Co znaczy GENEZIS Z DUCHA. MODLITWA:
Juliusza Słowackiego to nadzwyczajny utwór poetycki, oficjalnie poemat prozą, przecież jednocześnie to jest oryginalna, emocjonalnie nacechowana manifestacja romantycznego światopoglądu poety, któremu w tym czasie zdecydowanie mniej już zależało na sławie poetyckiej, bardziej zaś na uznaniu jego nowej "widzącej wiary", wysnutej z silnego przekonania "że wszystko poprzez Ducha i dla Ducha stworzone jest, a nic dla cielesnego celu nie istnieje..." (to fragment z zakończenia tekstu, zaznaczony poprzez poetę). Język poetycki miał być tylko środkiem do przekazania nowej dla poety i świata prawdy.
Na brzegu Atlantyku w Pornic latem 1844 r. Słowacki, ratujący tam po raz następny stale podupadające zdrowie, przeżył coś, co przyjął z pokorą jako objawienie prawdy bożej. W poczuciu misji, świadomy konieczności zreferowania innym mistycznej rewelacji, przystąpił do redagowania swego - jak sądził - dzieła życia. Zachowały się aż cztery redakcje tekstu głównego (to właściwość charakterystyczna mistycznej twórczości poety), dwie różne dedykacje: pierwsza - Andrzejowi Towiańskiemu i druga - pułkownikowi Janowi Nepomucenowi Kamieńskiemu; mamy wreszcie kilka szkiców przedmów (z roku 1844, 1845 i późniejsze), gdzie pisarz w cień usuwał własną osobę: "Mówię to... po rozwadze głębokiej, a nie dla chwały własnej - ponieważ cóż jest chwałą robaczka, którego Chrystus Pan raczył mocą niebieską przerazić" - na plan pierwszy zaś wystawiał "to wyznanie", chciał, by tekst ten stał się "budowlą", aby "stanął kościołem". Pisarz zaczął nawet formułowanie przypisów, a jednak do druku tego dzieła za jego życia nie doszło. Fragmenty Genezis z Ducha ogłoszono po raz pierwszy we Lwowie w 1871 r.
Tytułem swojej wersji powstania świata (z łaciny genesis - "powstanie") nawiązywał Słowacki do Księgi Rodzaju, pierwszej spośród Ksiąg Mojżeszowych Starego Testamentu, ponieważ także chciał, by Pismo Święte zostało uznane poprzez czytelników za poprzednika tej nowej księgi objawionej (prawdy objawionej jemu, a za jego pośrednictwem - innym), która powinna spełnić rolę analogiczną do tej, jaką pełniła Biblia. Jednocześnie dzieło Słowackiego miało być mistycznym wykładem, objaśniającym pierwszy faza "rewolucji ducha", rzutowanej na historię ziemskiej ewolucji, od skał i kryształu - jako pierwszych "ciał" ducha, aż do stworzenia gatunku ludzkiego. Opuszczenie jednej formy i wspięcie się do następnej (przez "ofiarę" z poprzedniej) dokonuje się na drabinie ewolucyjnej - więc nie tyle przez boski akt powstania, ile poprzez pracę i zasługę ducha.
Ustalenie rodzajowe, umieszczone w podtytule utworu, miało natomiast realizować funkcje odmienne: modlitwa(przez swe cechy gatunkowe, takie jak osobiste, religijne uniesienie, pełne pokory bezpośrednie prośby kierowane do Boga) powinna - jak się zdaje - łagodzić nie wolne od pychy wyznania ducha (podmiotu), który pnie się ku doskonałości dzięki własnej pracy i własnej zasłudze. A przecież, jak to wykazała Stefania Skwarczyńska, nie tylko modlitwa ustala postawę "ja" mówiącego w tym poemacie prozą; tradycję genologiczną dzieła wzbogacają ponadto niewątpliwie: hymn, epopeja, apokalipsa, poemat filozoficzny... Taka także pozostaje zasada wydawania Genezis z Ducha; w edycjach zbiorowych dorobku Słowackiego znajdujemy ją zawsze wśród pism filozoficznych. Oto start tego niezwykłego utworu:
Na skałach Oceanowych postawiłeś mię, Boże, abym przypomniał wiekowe dzieje ducha mojego, a jam się nagle uczuł w przeszłości Nieśmiertelnym, Synem Bożym, stwórcą widzialności i jednym z tych, którzy Ci miłość dobrowolną oddają na złotych słońc i gwiazd girlandach.
