Co znaczy ŚWIˇTYNIA SYBILLI:
Dzieło Jana Pawła. Woronicza opisuje i uświetnia zaprojektowaną poprzez Ch. P. Aignera budowlę, którą wzniesiono z inicjatywy Izabeli Czartoryskiej w Puławach, odbudowanych po zniszczeniach wojennych. Poemat podejmujący wątki historiozoficzne i konsolacyjne, został ukończony najprawdopodobniej w 1801 r., lecz opublikowano go 17 lat potem, i to bez wiedzy autora. Puławska budowla, której patronowały przedmioty romantycznej mistyki, pełniła funkcję narodowego muzeum. Po klęsce rozbiorów i wojennej pożodze celem nadrzędnym stało się ocalenie pamiątek przeszłości, które podtrzymywałyby ducha narodowego. Taką właśnie ideę wyrażał napis umieszczony na Świątyni Sybilli: "Przeszłość Przyszłości". Analogiczny cel poematu Woronicz wskazał najpierw pierwszej pieśni, w apostrofie do natchnionej poprzez bogów starożytnej wieszczki, której imię nosiła puławska budowla.
Pozwól i twe siedlisko nowe uczcić pieniem,
I pamięć zgaszonego narodu z imieniem
Unieść w szanownych zwłokach w twój sekretny przybytek,
Urągowisko obcych, naszych łez zabytek!
Jednakże za wzór architektoniczny posłużyła Aignerowi świątynia Sybilli Tyburtyńskiej, to poeta skierował wypowiedź do Sybilli Kumańskiej, której prorocze księgi przechowywane były w starożytnym Rzymie na Kapitolu, w świątyni Jowisza. W obliczu klęski dziejowej pisarz podjął próbę odczytania z "najdroższych zabytków" rodzimej przeszłości, z tych widomych znaków niegdysiejszej świetności państwie, przesłanek dających narodowi nadzieję na przyszłość. Erudycyjny opis puławskiego parku i jego niezwykłej architektoniki, wypełniający znaczącą część pierwszej pieśni, zawiera liczne motywy mitologiczne i przywołania wydarzeń i postaci z dziejów antycznych. Odkrywany w okresie spaceru urok niezwykłego miejsca - egzotycznych drzew, wspaniałych budowli, pomników i pamiątkowych głazów - podkreślają obrazowe skojarzenia i porównania, akcentujące łączność tak zaprojektowanego parku z rozległą tradycją kulturową. Ponadczasowa perspektywa opisu uwzniośla i monumentalizuje przedmioty współtworzące zabudowę tego niezwykłego miejsca. Adresatką licznych komplementów jest księżna Izabela ("jedna z nimf sarmackich grona"), ona gdyż miała decyzyjny wpływ na ostateczny kształt puławskiego ogrodu urządzonego w stylu angielskim.
Gdy przechadzka dobiega końca, do poematu wkracza realny czas. Widok Gołębia aktualizuje dramatyczny kontrast niegdysiejszej sławy narodu (zwycięstwa Stefana Czarnieckiego nad Szwedami) i wspomnienia boleśnie zgaszonego dopiero co na gołębskich błoniach rycerskiego entuzjazmu rodaków (porażki Polaków w starciu z wojskami dowodzonymi poprzez księcia Ludwika Wirtemberskiego w okresie wojny polsko rosyjskiej 1792 r.). Pisarz nie utożsamia jednak bolących doświadczeń z ostateczną klęską narodu, ale podejmuje próbę wyciągnięcia z lekcji historii wniosków dających narodowi nadzieję na jasną przyszłość: "I nieszczęście jest sławą, kto go uczuć umie, / Mądrze znieść, nie zgubionym być siebie zrozumie".
Materialne pamiątki przeszłości, zebrane w sybilijskiej świątyni, Woronicz potraktował jako pouczające znaki dla narodu, które trzeba właściwie odczytać, w pełni zrozumieć i mądrze zinterpretować, aby odsłonić patronującą im ocalającą ideę. Tego zadania podjął się w drugiej pieśni poematu, prowadząc czytelników po "gmachu dziejowym" i w "szanownych składach" wskazując "zgasłej wielkości niezatarte ślady". Po wkroczeniu do świątyni uwagę poety przykuła "dochowana w kruszcu twarz i postać żywa" Kazimierza Wielkiego.
