Postać Władysław II Jagiełło biografia

Kim był Władysław II Jagiełło co zrobił: 1362/1363-1434ogromny książę litewski, władca polski, syn Olgierda Giedyminowicza, księcia litewskiego, i Julianny, księżniczki twerskiej, Urodził się - wg najnowych badań - ok. 1362/1363 r. Miał liczne rodzeństwo, w tym dziesięciu braci. Po zgonu ojca (1377) wyznaczony na jego następcę, początkowo współrządził ze stryjem Kiejstutem. Wkrótce jednak doszło pomiędzy nimi do konfliktu, z którego Jagiełło w 1382 r. wyszedł zwycięsko. zgon Kiejstuta, do której zapewne przyłożył rękę bratanek, i pogodzenie się z synem zmarłego Witoldem, otworzyło Jagielle, wobec zagrożenia ze strony zakonu krzyżackiego i Moskwy, drogę do zabiegów o tron polski. W styczniu 1385 r. poselstwo litewskie poprosiło w Krakowie o rękę królowej Jadwigi, ofiarując za nią przyjęcie poprzez Jagiełłę chrztu wspólnie z krewnymi i poddanymi, odzyskanie ziem polskich poza granicami królestwa, a w pierwszej kolejności podłączenie do Polski ziem litewsko-ruskich. Warunki te Jagiełło potwierdził, wystawiając w sierpniu tego roku dokument w Krewie. Najpierw 1386 r. przybył do Krakowa, ochrzcił się, przyjmując imię Władysław (14 lutego), wziął ślub z Jadwigą (18 lutego) i został koronowany (4 marca).start panowania Władysława Jagiełły pochłonęły kwestie powiązane z konfliktami na Litwie. Próba realizacji poprzez stronę polską aktu krewskiego w punkcie mówiącym o wcieleniu (applicare) Litwy do Polski skończyła się fiaskiem. Wobec sporów z opozycją litewską na czele z Witoldem o zakres związków z Polską, w 1392 r. Jagiełło został zmuszony do zawarcia ugody w Ostrowie, odpowiednio z którą Witold uzyskał faktyczną władzę na Litwie. Zakres tej władzy i stopień związków z Polską, określany mianem unii, był zmieniany w kolejnych latach w następnych umowach polsko-litewskich. W 1401 r. zawarto unię wileńsko-radomską, na mocy której Witold uzyskał godność wielkiego księcia, a Jagiełło został jego władcą zwierzchnim. Z kolei w kolejnej unii, podpisanej w Horodle w 1413 r., władca polski potwierdził niezależność Litwy, rozszerzył przywileje szlachty polskiej na katolickich bojarów litewskich, lecz równocześnie uznano, iż na wybór wielkiego księcia będzie miała wpływ strona polska. Chcąc jednak integrować szlachtę polską z litewską, 47 rodzin litewskich przyjęto do herbów polskich. Poprzez długie lata stosunkowo dobrze układała się współpraca Władysława Jagiełły z księciem Witoldem rządzącym Litwą. Relacje popsuły się w 1429 r., kiedy na zjeździe monarchów w Łucku Zygmunt Luksemburski, chcąc rozbić tę współpracę i odciągnąć króla polskiego od angażowania się w kwestie czeskie, zaproponował koronę królewską Witoldowi. Gdyż książę propozycję przyjął, a strona polska stanowczo się temu sprzeciwiała, to poprzez kolejne półtora roku właśnie ta kwestia absorbowała relacje polsko- -litewskie. Konflikt z Litwą na krótko przerwała zgon Witolda (1430). Jednak niefortunne wyznaczenie na tron wielkoksiążęcy Świdrygiełły, brata króla, wywołało odnowienie zatargu, bo nowy król zamierzał się usamodzielnić. Na bonus jego separatystyczne dążenia poparli Krzyżacy. Przeciw zakonowi podjęto nawet, razem z husytami, zwycięską wyprawę w 1433 r. Z kolei po detronizacji Świdrygiełły (1432) zawarto unię grodzieńską z nowym władcą, desygnowanym poprzez stronę polską Zygmuntem Kiejstutowiczem. Układ podpisany w 1432 r. zakładał jego dożywotnie rządy, a w dalszym ciągu przejęcie tronu wielkoksiążęcego poprzez synów Jagiełły.Długie lata panowania Władysława Jagiełły naznaczone były również konfliktem z Krzyżakami. Zakon, który nie mógł się pogodzić z powstaniem unii polsko-litewskiej, traktował Litwę jako osobne kraj. Nie zamierzając zrezygnować z najazdów na nie, liczył równocześnie, iż Królestwo Polskie pozostanie neutralne. Gdyż założenie to okazało się błędne, a Polska ujęła się za Litwą, kiedy doszło do następnego konfliktu o Żmudź, wybuchła tak zwany ogromna wojna w 1409 r. Wojska polsko-litewskie dowodzone osobiście poprzez króla pokonały wprawdzie siły