Albowiem duch mój przed początkiem był w Słowie, a Wyraz było w Tobie -a jam był w Słowie
.
Mamy tu niezbyt dokładne ustalenie miejsca objawienia ("skały Oceanowe" rozumiemy z wybrzeżem w Pornic tylko dlatego, Iż znamy biografię autora) i pierwszą rewelację objawienia: najpierw był Bóg Wyraz (to czytelna aluzja do Ewangelii św. Jana), jednak cząstką Boga był również "duch globowy" - co pisarz dalej dokładniej tłumaczy - jako czynnik pośredni między Absolutem i duchami indywidualnymi. Tak więc każdy duch indywidualny był kiedyś cząstką Nieśmiertelnego, lecz tylko autorowi w tym momencie historycznym została dana ta łaska, że "się nagle uczuł w przeszłości Nieśmiertelnym".
Duchy słowa zażądały kształtów, co wiązało się z otrzymaniem postaci widzialnych, materialnych, i Bóg przychylił się do tej emanacji "woli" i "miłości" duchów, z kolei dalej obserwujemy coraz wyraźniejsze odstępstwa od klasycznych ujęć teologicznych. Jedne duchy gdyż "wybrały za formę światło", inne "obrały objawienie się w ciemności". Jedne i drugie "rozpoczęły pracę form". Nie to jest jednak podział duchów analogiczny do biblijnego rozdziału duchów na dobre (anioły) i złe (diabły, szatany - nazwę tę zresztą wąż kusiciel dostał w późniejszych niż Genesis księgach Pisma Świętego). Wspomniane tu duchy pierwsze rozpoczęły swą pracę form - wedle poety - "na słońcach i gwiazdach", drugie - "na ziemiach i księżycach".
Cały utwór złożona jest z serii wizyjnych obrazów, nie mniej jednak daje się zauważyć mniej albo bardziej wyraźna tendencja do odchodzenia od czystej wizyjności w stronę rozbudowanych refleksji, gdzie dostrzegamy coraz bardziej wyraźną pasję rozumowego udowodnienia nowej prawdy. Tak powstała swoista, jak to zgrabnie ujęła Alina Kowalczykowa, "synteza wiary, wiedzy i literaturze". Genezis z Ducha - to klucz do rozumienia twórczości okresu mistycznego poety, od licznie wówczas powstających drobnych liryków, po najambitniejsze (zresztą także nie ukończone) przedsięwzięcie - Króla Ducha. To jedna z najoryginalniejszych romantycznych prób odpowiedzi na pytania, które genialnie sformułował w tytule swego obrazu pod koniec wieku XIX Paul Gaugain: Skąd przybywamy? Kim jesteśmy? Dokąd idziemy? Podobne pytania stawiał w swych wykładach o literaturach słowiańskich w Colle`ge de France Mickiewicz.