Udramatyzowanym momentem, przerywającym opowieść o dokonaniach "pierwszego nieujarzmionych Solona Sarmatów", jest niespodziewane przejście króla z niebiańskiego, nadnaturalnego porządku w rzeczywistość realną. Zatroskany król, który zstąpił "w dostojnej niebiana postawie", przypomina, "czym byliśmy" w czasach Piastów, ubolewa nad upadkiem, jaki w XVII w. przeżyło kraj będące potęgą za Jagiellonów. "Pamiętny Sobór" (Sejm Czteroletni) nazywa "zgonem sławy". Zatrzymuje się u progu przyszłości i po tajemniczym okrzyku "Czekajcie!..." nagle znika. Jego wypowiedź wyznacza plan wędrówki narratora po świątyni, narzuca porządek obrazów przywołanych z narodowej historii i wątek prorocki. Bieg dziejów prowadzi od potęgi czasów Jagiellonów, poprzez "zmierzch sławy" za panowania synów Zygmunta III, klęskę Maciejowic i "noc rozbiorów". Pisarz obdarza mocą proroczą ostatniego z Wazów, "króla tysiąca nieszczęść", który w profetycznym widzeniu konkretyzuje dramatyczne momenty ze schyłku XVIII w. - wszechogarniającą rozpacz i zniewolenie narodu:
Starcy głowy schylone prochem posypują,
A drudzy się z rozpaczy w grobach zakopują...
Rozproszonych po kątach ścigają i męczą...
Jedni w turmach, a drudzy po pustyniach jęczą!..
Opis nieuchronnego upadku Rzeczypospolitej aż po dramat wymazania jej nazwy z mapy Europy i świata Woronicz zawarł w następnych pieśniach. Nie potraktował jednak przeszłości jako nieprzerwanej powodzi klęsk, znalazł także jaśniejsze miejsca, odpowiednio z myślą sformułowaną w pierwszej, a powtórzoną w nowym wariancie w trzeciej pieśni: "W nieszczęściu człowiek swojej wielkości dowodzi, / A rozmiar się narodów z ogromnych ludzi rodzi". Przypomniał chwalebne czasy panowania Batorego i ogromne zwycięstwa oręża polskiego pod jego dowództwem. Blaskiem chwały jaśnieje w poemacie heroiczny obrońca chrześcijańskiej Europy - "bohatyrów władca okazały", który ozdobił narodowe dzieje wiedeńską wiktorią. Jan Kazimierz w proroczym widzeniu przywołuje także postać wodza insurekcji. Optymizmem napawa także jasna, promienna wizja narodowej zgody po uchwaleniu Konstytucji 3 Maja.
Przywoływanie obrazów dawnej chwały i wielkości i poszukiwanie ich śladów w czasach naznaczonych piętnem klęski stanowi charakterystyczną strategię w opowieści Woronicza o rodzimych dziejach. Dzięki takim zabiegom laur sławy niegdysiejszych zwycięzców opromienia także późniejsze, zwyciężone pokolenia, umacnia ich ducha i marzenie podniesienia się z upadku. W utworze rozbrzmiewają klątwy rzucane na zdrajców narodu i rozlega się żałobne zawodzenie nad upokorzeniem rodaków, pozbawionych bytu państwowego: "Gdzież się teraz podziejem, sieroty zbłąkane, [...] Bez znaczenia, jestestwa, języka, nazwiska, [...] Wzgardzeni w państwie własnym, a w obcych tułacze".
