Postać ŚW. STANISŁAW biografia

Kim był ŚW. STANISŁAW co zrobił: o k . 1 0 3 0 -1 0 7 9O życiu Stanisława mało wiadomo; w źródłach pojawił się w 1072 r., kiedy to Bolesław Śmiały (Szczodry) osadził go na biskupstwie krakowskim. Gdyż w ówczesnej Polsce to król miał prawo inwestytury duchownej, należy sądzić, że Bolesława i Stanisława musiała łączyć już przedtem jakaś współpraca, skoro król powierzył mu główny wówczas urząd kościelny (po zniszczeniu Gniezna wskutek najazdu księcia czeskiego, Brzetysława w 1038 r., rolę nadrzędną w Kościele w Polsce pełnili biskupi krakowscy). Kontakty króla z biskupem uległy jednak szybkiemu pogorszeniu, a w skutku doprowadziły do najsłynniejszej zagadki polskiego średniowiecza - 11 kwietnia 1079 r. biskup krakowski Stanisław poniósł zgon. Tak opisał te wydarzenia Gall Anonim, piszący własną Kronikę trochę powyżej 30 lat po nich: "Jak zaś doszło do wypędzenia króla Bolesława z Polski długo byłoby o tym mówić, tyle wszakże można powiedzieć, iż sam będąc pomazańcem Bożym, nie powinien był drugiego pomazańca za żaden grzech karać cieleśnie. Sporo mu to gdyż zaszkodziło, gdy przeciw grzechowi grzech zastosował i za zdradę wydał biskupa na obcięcie członków. My zaś ani nie usprawiedliwiamy biskupa zdrajcy, ani nie zalecamy króla, który tak szpetnie dochodził swoich praw..." Lakoniczność przekazu Galla spowodowała lawinę przypuszczeń dotyczących przyczyn i zatargu między królem a biskupem. Kontrowersyjny zwrot Gallowy - episcopus traditor można wyjaśniać zarówno jako "biskup zdrajca", jak i "buntownik", co diametralnie wymienia kontekst wypowiedzi. Obraz zatargu zaciemnił dodatkowo mistrz Wincenty Kadłubek w swojej Kronice, przedstawiając tam jednostronnie postacie dramatu - króla szaleńca, mszczącego się na biskupie za grzechy innych, i Stanisława - świątobliwego męża bez skazy. Kadłubek stworzył także podstawy legendy Stanisława, barwnie opisując zgon biskupa na stopniach kościoła krakowskiego na Skałce, a również alegoryczny obraz zrośnięcia się ciała Stanisława, co miało symbolizować zjednoczenie wszystkich dzielnic ówczesnej podzielonej Polski. Na bazie Kroniki Galla najsłynniejszą teorię owego konfliktu stworzył Tadeusz Wojciechowski (Szkice historyczne XI wieku). Tłumacząc traditor jako "zdrajca", widział źródło tego sporu poza granicami państwie, w toczonej w tym czasie walce między papiestwem i cesarstwem o inwestyturę. Stanisław miał współpracować z cesarzem niemieckim, Henrykiem IV i królem czeskim, Wratysławem, a po odkryciu tego Bolesław skazał go na zgon. Inną drogą poszedł Tadeusz Grudziński (Bolesław Śmiały-Szczodry i biskup Stanisław), który, tłumacząc traditor jako "buntownik", widział w konflikcie rodzimą opozycję. Niezadowolenie biskupa krakowskiego z pominięcia go przy reaktywacji arcybiskupstwa gnieźnieńskiego (1075) miało wynieść go na czoło opozycji, niezadowolonej natomiast z rządów Bolesława. I tu spisek wykryto, a biskup, skazany poprzez króla, poniósł zgon. Ostatnio uważane jest (Jan Powierski), że w tym sporze nie doceniano roli wojewody Sieciecha; to on był kluczowym oponentem władzy królewskiej, biskup zaś jednym z szeregowych członków tej frakcji. Skazanie na zgon biskupa wywołało wybuch buntu i wygnanie Bolesława z państwie. Chociaż mechanizm kanonizacyjny wszczęto dopiero po upowszechnieniu się wersji zatargu z Kroniki Kadłubka. Stanisława kanonizowano w 1253 r. W skarbcu katedry wawelskiej jest pokazywana najprawdopodobniej jego czaszka z wyraźnymi śladami uderzenia w tylnej części. Nie ma pewności, iż relikwie przechowywane w katedrze na Wawelu są relikwiami Stanisława. W 1963 r. papież Jan XXIII ustanowił św. Stanisława wraz ze św. Wojciechem i NMP Królową Polski pierwszorzędnym Patronem Polski. (BC)