł literaturze Rzewuski upatrywał w kreacyjnych zdolnościach i potrzebach człowieka i inspiracjach przyrody ożywionej. Był zwolennikiem klasycystycznego wymogu jasności, klarowności, proporcji i umiaru. W dramaturgii (strofy XX-XXIII) pochwalał zasadę trzech jedności, pozwalającą osiągnąć sukces iluzji scenicznej. Odpowiednio z tą teorią i swoją praktyką pisarską dokonał podziału pomiędzy dramatem i tragedią ("Tragicznych igrzysk pieśń uczy nas cnoty, / [...] rycerskie wysławia nam dzieje") i komedią ("Komiczne pienie z ludzkich wad się śmieje. / To lży pijaństwo, kosterstwo, zaloty"). Z aprobatą odniósł się do nowych rozwiązań, jakie do europejskiej dramaturgii wniósł Wolter, który "w trzech aktach śpiewał Zgon cesarza" (w Rzymie wybawionym lub Catylinie). Pochwała dramaturgii Szekspira świadczy o otwartości na propozycje twórcze, które nie mieściły się ściśle w klasycyzmie. Przekonanie o emocjonalnych wyznacznikach literaturze Rzewuski łączył z wymogiem poruszania uczuć słuchacza (nawet jeżeli wiązałoby się to z odejściem od klasycystycznych wzorów) i swobodą poetycką, wykraczającą poza normatywne "regulaminy". W latach 80. XVIII w. ujawniły się dążenia do kodyfikacji doktryny literackiej klasycyzmu, co ściśle wiązało się z podjętą wówczas akcją przygotowania podręczników retoryki i poetyki dla szkolnictwa Komisji Nauki Narodowej. Oświeceniową wersję estetyki klasycyzmu polskiego i program literacki sformułowany z normatywnego punktu widzenia syntetycznie ujął Filip Neriusz Golański w rozprawie O wymowie i literaturze (1786, II wyd. rozszerzone 1788). W podręczniku zachował tradycyjny podział na poezję i wymowę, hierarchię trzech stylów (potępił styl późnobarokowej retoryki) i uznaną już systematykę gatunków w obrębie trzech rodzajów: liryki, epiki i dramatu. Rozdziały przeznaczone twórczości lirycznej wzbogacił licznymi odwołaniami do tekstów rodzimych autorów staropolskich i współczesnych (S. Konarskiego, A. Naruszewicza, I. Krasickiego).
Najobszerniej Golański potraktował uwagi na temat "literaturze dramatycznej". Zaakcentował rangę wymogu prawdopodobieństwa, z kolei z pewnym liberalizmem odniósł się do zasady trzech jedności, decyzyjnych o teatralnej iluzji. Do tragedii dopuścił bohaterów niższego stanu, wyżej ceniąc wywołanie "tkliwych uczuć" niż "okazałą wzniosłość". Podkreślał wychowawcze zadania dramatopisarzy i głosił postulaty rozwoju narodowej tragedii. Krytycznie ocenił komedię płaczliwą, poprzedniczkę dramy mieszczańskiej, z kolei z uznaniem i obszernie wypowiedział się na temat opery komicznej. Kanwą regulaminów dla epopei uczynił literackie dokonania antyku. Sformułował również zalecenia dotyczące "literaturze dydaktycznej". Poezji wyznaczył raczej funkcje moralizatorsko wychowawcze, lecz jednocześnie, upatrując źródeł literaturze w sferze emocjonalnej, uznał, że zadaniem poety jest "dać poznać stan serca swego". Od sztuki pisarskiej wymagał zgodności z naturą, traktowaną jako ład społeczno moralny. Akcentował znaczenie wyobraźni w procesie twórczym, a gustowi przyznał wyższą rangę niż regułom i prawidłom. W jego przekonaniu swoistość literaturze nie zasadzała się tylko na sprawności wersyfikacyjnej. Wymagał od niej "poetycznego ducha" i stylistycznej odrębności.
