Co znaczy FILISTER:
Słowo pochodzenia niemieckiego oznaczający człowieka ograniczonego, bez wyższych aspiracji, obojętnego na dobro ogółu. W epoce Młodej Polski filister stał się symbolem kołtuństwa i konformizmu. Jako przedstawiciel "masy ludzkiej" filister odbiera rzeczywistość w sposób zuniformizowany, nie wykraczający poza oficjalne normy społeczno obyczajowe. Nie jest zainteresowany duchową sferą życia, nie rozumie "wysokiej sztuki", boi się zmian i nowości. Filisterski tłum podporządkowuje się organizacjom biurokratycznym i politycznym, karmi się repertuarem "kultury masowej", hołduje konwenansom i przeciętności. Owa "masa" - to przeważnie środowisko mieszczańskie, tak zwany "proletariat umysłowy": doktorzy, adwokaci, księża, urzędnicy, właściciele domów i fabryk, kupcy. To będzie niechlujna, obłudna Dulska ze sztuki Gabrieli Zapolskiej i jej uległy mąż zgadzający się ze wszystkim dla świętego spokoju i infantylna Żabusia i jej tata twierdzący, Iż "zdradzać można, tylko tak, ażeby to na wierzch nigdy nie wyszło". Grono filistrów poszerzy dorobkiewicz Müller z Ziemi obiecanej Władysława Reymonta, pretendujący do pozycji arystokraty, odsłaniający swą tępotę intelektualną i brak manier. Barbarzyńską ignorancję pokażą małostkowi mieszczanie w Próchnie Wacława Berenta, dla których występ pianisty i numer cyrkowy są równie atrakcyjną rozrywką.
Uwarunkowanie życiem gromadnym przywołujące na myśl społeczeństwo termitów, odbierane było jako zagrożenie poprzez broniącą swej autonomii jednostkę. Przeciwwagą dla ujednolicenia miało być eksponowanie indywidualności proponowane poprzez twórców. Młodopolska bohema wyśmiewała filisterski światopogląd, estetykę, kulturę, przeciwstawiając im swoją niezależność, wyrobienie artystyczne, zaawansowany intelektualizm. Prowokujące zachowanie, szokujący strój - miały odróżniać jednostkę od tłumu. Słynne spotkania cyganerii krakowskiej w "Jamie Michalikowej", w domu Przybyszewskiego, nocne eskapady z hasłem: "idziemy, a bydełko śpi i chrapie" wytaczały sprzeciw przeciętniactwu i bierności.
Produkcja kabaretowa w dowcipny sposób atakowała tępotę filistra, jego obłudę i zacofanie. Tadeusz Żeleński Boy drwił w "Zielonym Baloniku" z zakłamania matron i egzaltacji panienek. Niechęć do mieszczańskiego odbiorcy pokazywała prasa literacka, szczególnie pisma satyryczne: "Diabeł", "Mucha" i idealne z nich - "Liberum Veto", gdzie drukowali: Adolf Nowaczyński, Jan August Kisielewski, Jan Lemański, Benedykt Hertz, Franciszek Mirandola.
Ironiczny, wręcz szyderczy ton przyjmują utwory poetyckie. Nowaczyński z upodobaniem i zjadliwością wyśmiewa galicyjskie mieszczaństwo i biurokrację. Lemański w reaktywowanej poprzez siebie bajce parodiuje prozaiczne życie filistra (na przykład Lis i gęś). Hertz w Idealiście przedstawia ród filistrów jako grupę wieprzy zajętych żarciem. Przedmioty satyry na episjera i mydlarza (jak nazywano także filistra) wzbogaciły prześmiewczą prozę między innymi Lemańskiego i Nowaczyńskiego. Co ciekawe, pojawiły się także u podniosłego zwykle Jana Kasprowicza w tomie O bohaterskim koniu i walącym się domu.