Z błaganiem o przejście od "srogiej pamięci wielkości zgaszonej" do perspektywy przyszłości i wskazania koniecznych działań narrator zwraca się do starożytnej wieszczki. Głos "objawionego bóstwa" rozbrzmiewa pośród grzmotów i gromów. Nasyconą metaforami wypowiedź Sybilli cechuje niejasny język, silnie zakorzeniony w Biblii, a szczególnie w poetyce proroctw. Wieszczka nie konkretyzuje przyszłości, a jedynie nakazuje nieustanne rozpamiętywanie, badanie "stałego wątku jestestw naszych" i poszukiwanie niezmiennych praw, które decydują o losach pojedynczych ludzi i historii całych narodów. Uświadamia skarżącemu się ustawicznie narodowi, że jego "przędza przeznaczeń" nie jest "losu ślepego igrzyskiem" ani "widowiskiem" obojętnym niebu, ale znakiem woli Najwyższego.
W proroczym przesłaniu pojawia się obraz sprawiedliwego, troskliwego Ojca, który myśli, czuje i nieustannie czuwa nad losem swych dzieci. Pisarz kapłan głosem starożytnej wieszczki uświadamia okrutnie doświadczonym rodakom, że źródło i powód przygniatającego ich brzemienia nieszczęść tkwi w nich samych. Problem winy, zasłużonej kary i jej kresu łączy się w proroctwie z nakazem odrodzenia w narodzie wzorem dziadów "męstwa, rozumu, cnoty". Końcowe przesłanie Sybilli napawa optymizmem: "Nie zagrzebie waszego rodu ta mogiła: / Troja na to upadła, by Rzym zrodziła". Do idei przymierza Boga z narodem polskim, a również powiązanej z nią wizji światłej przeszłości, dramatycznej teraźniejszości i odrodzonej przyszłości Woronicz wrócił w Hymnie do Boga (1805).
(Bożena Mazurkowa) Zobacz także: POEMAT HEROICZNY, SENTYMENTALIZM
Pozwól i twe siedlisko nowe uczcić pieniem,
I pamięć zgaszonego narodu z imieniem
Unieść w szanownych zwłokach w twój sekretny przybytek,
Urągowisko obcych, naszych łez zabytek!
Jednakże za wzór architektoniczny posłużyła Aignerowi świątynia Sybilli Tyburtyńskiej, to poeta skierował wypowiedź do Sybilli Kumańskiej, której prorocze księgi przechowywane były w starożytnym Rzymie na Kapitolu, w świątyni Jowisza. W obliczu klęski dziejowej pisarz podjął próbę odczytania z "najdroższych zabytków" rodzimej przeszłości, z tych widomych znaków niegdysiejszej świetności państwie, przesłanek dających narodowi nadzieję na przyszłość. Erudycyjny opis puławskiego parku i jego niezwykłej architektoniki, wypełniający znaczącą część pierwszej pieśni, zawiera liczne motywy mitologiczne i przywołania wydarzeń i postaci z dziejów antycznych. Odkrywany w okresie spaceru urok niezwykłego miejsca - egzotycznych drzew, wspaniałych budowli, pomników i pamiątkowych głazów - podkreślają obrazowe skojarzenia i porównania, akcentujące łączność tak zaprojektowanego parku z rozległą tradycją kulturową. Ponadczasowa perspektywa opisu uwzniośla i monumentalizuje przedmioty współtworzące zabudowę tego niezwykłego miejsca. Adresatką licznych komplementów jest księżna Izabela ("jedna z nimf sarmackich grona"), ona gdyż miała decyzyjny wpływ na ostateczny kształt puławskiego ogrodu urządzonego w stylu angielskim.
Gdy przechadzka dobiega końca, do poematu wkracza realny czas. Widok Gołębia aktualizuje dramatyczny kontrast niegdysiejszej sławy narodu (zwycięstwa Stefana Czarnieckiego nad Szwedami) i wspomnienia boleśnie zgaszonego dopiero co na gołębskich błoniach rycerskiego entuzjazmu rodaków (porażki Polaków w starciu z wojskami dowodzonymi poprzez księcia Ludwika Wirtemberskiego w okresie wojny polsko rosyjskiej 1792 r.). Pisarz nie utożsamia jednak bolących doświadczeń z ostateczną klęską narodu, ale podejmuje próbę wyciągnięcia z lekcji historii wniosków dających narodowi nadzieję na jasną przyszłość: "I nieszczęście jest sławą, kto go uczuć umie, / Mądrze znieść, nie zgubionym być siebie zrozumie".