Kanon literackich założeń klasycyzmu polskiego zawierał również dydaktyczny poemat Franciszka Ksawerego Dmochowskiego pt. Sztuka rymotwórcza (1788). Normatywna poetyka była swobodną adaptacją dzieła Boileau. Powstała z myślą o potrzebach młodzieży szkół pijarskich, jednak jej walory i ranga znacząco wykraczały poza pierwotne, wyłącznie dydaktyczne i użytkowe cele. Dmochowski odwoływał się w swych rozważaniach do aktualnego stanu literatury w Polsce, raczej literaturze lat 70. i 80. XVIII stulecia. Objął także refleksją poprzednie dzieje rodzimej literatury. Za fundamentalny warunek uprawiania wszelkiej literaturze Dmochowski uznał podporządkowany rozumowi talent, wzbogacony poprzez wiedzę, znajomość zasad tworzenia (dotyczących kompozycji, wersyfikacji, stylistyki i gatunkowych cech dzieł) i żmudną pracę. Od ludzi pióra wymagał ponadto zalet charakteru, cnoty i prawości we wszelkim postępowaniu, zaangażowania w kwestie dotyczące całej społeczności i godnego wypełniania obywatelskich i patriotycznych obowiązków.
Do kategorii warunkujących mechanizm tworzenia Dmochowski zaliczył gust (najwyższe w klasycyzmie kryterium estetyczne o racjonalnym charakterze), "dowcip" (intelektualne walory artysty i kreacyjne dyspozycje jego wyobraźni), geniusz (nieprzeciętną, znakomitą siłę twórczą, która łamiąc stare zasady tworzenia, zdolna jest ustanawiać nową poetykę) i naturę (społeczno moralny ład świata, którego naśladowanie jest celem literaturze). Rejestr reguł i "regulaminów" obejmuje zalecenia dotyczące stylu, figur i tropów i wersyfikacyjnego kształtu poszczególnych gatunków. Dmochowski pominął nie wszystkie gatunki omawiane poprzez francuskiego teoretyka (między innymi sonet, madrygał, balladę), lecz zrekompensował to uwagami na temat staropolskich form, między innymi fraszki, bajki i elegii i sielanki. Dłużej zatrzymał się przy gatunkach dramatycznych, które kompletnie podporządkował wychowawczej koncepcji literatury. Zalecał wykorzystywanie zasady prawdopodobieństwa i trzech jedności. Za cel tragedii uznał "Wstręt do złego i mocne do cnoty pobudki". W uwagach poświęconych komedii pouczał, Iż "pierwszym" zamierzeniem poety jest dostarczenie "zdrowej [...] edukacji i młodym, i starym".
Przy całym szacunku dla klasycystycznej tradycji, Dmochowskiego cechowała otwartość na nowe rozwiązania artystyczne. W tragedii dopuszczał nie tylko postaci ogromnych, wysoko urodzonych bohaterów, lecz również osoby o niższej kondycji socjalnej, doświadczające wzniosłych uczuć i przeżywające dramatyczne rozdarcia i dylematy. Odwołując się do doświadczeń Diderota, opowiadał się za "poważną komedią", wyzwoloną z maniery kontrastowania charakterów i wyłącznie ośmieszania ludzkich słabości i przywar. Przy sygnalizowanych ustępstwach wymagał jednak, aby literatura pełniła funkcję dydaktyczną i wychowawczą. W duchu oświeceniowego utylitaryzmu zalecał, ?Xeby pisarze wpajali zasady użyteczności i działania na rzecz dobra wspólnego.
Zagadnieniom z zakresu poetyki i retoryki przeznaczony był książka Grzegorza Piramowicza Wymowa i literatura dla szkół narodowych (cz.1, 1792). Nie negował istnienia pewnych wymagań i norm, lecz przeciwny był ograniczaniu tylko do nich wiedzy o literaturze. Gust (wyzwolony spod kontroli rozsądku i rozumu) traktował w kategoriach psychologicznych. Autor podporządkował poezję tym samym zasadom co oratorstwo. Jego wywodom na temat stylu retorycznego patronował Kwintylian. Piękno wypowiedzi łączył z kategorią retorycznej wzniosłości, przejawiającej się w sile myśli i uczuć. W kręgu problematyki retorycznej pozostawał także traktat S.K. Potockiego O wymowie i stylu (1815), przeznaczony szeroko rozpatrywanej w oświeceniu kategorii stylu. W usystematyzowanym wykładzie autor nawiązywał do prac Arystotelesa, Cycerona i Kwintyliana i do wzorcowych rozwiązań pisarzy francuskich XVII i XVIII w.
