Postać AWICENNA (IBN SINA) biografia

Kim był AWICENNA (IBN SINA) co zrobił: 9 8 0 -1 0 3 7 Urodził się niedaleko Buchary (wówczas w Persji). Jego tata był urzędnikiem, a matka być może pochodziła z rodz. żydowskiej. W młodości uznano go za cudowne dziecko o wybitnej inteligencji. Mając 10 lat, znał już cały Koran, później studiował systematycznie różne dziedziny wiedzy w oparciu o spuściznę grecko-rzymską, szczególnie dzieła Arystotelesa. W wieku 18 lat, gdyż znany był już szeroko ze swojej medycznej wiedzy, udał się na dwór perskiego władcy z dynastii Samanidów, Nuhibn-Mansura w Bucharze. Tam także mógł używać z olbrzymiej biblioteki zgromadzonej poprzez emira, gdzie znajdowały się rzadkie dzieła pisarzy greckich, rzymskich i arabskich. Po zgonu swojego ojca w 1002 r. zaczął liczne podróże, przerywane służbą na dworach wielu władców. Ostatecznie osiadł na stałe w Iranie, w miejscowości Ray, niedaleko dzisiejszego Teheranu, prowadząc tam własną praktykę lekarską. Tam także wydał część swoich dzieł. Kiedy miejscowość była oblegana, uciekł do Hamadanu, gdzie lecząc jedną z bogatych kobiet miasta, zyskał uznanie miejscowego emira i mianowano go nawet na stanowisko wielkiego wezyra. Otoczenie emira starało się go bezskutecznie usunąć z dworu, obawiając się jego wpływów. Dzięki wyleczeniu emira z bolesnej kolki odzyskał jednak łaskę władcy. Był to moment w najwyższym stopniu intensywnej działalności Awicenny: pośrodku dnia zajmował się sprawami państwowymi, a wieczorami prowadził wykłady dla swoich uczniów i dyktował części swojego wielkiego traktatu medycznego. Po zgonu emira Awicenna musiał jednak uciekać przed własnymi wrogami do Isfahanu. Ostatnie lata spędził jako doradca na służbie władców miasta Ala Al-Dawla. Zmarł najprawdopodobniej w konsekwencji przedawkowania leków. Został pochowany poprzez swoich uczniów w Hamadanie. Uważany był za najwybitniejszego filozofa i uczonego islamu. Pozostawił po sobie olbrzymią spuściznę, szacowaną na ok. 450 różnych dzieł z wielu dziedzin ówczesnej edukacji. Poprzez sporo stuleci jego robota Qanun al-Tibb (Kanon medycyny) była fundamentem teorii i praktyki medycznej, syntetyzując doświadczenia greckie, rzymskie i arabskie w tej dziedzinie. Składała się z 5 fundamentalnych części: teorii medycyny, wykazu alfabetycznego leków (zmienia ich aż 760) z opisem ich działania, metod wytwarzania leków, oddzielnego opisu chorób atakujących pojedyncze organy i chorób atakujących cały organizm. Dzieło jak na owe czasy było bardzo nowoczesne. Awicenna zwracał uwagę nie tylko na łatwe leczenie zapobiegawcze, lecz również na profilaktykę, na przykład odpowiednią dietę, wpływ klimatu, higienę. Opisywał również możliwości uśmierzania bólu i wykorzystania środków anestozjologicznych w trakcie zabiegów chirurgicznych. Przetłumaczenie Kanonu w połowie XII w. poprzez Gerharda z Cremony na język łaciński udostępniło to dzieło chrześcijańskiej Europie. W filozofii Awicenna łączył metafizykę Arystotelesa z neoplatonizmem. Dokonał odróżnienia istoty od istnienia w bycie realnym, dającego start nurtowi egzystencjalnemu. Twierdził, iż tylko w Bogu zachodzi ich absolutna tożsamość i wyłącznie jemu przysługuje istnienie niezbędne, pozostałym bytom zaś jedynie możliwe. Świat uważał za twór Bożej myśli, a nie woli (jak to ujmowano w filozofii chrześcijańskiej), który, stworzony odwiecznie z wiecznej materii, stanowił następny wypływ w procesie emanacji, zapoczątkowanej pojawieniem się czystej Inteligencji poznającej Boga. Jego dzieła przyczyniły się do zapoznania chrześcijańskiej Europy z dziełami Arystotelesa, co wywarło spory wpływ na ukształtowanie się średniowiecznej scholastyki opartej na zasadach racjonalnych. (RK)