Bunt wobec przejawów ówczesnej obyczajowości jaskrawo wyrażał dramat naturalistyczny, posługując się humorem i ironią. Zapolska obnaża podwójną moralność rodzin mieszczańskich w Moralności pani Dulskiej, Ich czworo, Żabusi. Kisielewski atakuje ich bezideowość, stabilizację i podporządkowanie. W sztukach W sieci i Karykatury zestawia z mieszczuchem twórczą indywidualność jednostki, która ostatecznie i tak ulega sfilistrzeniu pod naciskiem otoczenia i dla własnej wygody. Kontrast między twórcą i filistrem wyostrza nie tylko język satyry. Kazimierz Przerwa Tetmajer w hymnie na cześć sztuki nakazuje głosem pełnym emocji:
Evviva l´arte! Niechaj pasie brzuchy,
nędzny filistrów naród! My, artyści,
my, którym regularnie na chleb braknie suchy,
my, do jesiennych tak podobni liści,
i tak wykrzykniem: gdy wszystko nic warte,
evviva l´arte!
Mocno pogłębia ową różnicę proza spowiednicza, której kluczowym tematem jest badanie problemów psychologicznych bohatera (u M. Komornickiej, S. Przybyszewskiego, I. Dąbrowskiego, W. Berenta). Świat jego przeżyć podkreśla przepaść dzieląca skomplikowaną osobowość jednostki "chorej" od monotonnego charakteru "zdrowego" przedstawiciela tłumu. Wacław Nałkowski w Forpocztach grupę tych pierwszych nazwał "nerwowcami", a tłum drugich podzielił na: "ludzi byki, ludzi świnie i ludzi drewna". Każda z trzech kategorii Nałkowskiego gromadziła inne cechy filisterskiej osobowości. Trzeźwo oceniał filistra krytyk Artur Górski, nadając mu miano "typowego produktu współczesnego życia". W epoce modernizmu każdy nieomal artysta wykazał się programowo niechętnym nastawieniem do filisterskiego modelu życia. Ideologia młodego pokolenia opierała się na buncie wobec zastanej rzeczywistości - a filister był jej najobrzydliwszym uczestnikiem.
(Krystyna Kralkowska Gątkowska)
Uwarunkowanie życiem gromadnym przywołujące na myśl społeczeństwo termitów, odbierane było jako zagrożenie poprzez broniącą swej autonomii jednostkę. Przeciwwagą dla ujednolicenia miało być eksponowanie indywidualności proponowane poprzez twórców. Młodopolska bohema wyśmiewała filisterski światopogląd, estetykę, kulturę, przeciwstawiając im swoją niezależność, wyrobienie artystyczne, zaawansowany intelektualizm. Prowokujące zachowanie, szokujący strój - miały odróżniać jednostkę od tłumu. Słynne spotkania cyganerii krakowskiej w "Jamie Michalikowej", w domu Przybyszewskiego, nocne eskapady z hasłem: "idziemy, a bydełko śpi i chrapie" wytaczały sprzeciw przeciętniactwu i bierności.
Produkcja kabaretowa w dowcipny sposób atakowała tępotę filistra, jego obłudę i zacofanie. Tadeusz Żeleński Boy drwił w "Zielonym Baloniku" z zakłamania matron i egzaltacji panienek. Niechęć do mieszczańskiego odbiorcy pokazywała prasa literacka, szczególnie pisma satyryczne: "Diabeł", "Mucha" i idealne z nich - "Liberum Veto", gdzie drukowali: Adolf Nowaczyński, Jan August Kisielewski, Jan Lemański, Benedykt Hertz, Franciszek Mirandola.
Ironiczny, wręcz szyderczy ton przyjmują utwory poetyckie. Nowaczyński z upodobaniem i zjadliwością wyśmiewa galicyjskie mieszczaństwo i biurokrację. Lemański w reaktywowanej poprzez siebie bajce parodiuje prozaiczne życie filistra (na przykład Lis i gęś). Hertz w Idealiście przedstawia ród filistrów jako grupę wieprzy zajętych żarciem. Przedmioty satyry na episjera i mydlarza (jak nazywano także filistra) wzbogaciły prześmiewczą prozę między innymi Lemańskiego i Nowaczyńskiego. Co ciekawe, pojawiły się także u podniosłego zwykle Jana Kasprowicza w tomie O bohaterskim koniu i walącym się domu.