Materialne pamiątki przeszłości, zebrane w sybilijskiej świątyni, Woronicz potraktował jako pouczające znaki dla narodu, które trzeba właściwie odczytać, w pełni zrozumieć i mądrze zinterpretować, aby odsłonić patronującą im ocalającą ideę. Tego zadania podjął się w drugiej pieśni poematu, prowadząc czytelników po "gmachu dziejowym" i w "szanownych składach" wskazując "zgasłej wielkości niezatarte ślady". Po wkroczeniu do świątyni uwagę poety przykuła "dochowana w kruszcu twarz i postać żywa" Kazimierza Wielkiego.
Udramatyzowanym momentem, przerywającym opowieść o dokonaniach "pierwszego nieujarzmionych Solona Sarmatów", jest niespodziewane przejście króla z niebiańskiego, nadnaturalnego porządku w rzeczywistość realną. Zatroskany król, który zstąpił "w dostojnej niebiana postawie", przypomina, "czym byliśmy" w czasach Piastów, ubolewa nad upadkiem, jaki w XVII w. przeżyło kraj będące potęgą za Jagiellonów. "Pamiętny Sobór" (Sejm Czteroletni) nazywa "zgonem sławy". Zatrzymuje się u progu przyszłości i po tajemniczym okrzyku "Czekajcie!..." nagle znika. Jego wypowiedź wyznacza plan wędrówki narratora po świątyni, narzuca porządek obrazów przywołanych z narodowej historii i wątek prorocki. Bieg dziejów prowadzi od potęgi czasów Jagiellonów, poprzez "zmierzch sławy" za panowania synów Zygmunta III, klęskę Maciejowic i "noc rozbiorów". Pisarz obdarza mocą proroczą ostatniego z Wazów, "króla tysiąca nieszczęść", który w profetycznym widzeniu konkretyzuje dramatyczne momenty ze schyłku XVIII w. - wszechogarniającą rozpacz i zniewolenie narodu:
Starcy głowy schylone prochem posypują,
A drudzy się z rozpaczy w grobach zakopują...
Rozproszonych po kątach ścigają i męczą...
Jedni w turmach, a drudzy po pustyniach jęczą!..
Opis nieuchronnego upadku Rzeczypospolitej aż po dramat wymazania jej nazwy z mapy Europy i świata Woronicz zawarł w następnych pieśniach. Nie potraktował jednak przeszłości jako nieprzerwanej powodzi klęsk, znalazł także jaśniejsze miejsca, odpowiednio z myślą sformułowaną w pierwszej, a powtórzoną w nowym wariancie w trzeciej pieśni: "W nieszczęściu człowiek swojej wielkości dowodzi, / A rozmiar się narodów z ogromnych ludzi rodzi". Przypomniał chwalebne czasy panowania Batorego i ogromne zwycięstwa oręża polskiego pod jego dowództwem. Blaskiem chwały jaśnieje w poemacie heroiczny obrońca chrześcijańskiej Europy - "bohatyrów władca okazały", który ozdobił narodowe dzieje wiedeńską wiktorią. Jan Kazimierz w proroczym widzeniu przywołuje także postać wodza insurekcji. Optymizmem napawa także jasna, promienna wizja narodowej zgody po uchwaleniu Konstytucji 3 Maja.
Przywoływanie obrazów dawnej chwały i wielkości i poszukiwanie ich śladów w czasach naznaczonych piętnem klęski stanowi charakterystyczną strategię w opowieści Woronicza o rodzimych dziejach. Dzięki takim zabiegom laur sławy niegdysiejszych zwycięzców opromienia także późniejsze, zwyciężone pokolenia, umacnia ich ducha i marzenie podniesienia się z upadku. W utworze rozbrzmiewają klątwy rzucane na zdrajców narodu i rozlega się żałobne zawodzenie nad upokorzeniem rodaków, pozbawionych bytu państwowego: "Gdzież się teraz podziejem, sieroty zbłąkane, [...] Bez znaczenia, jestestwa, języka, nazwiska, [...] Wzgardzeni w państwie własnym, a w obcych tułacze".