krzyżackie w bitwie pod Grunwaldem (15 lipca 1410), lecz w czasie dalszych działań nie powiodło się zdobyć stolicy zakonu, potężnej twierdzy w Malborku. W tej sytuacji pokój toruński, zawarty w lutym 1411 r. pod naciskiem papiestwa, cesarstwa i licznych państw europejskich sympatyzujących z Krzyżakami, oddawał Polsce jedynie ziemię dobrzyńską, zajętą poprzez zakon najpierw konfliktu, a Litwie - warunkowo - Żmudź. Mimo mizernych efektów zawartego traktatu, bez wątpienia jednak zwycięstwo w tej wojnie raz na zawsze podkopało potęgę zakonu. Następne lata po zawarciu pokoju toruńskiego to zarówno działania zbrojne, jak i próba wykorzystania rozwiązań dyplomatycznych, w pierwszej kolejności oddanie sporów w ręce niezależnych arbitrów. Działania mediacyjne króla rzymskiego i węgierskiego Zygmunta Luksemburskiego w latach 1411-1413 skończyły się jednak fiaskiem. W tej sytuacji w 1414 r. strona polska wznowiła działania wojenne (tak zwany wojna głodowa), które jednak przerwano pod naciskiem papieża. Spór polsko-krzyżacki oddano w dalszym ciągu do rozstrzygnięcia poprzez sobór w Konstancji (1414-1418), lecz nie przyniosło to spodziewanych rezultatów. Następne próby arbitrażu prowadzone poprzez Zygmunta Luksemburskiego, który w styczniu 1420 r. we Wrocławiu wydał negatywny wyrok, potwierdzający pokój toruński i przyznający wszystkie sporne ziemie (w tym Pomorze Gdańskie) Krzyżakom, został poprzez stronę polską odrzucony. Nie powiodła się również następna mediacja papieska prowadzona przy udziale legatów w latach 1420-1422. W tej sytuacji Jagiełło zdecydował się na działania zbrojne latem 1422 r. Zawarty jeszcze w tym roku pokój na jeziorem Mełno oddawał Litwie ostatecznie sporną Żmudź.W latach 20. XV w. w polskiej polityce zagranicznej na czoło wysunął się problem husycki. Po zgonu gdyż króla czeskiego Wacława IV (1419) husyci, nie chcąc oddać tronu bratu zmarłego, Zygmuntowi Luksemburskiemu, zaproponowali go w 1420 r. Władysławowi Jagielle. Ten, obawiając się negatywnej reakcji krajów europejskich, nie zdecydował się przyjąć korony czeskiej. Jednak po długich pertraktacjach zgodził się, aby wiosną 1422 r. Witold wysłał do Czech swego namiestnika, Zygmunta Korybutowicza. Mimo iż Zygmunt już w roku kolejnym został z Czech odwołany, wskutek określeń Władysława Jagiełły z Zygmuntem Luksemburskim podjętych w Kieżmarku w marcu 1423 r., to władca polski poprzez kolejne lata "grał" kartą husycką, próbując trzymać w szachu Luksemburczyka wspierającego Krzyżaków, któremu husyci odmawiali praw do korony czeskiej. Za cichą zgodą króla Zygmunt Korybutowicz wyprawił się nawet ponownie do Czech w 1424 r., nie odniósł tam jednak większych sukcesów na skutek konfliktów pomiędzy odłamami husytów.Właściwie poprzez cały moment panowania Władysława Jagiełły przewijała się kwestia następstwa tronu polskiego. Dopiero w 1399 r. królowa Jadwiga Urodziła długo wyczekiwane dziecko, Elżbietę Bonifację. Ta jednak błyskawicznie zmarła, a wkrótce jej los podzieliła Jadwiga. By nie dopuścić do zerwania unii, panowie polscy zaproponowali królowi małżeństwo z Anną Cylejską, wnuczką Kazimierza Wielkiego, podkreślając tym samym związki z dynastią piastowską; Jagiełło poślubił ją w 1402 r. Małżeństwo z Anną dało jedynie córkę Jadwigę, którą początkowo panowie polscy zamierzali uczynić dziedziczką tronu. Trzecie małżeństwo króla z Elżbietą Pilecką (po mężu Granowską) nie dało w ogóle potomstwa. Dopiero z czwartą żoną, księżniczką ruską Zofią (Sonką) Holszańską, poślubioną w 1422 r., monarcha doczekał się upragnionego następcy tronu. Od chwili narodzin w 1424 r. Władysława (późniejszy Warneńczyk), a w 1427 r. Kazimierza, kluczowym celem w polityce wewnętrznej było zapewnienie im następstwa tronu. Początkowo twarde stanowisko króla, iż tron jego synowie powinni dziedziczyć bezwarunkowo, musiało ulec zmianie po - wspomnianym przedtem - zjeździe w Łucku w 1429 r. Wtedy to Zygmunt Luksemburski, chcąc poróżnić Witolda z Jagiełłą, zaproponował koronę królewską księciu litewskiemu. Gdyż władca polski obawiał się, iż