Co znaczy HISTORYZM:
wielkie uwrażliwienie romantyków na historię wyrażało się w ujmowaniu poprzez nich wszelkich zjawisk w ich wymiarze historycznym, czasowym, jako zmiennych i podlegających konkretnym warunkom swej epoki. W odróżnieniu do klasyków, szukających w historii potwierdzenia niezmienności praw i systemów rządzących postępowaniem ludzi i społeczeństw, pisarzy romantycznych pociągało to, co oryginalne i unikalne, charakterystyczne dla swego czasu. Dbali więc szczególnie o odtworzenie kolorytu historycznego, gdzie mieściły się nie tylko realia materialne, obyczajowe, socjalne, lecz również próba oddania mentalności i przeżyć ludzi minionych stuleci.
Dbałość o możliwie wierne przedstawienie przeszłości - aczkolwiek regularnie właściwe nie tyle z rzeczywistym obrazem danej epoki, ile z romantycznymi wyobrażeniami o niej - szła jednak regularnie w parze z wyraźną aluzyjnością utworów do sytuacji i wydarzeń współczesnych (Konrad Wallenrod A. Mickiewicza, Irydion Z. Krasińskiego).
U progu romantyzmu w Polsce pojawiły się dwie odmienne koncepcje historyzmu. Kazimierz Brodziński w rozprawie O klasyczności i romantyczności tudzież o duchu literaturze polskiej (1818) proponował zwrot ku idyllicznej, sielskiej przeszłości, której ideału upatrywał w XVI w. jako okresie potęgi państwa polskiego i kształtowania się ideałów ziemiańskich. Odmienne tradycje jako źródło inspiracji literackiej wskazywał Maurycy Mochnacki w rozprawie O duchu i źródłach literaturze w Polszcze ("Dziennik Warszawski" 1825), uznając, Iż wyobraźnię poetycką poruszają najmocniej obrazy rycerskiej przeszłości epoki średniowiecza.
Ku średniowieczu zwrócono się właśnie w pierwszej fazie romantyzmu, czego dowodem są między innymi Lilije, Grażyna, Konrad Wallenrod Mickiewicza czy początki literackiej twórczości Zygmunta Krasińskiego - powieści Władysław Herman i dwór jego i Masław, książę mazowiecki (1830). Średniowieczny rodowód przypisywano także sztandarowemu gatunkowi wczesnego romantyzmu - balladzie.
Uwagę romantyków zaprzątała również bliższa przeszłość - w. XVIII z buntem hajdamackim na Ukrainie i konfederacją barską (Zamek kaniowski S. Goszczyńskiego, Beniowski, Sen srebrny Salomei i Ksiądz Marek J. Słowackiego, Pamiątki Soplicy H. Rzewuskiego, Mohort W. Pola), i w. XVII, w którego sarmackiej, szlacheckiej kulturze zaczęto się dopatrywać esencji narodowości (Maria A. Malczewskiego, Podole M. Gosławskiego).
Romantyczny historyzm wyrażał się również uwrażliwieniem na historyczny wymiar wydarzeń współczesnych. W taki sposób traktowany jest mechanizm wileńskiej młodzieży w Dziadów części III Mickiewicza, spisek koronacyjny w Kordianie Słowackiego czy wkroczenie wojsk napoleońskich na Litwę w Panu Tadeuszu Mickiewicza. Jako wydarzenie o przełomowym znaczeniu prezentowane było również stworzenie listopadowe, zarówno w literaturze tworzonej jeszcze w dniach walki, jak i po klęsce (Reduta Ordona, Zgon pułkownika Mickiewicza, Sonety wojenne S. Garczyńskiego, Sęp Sybiru M. Gosławskiego).
