Postać RUHOLLAH CHOMEINI biografia

Kim był RUHOLLAH CHOMEINI co zrobił: 2 4 września 1 9 0 2 - 3 czerwca 1 9 8 9 Właściwie Sayyid R?h All?h H?meyn? M?saw?, Urodził się w Chomein. Pochodził z rodz. szyickich nauczycieli duchownych. W wieku młodzieńczym opuścił rodzinną wioskę. Studiował prawo i teologię szyicką w Araku i Kumie pod kierunkiem jednego z najznakomitszych teologów ówczesnych czasów, ajatollaha Hairiego. W latach 30. zaczął nauczanie w Kumie, w tamtejszej uczelni Fajzijje. Zajmował się gnostyckim nurtem szyizmu. Zdobył sporą popularność jako nauczyciel szyickiego mistycyzmu. Zyskał uznanie nie tylko jako wykładowca, lecz również jako naukowiec. Etapowo awansował. W 1952 r. został uhonorowany tytułem Ijthada. Uzyskał także tytuł naukowy - mudżtahida. W swoich badaniach naukowych zwracał uwagę na stosunki między religią a polityką. Napisał pracę Kaszf al-asrar (Odkrywanie tajemnic). Chomeini krytykował rządy dynastii Pahlavich i zachodni interwencjonizm w Iranie. Występował między innymi przeciwko zbyt silnej jego zdaniem sekularyzacji państwa i wprowadzeniu tak zwany białej rewolucji najpierw lat 60. Szczególnie ostro sprzeciwiał się zwiększeniu roli kobiet w społeczeństwie, nowoczesnym formom nauki, rozdziałowi ziemi. Opracował teorię sprawowania władzy muzułmańskiej - tak zwany demokrację religijną. Krytyka reform szacha i aktywny udział w protestach wywołały w 1963 r. jego aresztowanie. Po burzliwych demonstracjach na terenie całego państwie w jego obronie został w 1964 r. wydalony z Iranu. Wyemigrował do Turcji, a później do Iraku. Zamieszkał w świętym szyickim mieście An-Nadżaf u grobu imama Alego Ibn Abi Taliba. Tutaj opracował teorię welajat-e faghih, określającą warunki i metody sprawowania władzy poprzez uczonych muzułmańskich. Z czasem Chomeini zyskiwał coraz większą popularność i uznanie w świecie muzułmańskim. Stał się symbolem opozycji politycznej w Iranie i na emigracji. Uważano go za religijnego przywódcę narodu - ajatollaha. Po krwawym czarnym piątku (8 września 1978) i milionowych demonstracjach na ulicach Teheranu pod naciskiem władz irańskich został wydalony z Iraku do Francji. Zamieszkał w Neauphle-le-Château pod Paryżem. Równocześnie przedstawiciele szacha prowadzili z nim negocjacje dążące do osiągnięcia ugody. Odmówił porozumienia i nadal żądał abdykacji Rezy Pahlaviego. Po wybuchu rewolucji w Iranie i obaleniu szacha (styczeń 1979) przybył triumfalnie do Iranu (1 lutego 1979). Witało go 10 mln ludzi. 5 lutego 1979 r. proklamował stworzenie pierwszego rządu islamskiego, realizując tym samym ideę demokracji religijnej. Ogłoszono go przywódcą rewolucji irańskiej, a on sam wkrótce został uznany za przywódcę Irańczyków. Oficjalnie nie sprawował żądnego urzędu, lecz jego słowa stawały się prawem. Stworzył Republikę Islamską i opracował jej konstytucję opartą na teorii szyickiej władzy welajat-e faghih. Towarzyszyło temu bezwzględne niszczenie opozycji. Trybunały islamskie ogłosiły tysiące wyroków zgonu na oponentów. Strażnicy rewolucji (mułłowie) czuwali nad przywróceniem dominacji islamu i wyeliminowaniem wszelkich zachodnich nowinek. Nastą-pił powrót do surowych reguł zachowania i ubioru (kobiety musiały chodzić w czarczafach). Wywołał zaciekły antyamerykanizm, nazywając USA "ogromnym szatanem" współczesnego świata. Był inspiratorem uwięzienia personelu ambasady USA w Teheranie (listopad 1979 - styczeń 1981). Budowie państwa przeszkodziła jawnie finansowana poprzez Zachód wojna irańsko-iracka (1980-1988). Po ataku wojsk Sadama Husajna Chomeini proklamował świętą wojnę. Osłabiła ona gospodarkę państwie, lecz umocniła więzi socjalne. Po zawarciu pokoju wrócił do budowy państwa szyickiego, starając się ograniczać wpływ teologów na politykę. Umacniał własną władzę przez zręczne "wygrywanie" parlamentu przeciw rządowi. 14 lutego 1989 r. ogłosił fatwę (wyrok zgonu) na pisarza Salma-na Rushdiego za powieść Szatańskie wersety, jakoby przedstawiającą w niekorzystnym świetle islam. Zmarł w Teheranie. Sukcesy Chomeiniego wstrząsnęły światem islamskim. Jego antyzachodnia i antyamerykańska polityka i podkreślanie roli islamu przyczyniły się w znacznym stopniu do rozwoju nurtów fundamentalistycznych, także w islamie nieszyickim. Po zgonu jego teorie uległy modyfikacji, pomniejszyła się rola teologów we władzy. On sam pozostał dla Irańczyków postacią charyzmatyczną. (KM)