może to doprowadzić do straty dziedzictwa litewskiego dla jego synów, chcąc zyskać poparcie polskiej szlachty, musiał zgodzić się na wydanie w 1430 r. przywileju w Jedlni, który został potwierdzony w Krakowie w 1433 r. W zamian szlachta zagwarantowała tron jego synom, lecz jedynie na zasadzie elekcji. Jeżeli chodzi o sam przywilej (tak zwany jedlneńsko-krakowski), to głównym jego postanowieniem było zagwarantowanie szlachcie nietykalności osobistej, w dokumencie określanej jako neminem captivabimus nisi iure victum. Odpowiednio z tym postanowieniem ani władca, ani jego urzędnicy nie mogli uwięzić szlachcica posiadającego dobra, o ile ten nie został skazany poprzez sąd ziemi, gdzie te dobra posiadał. Nie dotyczyło to jednak wypadków, kiedy szlachcica złapano na gorącym uczynku kradzieży, rabunku, porwania i morderstwa albo najazdu na dobra szlacheckie.właściwością charakterystyczną rządów Władysława Jagiełły było to, iż sprawował je w czasie stałych objazdów państwa, które z czasem przybrały regularną formę. Tak więc w lutym władca przybywał z Litwy do Królestwa i na przełomie lutego i marca odwiedzał Kraków. Wiosnę i start lata monarcha spędzał w Wielkopolsce i na Kujawach, w sierpniu i wrześniu przebywał na początku w Małopolsce, a w dalszym ciągu udawał się na Ruś, do Lwowa. Stamtąd wracał jeszcze do Niepołomic pod Krakowem na coroczny ogólnopolski zjazd szlachty, aby stamtąd ruszyć na Litwę, gdzie spędzał Boże Narodzenie. Preferując taki mechanizm rządów, władca miał bezpośredni wgląd w problemy państwie, a zainteresowani mogli łatwiej dotrzeć do władcy i uzyskać od niego pomoc. W rządzeniu państwem Władysław Jagiełło początkowo oparł się na możnowładcach małopolskich, którzy naprawdę wynieśli go na tron polski i doprowadzili do unii z Litwą, czyli na przedstawicielach Melsztyńskich, Tarnowskich, Tęczyńskich czy Kurozwęckich. Wkrótce jednak władca zbudował swoje ugrupowanie polityczne, lansując przedstawicieli mniej zamożnych rodzin (Szafrańców, Kmitów, Kurowskich, Szczekockich, Lanckorońskich, Ostrorogów) albo przeciągając na własną stronę nie wszystkich z panów krakowskich (na przykład Spytka z Melsztyna). Obsadzając nimi urzędy centralne (kanclerstwo, marszałkostwo) i terytorialne (starostwa) i główne godności kościelne (biskupstwa), tworzył swoje zaplecze polityczne. Należy pamiętać również o tym, iż wymienieni urzędnicy i dostojnicy wspólnie z tak zwany urzędnikami ziemskimi (wojewodami i kasztelanami) wchodzili do porady królewskiej, organu doradczego monarchy, z którego opinią musiał się liczyć. W końcowych latach panowania Jagiełły na głównego opozycjonistę wyrósł Zbigniew Oleśnicki, biskup krakowski, który nie zgadzał się z monarchą w pierwszej kolejności w polityce wobec husytów i lansował schemat monarchii elekcyjnej, gdzie synowie Jagiełły mieli uzyskać tron w zamian za przywileje otrzymane od króla.Władysław Jagiełło zmarł w nocy z 31 maja na 1 czerwca 1434 r. w Gródku pod Lwowem, a pochowano go w katedrze krakowskiej, w przepięknym sarkofagu. Był bez wątpienia jednym z najwybitniejszych polskich władców, któremu zawdzięczamy nie tylko ogromne zwycięstwa militarne, zapoczątkowanie unii Polski i Litwy, co zmieniło układ sił w tej części Europy na kilkaset lat, lecz również odnowienie Uniwersytetu Jagiellońskiego, co uczynił w 1400 r., wypełniając testament królowej Jadwigi. (JS).1362/1363narodziny Jagiełły1377zgon Olgierda i objęcie władzy na Litwie poprzez Jagiełłę14 VIII 1385układ polsko-litewski w Krewie12 II 1386chrzest Jagiełły4 III 1386koronacja Władysława Jagiełłyna króla Polski1392ugoda Władysława Jagiełły z Witoldem w Ostrowie1401unia wileńsko-radomska1409-1411ogromna wojna z zakonem krzyżackim15 VII 1410bitwa pod Grunwaldem1413unia horodelska1414-1418sobór w Konstancji1422wojna z Krzyżakami i pokój nad jeziorem Mełno1422wydanie przywileju czerwińskiego1424narodziny Władysława Warneńczyka1427narodziny Kazimierza Jagiellończyka1430wydanie przywileju jedlneńskiego1433wydanie przywileju krakowskiego31 V/1VI 1434zgon Władysława Jagiełły