Oryginalny historyzm reprezentował w swej twórczości J. Słowacki. W planowanym jako sześcioczęściowy (ostatecznie powstały jedynie dwa utwory - Balladyna i Lilla Weneda) cyklu dramatów usiłował opisać mityczne, sięgające w legendarną przeszłość dzieje Polski. Z kolei w utworach pisanych w latach 40. (zgodnie ze sformułowanym poprzez siebie systemem genezyjskim) w historii Słowacki dopatrywał się przejawów ewolucji ducha, który przez porzucanie starych i wypracowywanie nowych form, dokonujące się w sposób gwałtowny przez konflikty i rewolucje, osiąga coraz wyższy stopień doskonałości. Wykład historii odczytywanej odpowiednio z tymi zasadami zawarł pisarz w niedokończonym poemacie Władca Duch, a również odpowiadając na Psalmy przyszłości, będącej polemiką z poglądami Z. Krasińskiego. Taka wizja historii pojawia się także w dramatach Samuel Zborowski, Ksiądz Marek, Sen srebrny Salomei, Agezylausz, Zawisza Czarny.
Historyzm romantyków ujawniał się również w ich poglądach na sztukę i literaturę - przekonaniu o historycznej ich zmienności i ścisłych związkach z kontekstem epoki historycznej towarzyszyło odrzucenie przyjmowanych poprzez klasyków jako niezmienne i stałe reguł twórczości, wypracowanych poprzez pisarzy starożytnych, jak i uświęconych tradycją gatunków literackich.
(Jacek Lyszczyna)
Zobacz także: DRAMAT ROMANTYCZNY, HISTORIA, HISTORIOZOFIA, KOLORYT HISTORYCZNY
Dbałość o możliwie wierne przedstawienie przeszłości - aczkolwiek regularnie właściwe nie tyle z rzeczywistym obrazem danej epoki, ile z romantycznymi wyobrażeniami o niej - szła jednak regularnie w parze z wyraźną aluzyjnością utworów do sytuacji i wydarzeń współczesnych (Konrad Wallenrod A. Mickiewicza, Irydion Z. Krasińskiego).
U progu romantyzmu w Polsce pojawiły się dwie odmienne koncepcje historyzmu. Kazimierz Brodziński w rozprawie O klasyczności i romantyczności tudzież o duchu literaturze polskiej (1818) proponował zwrot ku idyllicznej, sielskiej przeszłości, której ideału upatrywał w XVI w. jako okresie potęgi państwa polskiego i kształtowania się ideałów ziemiańskich. Odmienne tradycje jako źródło inspiracji literackiej wskazywał Maurycy Mochnacki w rozprawie O duchu i źródłach literaturze w Polszcze ("Dziennik Warszawski" 1825), uznając, Iż wyobraźnię poetycką poruszają najmocniej obrazy rycerskiej przeszłości epoki średniowiecza.
Ku średniowieczu zwrócono się właśnie w pierwszej fazie romantyzmu, czego dowodem są między innymi Lilije, Grażyna, Konrad Wallenrod Mickiewicza czy początki literackiej twórczości Zygmunta Krasińskiego - powieści Władysław Herman i dwór jego i Masław, książę mazowiecki (1830). Średniowieczny rodowód przypisywano także sztandarowemu gatunkowi wczesnego romantyzmu - balladzie.
Uwagę romantyków zaprzątała również bliższa przeszłość - w. XVIII z buntem hajdamackim na Ukrainie i konfederacją barską (Zamek kaniowski S. Goszczyńskiego, Beniowski, Sen srebrny Salomei i Ksiądz Marek J. Słowackiego, Pamiątki Soplicy H. Rzewuskiego, Mohort W. Pola), i w. XVII, w którego sarmackiej, szlacheckiej kulturze zaczęto się dopatrywać esencji narodowości (Maria A. Malczewskiego, Podole M. Gosławskiego).