Z błaganiem o przejście od "srogiej pamięci wielkości zgaszonej" do perspektywy przyszłości i wskazania koniecznych działań narrator zwraca się do starożytnej wieszczki. Głos "objawionego bóstwa" rozbrzmiewa pośród grzmotów i gromów. Nasyconą metaforami wypowiedź Sybilli cechuje niejasny język, silnie zakorzeniony w Biblii, a szczególnie w poetyce proroctw. Wieszczka nie konkretyzuje przyszłości, a jedynie nakazuje nieustanne rozpamiętywanie, badanie "stałego wątku jestestw naszych" i poszukiwanie niezmiennych praw, które decydują o losach pojedynczych ludzi i historii całych narodów. Uświadamia skarżącemu się ustawicznie narodowi, że jego "przędza przeznaczeń" nie jest "losu ślepego igrzyskiem" ani "widowiskiem" obojętnym niebu, ale znakiem woli Najwyższego.
W proroczym przesłaniu pojawia się obraz sprawiedliwego, troskliwego Ojca, który myśli, czuje i nieustannie czuwa nad losem swych dzieci. Pisarz kapłan głosem starożytnej wieszczki uświadamia okrutnie doświadczonym rodakom, że źródło i powód przygniatającego ich brzemienia nieszczęść tkwi w nich samych. Problem winy, zasłużonej kary i jej kresu łączy się w proroctwie z nakazem odrodzenia w narodzie wzorem dziadów "męstwa, rozumu, cnoty". Końcowe przesłanie Sybilli napawa optymizmem: "Nie zagrzebie waszego rodu ta mogiła: / Troja na to upadła, by Rzym zrodziła". Do idei przymierza Boga z narodem polskim, a również powiązanej z nią wizji światłej przeszłości, dramatycznej teraźniejszości i odrodzonej przyszłości Woronicz wrócił w Hymnie do Boga (1805).
(Bożena Mazurkowa) Zobacz także: POEMAT HEROICZNY, SENTYMENTALIZM
- Co znaczy SREBRNE ORŁY PARNICKIEGO:
- Porównanie druga powieść w dorobku Parnickiego, a zarazem jedna z najpopularniejszych, o czym zdecydował tematyczny związek z dziejami kształtowania się polskiej państwowości (Parnicki rzadko nawiązywał w świˇtynia sybilli co znaczy.
- Krzyżówka SZTUKI PLASTYCZNE I ARCHITEKTURA:
- Dlaczego pewne podobieństwa pomiędzy periodyzacją (zobacz) literatury renesansowej a periodyzacją sztuk plastycznych i architektury. Przyjmuje się, Iż początki sztuki renesansowej w Polsce, tak zwany świˇtynia sybilli krzyżówka.
- Co to jest STASZIC STANISŁAW (1755-1826):
- Jak lepiej dziennikarzem, pedagogiem i uczonym pochodzenia mieszczańskiego. Ukończył poznańskie seminarium, a w dalszym ciągu studiował edukacji przyrodnicze w College de France. Przed wyjazdem (1779 świˇtynia sybilli co to jest.
- Słownik SZTUKI PLASTYCZNE I ARCHITEKTURA:
- Kiedy średniowieczna rozwijała się poprzez pięć stuleci w rytmie zgodnym z ewolucją europejskich stylów artystycznych epoki: przedromańskiego, romańskiego i gotyckiego. Wyczerpujące przedstawienie w świˇtynia sybilli słownik.
- Czym jest SZKOLNICTWO:
- Od czego zależy renesansu odziedziczyło sporo przedmiotów po epoce poprzedniej. Nadal istnieją i rozwijają się szkoły elementarne - parafialne, kolegiackie i katedralne, które przez wzgląd na rozwijającą się świˇtynia sybilli czym jest.
Czym jest świˇtynia sybilli znaczenie w Motywy literatura S .