Bunt wobec przejawów ówczesnej obyczajowości jaskrawo wyrażał dramat naturalistyczny, posługując się humorem i ironią. Zapolska obnaża podwójną moralność rodzin mieszczańskich w Moralności pani Dulskiej, Ich czworo, Żabusi. Kisielewski atakuje ich bezideowość, stabilizację i podporządkowanie. W sztukach W sieci i Karykatury zestawia z mieszczuchem twórczą indywidualność jednostki, która ostatecznie i tak ulega sfilistrzeniu pod naciskiem otoczenia i dla własnej wygody. Kontrast między twórcą i filistrem wyostrza nie tylko język satyry. Kazimierz Przerwa Tetmajer w hymnie na cześć sztuki nakazuje głosem pełnym emocji:
Evviva l´arte! Niechaj pasie brzuchy,
nędzny filistrów naród! My, artyści,
my, którym regularnie na chleb braknie suchy,
my, do jesiennych tak podobni liści,
i tak wykrzykniem: gdy wszystko nic warte,
evviva l´arte!
Mocno pogłębia ową różnicę proza spowiednicza, której kluczowym tematem jest badanie problemów psychologicznych bohatera (u M. Komornickiej, S. Przybyszewskiego, I. Dąbrowskiego, W. Berenta). Świat jego przeżyć podkreśla przepaść dzieląca skomplikowaną osobowość jednostki "chorej" od monotonnego charakteru "zdrowego" przedstawiciela tłumu. Wacław Nałkowski w Forpocztach grupę tych pierwszych nazwał "nerwowcami", a tłum drugich podzielił na: "ludzi byki, ludzi świnie i ludzi drewna". Każda z trzech kategorii Nałkowskiego gromadziła inne cechy filisterskiej osobowości. Trzeźwo oceniał filistra krytyk Artur Górski, nadając mu miano "typowego produktu współczesnego życia". W epoce modernizmu każdy nieomal artysta wykazał się programowo niechętnym nastawieniem do filisterskiego modelu życia. Ideologia młodego pokolenia opierała się na buncie wobec zastanej rzeczywistości - a filister był jej najobrzydliwszym uczestnikiem.
(Krystyna Kralkowska Gątkowska)
- Co znaczy FERDYDURKE GOMBROWICZA:
- Porównanie pierwszą powieścią Witolda Gombrowicza i równocześnie jedyną napisaną i w pełni opublikowaną (Opętani - powieść popularna, którą poeta publikował w odcinkach pod pseudonimem Z. Niewieski w 1939 r filister co znaczy.
- Krzyżówka FRASZKI JANA KOCHANOWSKIEGO:
- Dlaczego czytelnik, w szczególności ten, który zetknął się z antologią Juliana Tuwima Cztery wieki fraszki polskiej, sądzi regularnie, Iż fraszka to krótki utwór wierszowany o treści niepoważnej, wręcz filister krzyżówka.
- Co to jest FILOZOFIA I ŚWIATOPOGLˇD:
- Jak lepiej poglądów i wartości wyznaczających w oświeceniu myślenie o świecie i człowieku był zespół powiązanych ze sobą kierunków i tendencji filozoficznych i światopoglądowych, ukształtowanych na Zachodzie filister co to jest.
- Słownik FELIŃSKI ALOJZY (1771-1820):
- Kiedy dramaturgiem i tłumaczem. Po ukończeniu szkół pijarskich i początkach kariery prawniczej przybył do Warszawy (1789), gdzie nawiązał kontakty ze stołecznym środowiskiem literackim i towarzyskim (A filister słownik.
- Czym jest Fizjokratyzm:
- Od czego zależy ekonomicznym, a zarazem kierunkiem filozoficznym, zainicjowanym we Francji w latach 50. XVIII w. poprzez F. Quesneya. Poglądy i koncepcje mistrza (wyłożone między innymi w Tablicy ekonomicznej filister czym jest.
Czym jest filister znaczenie w Motywy literatura F .
