Co znaczy UTOPIA:
Tą nazwą, pochodząca od tytułu dzieła Tomasza Morusa (Utopia, 1516), określano przeważnie lub całe utwory, lub zwarte konstrukcje epickie opisujące fantastyczne krainy, do których bohaterzy nieoczekiwanie trafiali w okresie dalekich wypraw. Owe wizje lokalizowano poza realną przestrzenią i czasem historycznym, na nieznanych wyspach i lądach, odciętych od cywilizowanego świata, pośród bajecznych ludów, a nawet w przestrzeni pozaziemskiej. W doskonałych krainach rozbitkowie albo podróżnicy stykali się z wartościami i postawami, które uległy zatraceniu lub degradacji w cywilizowanym świecie. Kreując utopijne wizje pisarze wyrażali tęsknotę za sprawiedliwością, wolnością, powszechnym szczęściem i pokojem. Zasady życia w owych społecznościach traktowano jako najlepszy wzorzec, przyświecający dziełu naprawy skażonej współczesności w rzeczywistym świecie.
Na polskich pisarzy oświeceniowych inspirująco oddziałały między innymi opisy egzotycznych krain zawarte w europejskiej poezji podróżniczej XVII-XVIII w., w "robinsonadach", nawiązujących do powieści D. Defoe Przygody Robinsona Cruzoe i do innych fantastycznych opowieści podróżniczych, zawierających opisy obyczajów i socjalnej organizacji nieznanych, dzikich ludów, żyjących odpowiednio z pierwotnymi prawami. Utopijnym wizjom, do których odwoływały się między innymi dzieła Fenelona, Swifta, Woltera i Rousseau, patronował mit dobrego dzikusa i mit natury, eksponujący naturalne prawa człowieka i wyrażający marzenie przywrócenia owego pierwotnego stanu, w jakim żyła społeczność ludzka zanim uległa cywilizacyjnemu skażeniu. Książki podróżnicze i prace inspirowane mitem natury miały w polskim oświeceniu liczne przekłady.
Utopię jako rozbudowaną konstrukcję epicką wprowadził do polskiej literatury oświeceniowej Ignacy Krasicki. W drugiej księdze Mikołaja Doświadczyńskiego przypadków (1776) tytułowy bohater jako rozbitek trafił do idealnej, wyspiarskiej społeczności Nipuańczyków. Do tej wizji bezpośrednio nawiązał M.D. Krajewski w edukacyjnej powieści Wojciech Zdarzyński życie i przypadki własne opisujący (1785). Literackie utopie w formie rozbudowanych epickich obrazów fantastycznych, doskonałych krain funkcjonujących wedle zasad, które pisarze traktowali jako swoiste antidotum na bolączki współczesnej rzeczywistości, nie miały zbyt licznej reprezentacji w polskiej poezji oświeceniowej. Sporą popularnością cieszył się z kolei w literaturze utopijny motyw złotego wieku (żywotny także w wcześniejszych okresach), a również russowski mit natury. Motyw złotego wieku regularnie występował ówcześnie w utworach należących do literaturze pasterskiej.
(Bożena Mazurkowa)
Zobacz także: MIKOŁAJA DOŚWIADCZYŃSKIEGO PRZYPADKI
Na polskich pisarzy oświeceniowych inspirująco oddziałały między innymi opisy egzotycznych krain zawarte w europejskiej poezji podróżniczej XVII-XVIII w., w "robinsonadach", nawiązujących do powieści D. Defoe Przygody Robinsona Cruzoe i do innych fantastycznych opowieści podróżniczych, zawierających opisy obyczajów i socjalnej organizacji nieznanych, dzikich ludów, żyjących odpowiednio z pierwotnymi prawami. Utopijnym wizjom, do których odwoływały się między innymi dzieła Fenelona, Swifta, Woltera i Rousseau, patronował mit dobrego dzikusa i mit natury, eksponujący naturalne prawa człowieka i wyrażający marzenie przywrócenia owego pierwotnego stanu, w jakim żyła społeczność ludzka zanim uległa cywilizacyjnemu skażeniu. Książki podróżnicze i prace inspirowane mitem natury miały w polskim oświeceniu liczne przekłady.
Utopię jako rozbudowaną konstrukcję epicką wprowadził do polskiej literatury oświeceniowej Ignacy Krasicki. W drugiej księdze Mikołaja Doświadczyńskiego przypadków (1776) tytułowy bohater jako rozbitek trafił do idealnej, wyspiarskiej społeczności Nipuańczyków. Do tej wizji bezpośrednio nawiązał M.D. Krajewski w edukacyjnej powieści Wojciech Zdarzyński życie i przypadki własne opisujący (1785). Literackie utopie w formie rozbudowanych epickich obrazów fantastycznych, doskonałych krain funkcjonujących wedle zasad, które pisarze traktowali jako swoiste antidotum na bolączki współczesnej rzeczywistości, nie miały zbyt licznej reprezentacji w polskiej poezji oświeceniowej. Sporą popularnością cieszył się z kolei w literaturze utopijny motyw złotego wieku (żywotny także w wcześniejszych okresach), a również russowski mit natury. Motyw złotego wieku regularnie występował ówcześnie w utworach należących do literaturze pasterskiej.
(Bożena Mazurkowa)
Zobacz także: MIKOŁAJA DOŚWIADCZYŃSKIEGO PRZYPADKI
Czym jest utopia znaczenie w Motywy literatura U .