W nurcie klasycystycznym początków XIX w. sytuują się także teoretyczne rozprawy Euzebiusza Słowackiego: Prawidła wymowy i literaturze, O literaturze w ogólności. Nie odrzucał on kompletnie zobowiązań artystów do moralnego doskonalenia czytelników, lecz istotę literaturze postrzegał raczej w "upięknianiu dzieł natury, podniesieniu się do idealnego wzoru" i w "najdoskonalszym poprzez mowę zmysłowym wystawieniu". Centralne miejsce w systemie jego poglądów estetycznych zajęła kategoria gustu, łączona z wrodzonymi predyspozycjami człowieka, ujawniającymi się przez działanie wyobraźni i rozwagi. Za atrybuty smaku uznał czułość, delikatność i trafność (Teoria smaku w dziełach sztuk pięknych, 1818). Piękno uznane za cel literaturze postrzegał w zbliżaniu się artysty "do doskonałych wzorów jedności, proporcji i symetrii". Istoty sztuki słowa upatrywał w twórczym działaniu wyobraźni i oryginalności pomysłu i obrazu poetyckiego, podporządkowanych zasadzie prawdopodobieństwa. Za miarę doskonałości dzieł uznał możliwie największe zbliżenie się do "idealnego wzoru" przez estetyczną i moralną weryfikację realnej rzeczywistości. Połączony z czułością serca geniusz pojmował jako chwilowe natchnienie, oddające stan duszy samego artysty.
Jako zwolennik ścisłego, gatunkowego podziału literatury Słowacki sporządził rozbudowaną typologię rodzajów i gatunków. Wyodrębnił cztery "klasy" (poezję epicką, liryczną, dydaktyczną i dramatyczną) i "kształty dopełnienia", tzn. formy mieszane. Uwzględnił również odmiany gatunkowe i podrodzaje, jednakże nie dokonał ich formalnego wydzielenia. W teorii wymowy omówił ponadto sześć rodzajów wypowiedzi (list, rozmowę, rozprawę naukową, biografię, historię i mowę krasomówczą), podał przykłady wzorcowej kompozycji przemówienia i wskazał kluczowe stylistyczno językowe środki perswazji. W późniejszych pracach - J.F. Królikowskiego (między innymi Rys poetyki wedle regulaminów teorii, 1828) i J. Korzeniowskiego (Kurs literaturze powst. 1823, wyd. 1829) dopuszczano sposobność wykraczania artystów poza ścisłe, normatywne ujęcia. Ponadgatunkowa systematyzacja piśmiennictwa uwzględniała także te utwory, które nie mieściły się w klasycystycznej typologii literaturze. Propozycje genologiczne teoretyków początku XIX w. były nie tylko istotnym punktem odniesienia rozważań w kolejnych okresach, lecz stały się również fundamentem współczesnej systematyki literatury.
(Bożena Mazurkowa)
Zobacz także: KLASYCYZM, FILOZOFIA I ŚWIATOPOGLˇD
Co znaczy PROCESY W POLSZCZY¬NIE:
Porównanie się z zespołu języków słowiańskich, a dokładniej z zachodniosłowiańskiej ekipy dialektycznej zwanej lechicką , do której około IX w. należały plemiona zamieszkujące dorzecza Odry, Warty i Wisły poetyki normatywne co znaczy.
Krzyżówka POWRÓT Z WARSZAWY NA WIEŚ:
Dlaczego Karpiński napisał tę elegię na przełomie 1783 i 1784 r., gdy po trzech latach pobytu w Warszawie zdecydował się wrócić na Ukrainę do dzierżawionej wsi. Pisarz wyjeżdżał ze stolicy zawiedziony i poetyki normatywne krzyżówka.
Co to jest POLICJA MROŻKA:
Jak lepiej pierwszym dramatem Sławomira Mrożka. Napisana w 1958 r., znana jest także pod tytułem Policjanci. Akcja dramatu toczy się w nieokreślonym państwie, rządzonym poprzez Infanta i jego wuja regenta poetyki normatywne co to jest.
Słownik PERIODYZACJA, NAZWA EPOKI, GEOGRAFIA LITERACKA:
Kiedy przypada około 1890 r.; jego datę końcową zwykło się wiązać z rokiem 1918. Oba te terminy należy objaśnić i wyliczyć wątpliwości, pomimo których utrwaliły się w nauce o poezji. W pobliżu progu 1890 poetyki normatywne słownik.
Czym jest POEZJA ROMANTYCZNEGO PRZEŁOMU:
Od czego zależy stworzenia listopadowego wywołał w poezji polskiego romantyzmu przełom o podwójnym charakterze. Po pierwsze, odtąd wymienia się struktura życia literackiego, gdyż twórczość rozpoczyna trwale dzielić poetyki normatywne czym jest.

Czym jest poetyki normatywne znaczenie w Motywy literatura P .

  • Dodano:
  • Autor: