Co znaczy BARSKA LITERATURA:
Moment barski zapoczątkowało porwanie poprzez rosyjskiego ambasadora Repnina trzech senatorów z sejmu warszawskiego w nocy z 13 na 14 X 1767 r. (wtedy powstały pierwsze utwory głoszące hasło "obrony wiary i wolności"); centralnym aktem stało się zawiązanie 29 II 1768 r. konfederacji w Barze na Podolu; epilog (1771/1772) zbiegł się z próbą uprowadzenia króla (3 XI 1771). Powstałą wówczas anonimową poezję i prozę artystyczną, obejmującą utwory religijne, patriotyczne, wojenne, satyryczne i okolicznościowe uznaje się za jedną z ostatnich tak wyrazistych manifestacji sarmackiej kultury mas szlacheckich. W obliczu zagrożenia wolności i wiary, niepodległości i narodowej dumy anonimowa twórczość na nowo ożywiła heroiczny wzorzec osobowy, jednoczący pierwiastki patriotyczne i religijne, a również wystąpiła w obronie wartości odchodzącego, staroszlacheckiego świata. Fundamentalnym walorem zróżnicowanych gatunkowo utworów jest próba oddania autentycznych uczuć patriotycznych i religijnych i wojennych przeżyć konfederackiej społeczności.
Anonimowi autorzy bardzo regularnie posługiwali się stylizacją biblijną. Sporą popularność zdobyła Profecja księdza Marka karmelity (1767), która w dobie romantyzmu znacznie wpłynęła na ukształtowanie legendy konfederacji barskiej. Powstały również liczne stylizacje modlitw, pieśni, hymnów, suplikacji, lamentacji, trenów i trawestacje katechizmu, dziesięciu przykazań, psalmów i "pacierza". Rozpowszechniana w formie śpiewanej liryka religijna i wojenna oddawała obozową atmosferę i bojowego ducha jednoczącego szeregi konfederatów. Motywy religijne występowały w wierszach żołnierskich, a teksty religijne były nasycone realiami wojennymi. Modlitewnym zwrotom do Boga, Jezusa, Matki Boskiej i świętych towarzyszyły prośby o pomoc w walce z liczebniejszym wrogiem i błagania o potępienie i pognębienie dysydentów. Autorzy reprezentujący konfederacką zbiorowość występowali w roli żarliwych obrońców wiary katolickiej, deklarowali rycerską wierność Maryi albo czynili ją swą "hetmanką". Jednym z najciekawszych osiągnięć liryki religijnej okresu barskiego jest Pieśń do Matki Najświętszej od wojska skonfederowanego. Błagalne wołania zanoszone poprzez poetę żołnierza do Matki Najświętszej cechuje podniosła, uroczysta tonacja i bezpośredniość i urzekająca prostota apostroficznych zwrotów.
Woła do Ciebie poprzez nas Polska cała,
Matko, w nadziei, w miłosierdziu stała,
Abyś schyliła Jej rękę w tej porze.
Prześliczna Panno każdego dnia w Swej zorze.
W błagalnym śpiewie "wojska skonfederowanego" rozbrzmiewa wołanie "całej Polski". Przez zbiorową modlitwę żołnierską o pozyskanie przychylności, błogosławieństwa i wsparcia Maryi dla obrońców wiary i ojczyzny autor akcentuje rangę wartości, o które toczyła się walka. Zwycięstwo nad "gwałtownikami wiary", zażegnanie nieszczęść i ocalenie "polskich praw" to szlachetne cele przyświecające konfederatom, a zarazem intencje owej modlitwy. Pieśń kreuje piękny w swej prostocie wizerunek Maryi jako orędowniczki i patronki całego narodu - miłosiernej Matki, Pani łaskawej i "prześlicznej Panny" w zorzy.
Zbiorowe uczucia patriotyczne, niezłomną wolę walki w obronie wolności i narodowej suwerenności wyrażały także wierszowane apele, wezwania i pobudki, pieśni wojenne i marszowe uświęcające żołnierską ofiarę i rycerski heroizm. Walorami artystycznymi i szczerością deklarowanych uczuć religijnych i patriotycznych odznacza się jedna z najsłynniejszych barskich pieśni wojennych - Odważny Polak na marsowym polu. W patriotycznym wyznaniu do rangi najwyższych cnót podniesiona została żołnierska odwaga, dzielność, bezinteresowność, ofiarność i gotowość do największych poświęceń. Pod piórem nieznanego autora odżył dostępny w baroku wzorzec osobowy, który łączył rycerski heroizm z żarliwością religijną:
Stawam na placu z Boga ordynansu,
Rangę porzucam dla nieba wakansu.
Dla wolności ginę, wiary swej nie minę.
Ten jest mój azard.
Autor wyraził niezachwianą ufność w opiekę "Matki łaskawej" nad rycerskim narodem, który bronił ojczyzny i katolickiej wiary. Podnosił na duchu walczących towarzyszy, głosząc przekonanie, że podjęty bój zakończy się zwycięstwem dzięki "zbawiennym radom" boskim, błogosławieństwu Maryi i orędownictwu świętych patronów. Zwrócił się do braci konfederackiej z wezwaniem do trwania przy Bogu i rodzimych tradycjach. Patriotyczny nastrój towarzyszący konfederatom, znamienną dla nich atmosferę religijnej żarliwości oddaje także marszowa Pieśń konfederacka w roku 1769. Utwór przybliża realia obozowego życia i aurę bojowej gotowości "rycerzy Maryi". Wyraża prostą religijność żołnierzy ufających, Iż "staną w niebie" w nagrodę za niezłomną służbę Bogu i ojczyźnie. Podniosły charakter pieśni wzmacniają wezwania akcentujące rycerską odwagę, honor, wolę walki i bojowego ducha konfederatów:
Marsz, marsz, me serce, w pobudkę biją
Czytaj modlitwy a chwal Maryją
Ponieważ u Maryji jesteś w komendzie,
Mocniejszy nad nią w świecie nie będzie.
Poeci obozowi z trudem utrzymywali w modlitwach i pieśniach nastrój wzniosłości i powagi. Regularnie ponosił ich religijny fanatyzm i nienawiść do innowierców, których traktowano jako kluczową przyczynę targnięcia się Rosji na suwerenność Rzeczypospolitej. Wzniosłość łączyła się w utworach z rubasznością, a żarliwość religijna i patriotyczna i podniosłe i dostojne wezwania do Boga sąsiadowały niejednokrotnie z dosadnymi wyrażeniami, inwektywami, a nawet obscenami. Decydującą rolę w recepcji tej literatury odegrała legenda, którą romantycy otoczyli ruch barski jako fakt polityczny (pierwsze ogniwo walk niepodległościowych) i szersze zdarzenie kulturowe. Oni także ukształtowali kanon tekstów (raczej pieśni religijnych, wojennych i żołnierskich), które utrwalały jasną legendę Baru.
(Bożena Mazurkowa)
Zobacz także: OKOLICZNOŚCIOWA Literatura POLITYCZNA, PAMFLET
Anonimowi autorzy bardzo regularnie posługiwali się stylizacją biblijną. Sporą popularność zdobyła Profecja księdza Marka karmelity (1767), która w dobie romantyzmu znacznie wpłynęła na ukształtowanie legendy konfederacji barskiej. Powstały również liczne stylizacje modlitw, pieśni, hymnów, suplikacji, lamentacji, trenów i trawestacje katechizmu, dziesięciu przykazań, psalmów i "pacierza". Rozpowszechniana w formie śpiewanej liryka religijna i wojenna oddawała obozową atmosferę i bojowego ducha jednoczącego szeregi konfederatów. Motywy religijne występowały w wierszach żołnierskich, a teksty religijne były nasycone realiami wojennymi. Modlitewnym zwrotom do Boga, Jezusa, Matki Boskiej i świętych towarzyszyły prośby o pomoc w walce z liczebniejszym wrogiem i błagania o potępienie i pognębienie dysydentów. Autorzy reprezentujący konfederacką zbiorowość występowali w roli żarliwych obrońców wiary katolickiej, deklarowali rycerską wierność Maryi albo czynili ją swą "hetmanką". Jednym z najciekawszych osiągnięć liryki religijnej okresu barskiego jest Pieśń do Matki Najświętszej od wojska skonfederowanego. Błagalne wołania zanoszone poprzez poetę żołnierza do Matki Najświętszej cechuje podniosła, uroczysta tonacja i bezpośredniość i urzekająca prostota apostroficznych zwrotów.
Woła do Ciebie poprzez nas Polska cała,
Matko, w nadziei, w miłosierdziu stała,
Abyś schyliła Jej rękę w tej porze.
Prześliczna Panno każdego dnia w Swej zorze.
W błagalnym śpiewie "wojska skonfederowanego" rozbrzmiewa wołanie "całej Polski". Przez zbiorową modlitwę żołnierską o pozyskanie przychylności, błogosławieństwa i wsparcia Maryi dla obrońców wiary i ojczyzny autor akcentuje rangę wartości, o które toczyła się walka. Zwycięstwo nad "gwałtownikami wiary", zażegnanie nieszczęść i ocalenie "polskich praw" to szlachetne cele przyświecające konfederatom, a zarazem intencje owej modlitwy. Pieśń kreuje piękny w swej prostocie wizerunek Maryi jako orędowniczki i patronki całego narodu - miłosiernej Matki, Pani łaskawej i "prześlicznej Panny" w zorzy.
Zbiorowe uczucia patriotyczne, niezłomną wolę walki w obronie wolności i narodowej suwerenności wyrażały także wierszowane apele, wezwania i pobudki, pieśni wojenne i marszowe uświęcające żołnierską ofiarę i rycerski heroizm. Walorami artystycznymi i szczerością deklarowanych uczuć religijnych i patriotycznych odznacza się jedna z najsłynniejszych barskich pieśni wojennych - Odważny Polak na marsowym polu. W patriotycznym wyznaniu do rangi najwyższych cnót podniesiona została żołnierska odwaga, dzielność, bezinteresowność, ofiarność i gotowość do największych poświęceń. Pod piórem nieznanego autora odżył dostępny w baroku wzorzec osobowy, który łączył rycerski heroizm z żarliwością religijną:
Stawam na placu z Boga ordynansu,
Rangę porzucam dla nieba wakansu.
Dla wolności ginę, wiary swej nie minę.
Ten jest mój azard.
Autor wyraził niezachwianą ufność w opiekę "Matki łaskawej" nad rycerskim narodem, który bronił ojczyzny i katolickiej wiary. Podnosił na duchu walczących towarzyszy, głosząc przekonanie, że podjęty bój zakończy się zwycięstwem dzięki "zbawiennym radom" boskim, błogosławieństwu Maryi i orędownictwu świętych patronów. Zwrócił się do braci konfederackiej z wezwaniem do trwania przy Bogu i rodzimych tradycjach. Patriotyczny nastrój towarzyszący konfederatom, znamienną dla nich atmosferę religijnej żarliwości oddaje także marszowa Pieśń konfederacka w roku 1769. Utwór przybliża realia obozowego życia i aurę bojowej gotowości "rycerzy Maryi". Wyraża prostą religijność żołnierzy ufających, Iż "staną w niebie" w nagrodę za niezłomną służbę Bogu i ojczyźnie. Podniosły charakter pieśni wzmacniają wezwania akcentujące rycerską odwagę, honor, wolę walki i bojowego ducha konfederatów:
Marsz, marsz, me serce, w pobudkę biją
Czytaj modlitwy a chwal Maryją
Ponieważ u Maryji jesteś w komendzie,
Mocniejszy nad nią w świecie nie będzie.
Poeci obozowi z trudem utrzymywali w modlitwach i pieśniach nastrój wzniosłości i powagi. Regularnie ponosił ich religijny fanatyzm i nienawiść do innowierców, których traktowano jako kluczową przyczynę targnięcia się Rosji na suwerenność Rzeczypospolitej. Wzniosłość łączyła się w utworach z rubasznością, a żarliwość religijna i patriotyczna i podniosłe i dostojne wezwania do Boga sąsiadowały niejednokrotnie z dosadnymi wyrażeniami, inwektywami, a nawet obscenami. Decydującą rolę w recepcji tej literatury odegrała legenda, którą romantycy otoczyli ruch barski jako fakt polityczny (pierwsze ogniwo walk niepodległościowych) i szersze zdarzenie kulturowe. Oni także ukształtowali kanon tekstów (raczej pieśni religijnych, wojennych i żołnierskich), które utrwalały jasną legendę Baru.
(Bożena Mazurkowa)
Zobacz także: OKOLICZNOŚCIOWA Literatura POLITYCZNA, PAMFLET
- Co znaczy BOGUSŁAWSKI WOJCIECH (1757-1829):
- Porównanie dyrektorem Teatru Narodowego, dramaturgiem, tłumaczem i aktorem zasłużonym dla dziejów polskiej sceny. Uczęszczał do konwiktu pijarskiego i Szkół Nowodworskich w Krakowie. W 1778 r., po krótkim barska literatura co znaczy.
- Krzyżówka BÓG W POEZJI:
- Dlaczego teoretyczne koncepcje dotyczące związków literatury i religii, czy innymi słowami - metody przejawiania się sacrum w poezji. Pierwsza twierdzi, Iż sakralizacji podlega w zasadzie cała tematyka utworu barska literatura krzyżówka.
- Co to jest BAKA JÓZEF (1707-1780):
- Jak lepiej jezuickiego pedagoga, kaznodziei Bractwa Dobrej Zgonu i misjonarza umacniającego religijność ludu Litwy i Białorusi wyrastało z praktycznych potrzeb wielostronnej działalności. Pozostawił mowy barska literatura co to jest.
- Słownik BRODZIŃSKI KAZIMIERZ (1791-1835):
- Kiedy sielankopisarzem i teoretykiem literaturze tworzącym w pierwszych dziesięcioleciach XIX w. Na początkach jego twórczości znamię odcisnął epizod wojenny. W 1809 r. wstąpił do wojska polskiego; służbę barska literatura słownik.
- Czym jest BOŻE, COŚ POLSKĘ...:
- Od czego zależy napisaną z okoliczności pierwszej rocznicy powołania Królestwa Polskiego po kongresie wiedeńskim Alojzy Feliński nazwał Hymnem na rocznicę ogłoszenia Królestwa Polskiego (1816), ale w rodzimej barska literatura czym jest.
Czym jest barska literatura znaczenie w Motywy literatura B .