(Marek Piechota)
Zobacz także: GENEZYJSKA IDEA
Na brzegu Atlantyku w Pornic latem 1844 r. Słowacki, ratujący tam po raz następny stale podupadające zdrowie, przeżył coś, co przyjął z pokorą jako objawienie prawdy bożej. W poczuciu misji, świadomy konieczności zreferowania innym mistycznej rewelacji, przystąpił do redagowania swego - jak sądził - dzieła życia. Zachowały się aż cztery redakcje tekstu głównego (to właściwość charakterystyczna mistycznej twórczości poety), dwie różne dedykacje: pierwsza - Andrzejowi Towiańskiemu i druga - pułkownikowi Janowi Nepomucenowi Kamieńskiemu; mamy wreszcie kilka szkiców przedmów (z roku 1844, 1845 i późniejsze), gdzie pisarz w cień usuwał własną osobę: "Mówię to... po rozwadze głębokiej, a nie dla chwały własnej - ponieważ cóż jest chwałą robaczka, którego Chrystus Pan raczył mocą niebieską przerazić" - na plan pierwszy zaś wystawiał "to wyznanie", chciał, by tekst ten stał się "budowlą", aby "stanął kościołem". Pisarz zaczął nawet formułowanie przypisów, a jednak do druku tego dzieła za jego życia nie doszło. Fragmenty Genezis z Ducha ogłoszono po raz pierwszy we Lwowie w 1871 r.
Tytułem swojej wersji powstania świata (z łaciny genesis - "powstanie") nawiązywał Słowacki do Księgi Rodzaju, pierwszej spośród Ksiąg Mojżeszowych Starego Testamentu, ponieważ także chciał, by Pismo Święte zostało uznane poprzez czytelników za poprzednika tej nowej księgi objawionej (prawdy objawionej jemu, a za jego pośrednictwem - innym), która powinna spełnić rolę analogiczną do tej, jaką pełniła Biblia. Jednocześnie dzieło Słowackiego miało być mistycznym wykładem, objaśniającym pierwszy faza "rewolucji ducha", rzutowanej na historię ziemskiej ewolucji, od skał i kryształu - jako pierwszych "ciał" ducha, aż do stworzenia gatunku ludzkiego. Opuszczenie jednej formy i wspięcie się do następnej (przez "ofiarę" z poprzedniej) dokonuje się na drabinie ewolucyjnej - więc nie tyle przez boski akt powstania, ile poprzez pracę i zasługę ducha.
Ustalenie rodzajowe, umieszczone w podtytule utworu, miało natomiast realizować funkcje odmienne: modlitwa(przez swe cechy gatunkowe, takie jak osobiste, religijne uniesienie, pełne pokory bezpośrednie prośby kierowane do Boga) powinna - jak się zdaje - łagodzić nie wolne od pychy wyznania ducha (podmiotu), który pnie się ku doskonałości dzięki własnej pracy i własnej zasłudze. A przecież, jak to wykazała Stefania Skwarczyńska, nie tylko modlitwa ustala postawę "ja" mówiącego w tym poemacie prozą; tradycję genologiczną dzieła wzbogacają ponadto niewątpliwie: hymn, epopeja, apokalipsa, poemat filozoficzny... Taka także pozostaje zasada wydawania Genezis z Ducha; w edycjach zbiorowych dorobku Słowackiego znajdujemy ją zawsze wśród pism filozoficznych. Oto start tego niezwykłego utworu:
Na skałach Oceanowych postawiłeś mię, Boże, abym przypomniał wiekowe dzieje ducha mojego, a jam się nagle uczuł w przeszłości Nieśmiertelnym, Synem Bożym, stwórcą widzialności i jednym z tych, którzy Ci miłość dobrowolną oddają na złotych słońc i gwiazd girlandach.
Albowiem duch mój przed początkiem był w Słowie, a Wyraz było w Tobie -a jam był w Słowie
.
Mamy tu niezbyt dokładne ustalenie miejsca objawienia ("skały Oceanowe" rozumiemy z wybrzeżem w Pornic tylko dlatego, Iż znamy biografię autora) i pierwszą rewelację objawienia: najpierw był Bóg Wyraz (to czytelna aluzja do Ewangelii św. Jana), jednak cząstką Boga był również "duch globowy" - co pisarz dalej dokładniej tłumaczy - jako czynnik pośredni między Absolutem i duchami indywidualnymi. Tak więc każdy duch indywidualny był kiedyś cząstką Nieśmiertelnego, lecz tylko autorowi w tym momencie historycznym została dana ta łaska, że "się nagle uczuł w przeszłości Nieśmiertelnym".