Romantyczny historyzm wyrażał się również uwrażliwieniem na historyczny wymiar wydarzeń współczesnych. W taki sposób traktowany jest mechanizm wileńskiej młodzieży w Dziadów części III Mickiewicza, spisek koronacyjny w Kordianie Słowackiego czy wkroczenie wojsk napoleońskich na Litwę w Panu Tadeuszu Mickiewicza. Jako wydarzenie o przełomowym znaczeniu prezentowane było również stworzenie listopadowe, zarówno w literaturze tworzonej jeszcze w dniach walki, jak i po klęsce (Reduta Ordona, Zgon pułkownika Mickiewicza, Sonety wojenne S. Garczyńskiego, Sęp Sybiru M. Gosławskiego).
Oryginalny historyzm reprezentował w swej twórczości J. Słowacki. W planowanym jako sześcioczęściowy (ostatecznie powstały jedynie dwa utwory - Balladyna i Lilla Weneda) cyklu dramatów usiłował opisać mityczne, sięgające w legendarną przeszłość dzieje Polski. Z kolei w utworach pisanych w latach 40. (zgodnie ze sformułowanym poprzez siebie systemem genezyjskim) w historii Słowacki dopatrywał się przejawów ewolucji ducha, który przez porzucanie starych i wypracowywanie nowych form, dokonujące się w sposób gwałtowny przez konflikty i rewolucje, osiąga coraz wyższy stopień doskonałości. Wykład historii odczytywanej odpowiednio z tymi zasadami zawarł pisarz w niedokończonym poemacie Władca Duch, a również odpowiadając na Psalmy przyszłości, będącej polemiką z poglądami Z. Krasińskiego. Taka wizja historii pojawia się także w dramatach Samuel Zborowski, Ksiądz Marek, Sen srebrny Salomei, Agezylausz, Zawisza Czarny.
Historyzm romantyków ujawniał się również w ich poglądach na sztukę i literaturę - przekonaniu o historycznej ich zmienności i ścisłych związkach z kontekstem epoki historycznej towarzyszyło odrzucenie przyjmowanych poprzez klasyków jako niezmienne i stałe reguł twórczości, wypracowanych poprzez pisarzy starożytnych, jak i uświęconych tradycją gatunków literackich.
(Jacek Lyszczyna)
Zobacz także: DRAMAT ROMANTYCZNY, HISTORIA, HISTORIOZOFIA, KOLORYT HISTORYCZNY
- Co znaczy HERMETYZM:
- Porównanie hermetyzmu do literaturze przedostało się z filozofii. Wiąże się je z mitem o Hermesie, gdzie destabilizacji ulegały wszystkie zasady, na jakich opierał się grecki racjonalizm, czyli: zasada historyzm co znaczy.
- Krzyżówka HENRYK VI NA ŁOWACH:
- Dlaczego Wojciecha Bogusławskiego, wystawiony w Teatrze Narodowym 8 IX 1792 r., łączy cechy dramy i łzawej komedii. Przedstawia historię uwiedzenia Betsy, dziewczyny z ludu, poprzez występnego milorda Rydynga historyzm krzyżówka.
- Co to jest HAFEZ:
- Jak lepiej genialnej powieści, napisanej w języku francuskim - Manuscrit trouve` á Saragosse (Rękopis znaleziony w Saragossie) - chętnie sięgał po formę powiastki. Pięć pomieścił w stosunku z podróży do Turcji historyzm co to jest.
- Słownik HYMN DO MIŁOŚCI OJCZYZNY:
- Kiedy zobacz ŚWIĘTA MIŁOŚCI KOCHANEJ OJCZYZNY historyzm słownik.
- Czym jest HISTORIA POLSKI JANA DŁUGOSZA:
- Od czego zależy 1480) pochodził z rodz. szlacheckiej herbu Wieniawa, studiował w Akademii Krakowskiej, od 1436 r. piastował godność kanonika krakowskiego, a w latach 1431-1455 był sekretarzem Zbigniewa Oleśnickiego historyzm czym jest.
Czym jest historyzm znaczenie w Motywy literatura H .