Duchy słowa zażądały kształtów, co wiązało się z otrzymaniem postaci widzialnych, materialnych, i Bóg przychylił się do tej emanacji "woli" i "miłości" duchów, z kolei dalej obserwujemy coraz wyraźniejsze odstępstwa od klasycznych ujęć teologicznych. Jedne duchy gdyż "wybrały za formę światło", inne "obrały objawienie się w ciemności". Jedne i drugie "rozpoczęły pracę form". Nie to jest jednak podział duchów analogiczny do biblijnego rozdziału duchów na dobre (anioły) i złe (diabły, szatany - nazwę tę zresztą wąż kusiciel dostał w późniejszych niż Genesis księgach Pisma Świętego). Wspomniane tu duchy pierwsze rozpoczęły swą pracę form - wedle poety - "na słońcach i gwiazdach", drugie - "na ziemiach i księżycach".
Cały utwór złożona jest z serii wizyjnych obrazów, nie mniej jednak daje się zauważyć mniej albo bardziej wyraźna tendencja do odchodzenia od czystej wizyjności w stronę rozbudowanych refleksji, gdzie dostrzegamy coraz bardziej wyraźną pasję rozumowego udowodnienia nowej prawdy. Tak powstała swoista, jak to zgrabnie ujęła Alina Kowalczykowa, "synteza wiary, wiedzy i literaturze". Genezis z Ducha - to klucz do rozumienia twórczości okresu mistycznego poety, od licznie wówczas powstających drobnych liryków, po najambitniejsze (zresztą także nie ukończone) przedsięwzięcie - Króla Ducha. To jedna z najoryginalniejszych romantycznych prób odpowiedzi na pytania, które genialnie sformułował w tytule swego obrazu pod koniec wieku XIX Paul Gaugain: Skąd przybywamy? Kim jesteśmy? Dokąd idziemy? Podobne pytania stawiał w swych wykładach o literaturach słowiańskich w Colle`ge de France Mickiewicz.
(Marek Piechota)
Zobacz także: GENEZYJSKA IDEA
- Co znaczy GOTYCYZM:
- Porównanie ustalenie gotycki przestaje oznaczać barbarzyński czy ciemny , a rozpoczyna być utożsamiane ze światem nadprzyrodzonym i obecną w nim grozą. Gotycyzm to nurt literatury powstały w Anglii genezis z ducha. modlitwa co znaczy.
- Krzyżówka GATUNKI LITERACKIE EPOKI:
- Dlaczego młodopolskich gatunków rozpoczniemy od przeważnie reprodukowanych form lirycznych. Zarysowuje się tu pewna tendencja, polegająca na przechodzeniu od gatunków starych, o długiej tradycji literackiej genezis z ducha. modlitwa krzyżówka.
- Co to jest GATUNKI LITERACKIE:
- Jak lepiej rodzajach i gatunkach literackich w teorii i praktyce literackiej renesansu nie ma jednolitego charakteru i obejmuje wielki zakres skomplikowanej problematyki, którą omawiali w swoich pracach liczni genezis z ducha. modlitwa co to jest.
- Słownik GOŚĆ W HEILSBERGU:
- Kiedy najlepszymi wzorcami retorycznymi Stanisław Trembecki zaczął list poetycki, którym chciał pozyskać Ignacego Krasickiego do królewskich planów politycznych, od rozbudowanej pochwały poety biskupa genezis z ducha. modlitwa słownik.
- Czym jest GAWĘDA:
- Od czego zależy szczególności. w poezji krajowej od lat 40. XIX w., stanowiła oryginalny, specyficznie polski gatunek literacki. Ukształtowana w późnej fazie epoki romantyzmu, związana była z kulturą szlachecką genezis z ducha. modlitwa czym jest.
Czym jest genezis z ducha. modlitwa znaczenie w Motywy literatura G .
