Co znaczy POWIEŚĆ HISTORYCZNA SIENKIEWICZA:
Poetyka Sienkiewiczowskiej powieści historycznej stanowi, jak uważa Tadeusz Bujnicki, swoistą summę wszelkich dokonań w obrębie tej formy gatunkowej. Powieści Krzyżacy, Pan Wołodyjowski i inne, może nie są streszczeniem krótkich dziejów tego gatunku, lecz nazwać je możemy odzwierciedleniem wszystkich przeszłych konwencji i dokonań w ramach, na jakie ta konwencja pozwalała. Debiutem historycznym Sienkiewicza jest pochodzące z 1880 r. opowiadanie - Niewola tatarska. Już cztery lata potem ukazało się Ogniem i mieczem, a w odstępach dwuletnich po nim - Potop i Pan Wołodyjowski. Sienkiewicz wyraźnie określił swych prekursorów, byli nimi Kraszewski, Korzeniowski, Kaczkowski, Jeż i Lam. Tym samym autor Krzyżaków nawiązał do tradycji waltercsottowskiej i rodzimej powieści, poczynając od lat 50. XIX stulecia, której jednym z wskaźników był realizm świata przedstawionego, a istotnymi elementami funkcje rozrywkowa i moralizatorsko dydaktyczna. Z tej ostatniej, manifestującej się szczególnie w opiniach i ocenach narratora, regularnie utożsamianego z autorem, Sienkiewicz w zasadzie zrezygnował kompletnie. Narracja charakterystyczna dla jego powieści to splot powszechnej w owych czasach wypowiedzi trzecioosobowej z perspektywą (oczywiście ograniczoną) któregoś z bohaterów. Sposób przedstawiania postaci historycznych pojawiających się we wszystkich powieściach, ich postępowania, jest zgodny z ówczesna wiedzą na ich temat (pisanie poprzedzał Sienkiewicz wnikliwymi studiami nad omawianym okresem), chociaż są one tylko tłem dla bohaterów pierwszoplanowych, ukształtowanych zgodnie ze wzorcami walterscottowskimi. I tak na przykład kluczowy bohater Ogniem i mieczem - Jan Skrzetuski (postać fikcyjna, aczkolwiek w XVII w. istniał szlachcic o tym nazwisku, był jednak protestantem, a jego losy nie przypominały tych, które doświadczał jego powieściowy odpowiednik) - spotyka, pomaga, uczestniczy w rozmowach realnych postaci mających w XVII wiecznej Polsce niemałe znaczenie, na przykład hetman Bohdan Zenobi Chmielnicki, władca Jan Kazimierz, książę Jeremi Wiśniowiecki. Mimo tego kanwę fabularną stanowią losy fikcyjnego bohatera uczestniczącego w rzeczywistej wojnie polsko ukraińskiej i z jego perspektywy oglądanej (stąd pominięcie nie wszystkich wydarzeń, o których postać ta nie mogła się dowiedzieć albo dowiadywała się z opóźnieniem, lub przywołanie ich dzięki wszechwiedzy narratora).
Prócz nawiązania do wzorca powieści uprawianego poprzez Waltera Scotta, pisarstwa Dumasa i motywów i schematów powieści rodzimej dążył Sienkiewicz w dość wyraźny sposób do nadania swoim książkom o przeszłości cech epopei, oczywiście przy rezygnacji ze stylu poetycznego. Cechami bohaterów w tej twórczości Sienkiewicza były w pierwszej kolejności: patriotyzm, religijność, poczucie obowiązku, moralność, fantazja i honor. Oczywiście niektóre wymienione cechy były konstytutywnymi składnikami przy tworzeniu każdej z postaci pozytywnych. O ile Jana Skrzetuskiego czy Longinusa Podbipiętę cechuje właśnie głęboka religijność i zaufanie bożej mądrości, opatrzności i miłosierdziu, o tyle nie stanowią one istotnego elementu przy na przykład tworzeniu postaci Kmicica, Zagłoby, a nawet Michała Wołodyjowskiego (mimo jego pobytu w klasztorze). Właśnie takie charaktery bohaterów, ich przygody uwieńczone sukcesem i tło historyczne umożliwiają pełne zrozumienie frazy kończącej Trylogię: "na tym kończy się szereg książek pisanych pośrodku kilku lat i w niemałym trudzie - ku pokrzepieniu serc". Prawe, szlachetne postaci, ładunek optymizmu i nadziei, tak istotnych w czasach popowstaniowych, z pewnością przyczyniły się do sukcesu odniesionego poprzez te książki. Powieści Sienkiewicza dotyczyły czasów w naszej historii trudnych, chociaż mimo wszystko chwalebnych i z powodu zwycięskich. Nawet pesymistyczna wymowa sceny pogrzebu Wołodyjowskiego została osłabiona poprzez wymienienie w zakończeniu powieści następnych zwycięstw hetmana i przyszłego króla - Jana Sobieskiego.
W 1896 r. Sienkiewicz w Quo vadis (w tym roku ukazało się wydanie książkowe, z kolei jako powieść w odcinkach ukazywała się historia Winicjusza i Ligii w "Gazecie Polskiej" w latach 1895-1896) zajął się tematem już przedtem poruszanym poprzez innych pisarzy - męczeństwa pierwszych chrześcijan. I tu, jak w Trylogii, poeta zastosował oszczędną archaizację języka. Zwycięstwo etyki i siły moralnej podopiecznych świętego Piotra i Pawła (występujących w powieści) nad zepsutymi, zdegenerowanymi, materialistycznie nastawionymi Rzymianami nie zostało ukazane w przekonywujący sposób. Dość nieprawdopodobnie psychologicznie przedstawiony został wątek nawrócenia się głównego bohatera. Na tle jednowymiarowego Winicjusza, znacząco ciekawiej wypada kreacja Petroniusza - sybaryty i sceptyka - wiernego ideałom świata, który odchodzi. Mimo pewnych warsztatowych niedomogów, uniwersalny charakter powieści i temat, jaki został w niej poruszony pozwoliły na osiągnięcie poprzez nią olbrzymiego sukcesu czytelniczego, a nieco potem została uhonorowana nawet Literacką Nagrodą Nobla.
W powieści z 1900 r. - Krzyżakach - Sienkiewicz powtórzył charakterystyczne dla tego aspektu jego twórczości schematy (rozłączenie pary głównych bohaterów, konflikt poczucia obowiązku wobec ojczyzny z prywatnymi interesami). Tłem dla losów bohaterów jest konflikt polsko krzyżacki z przełomu XIV i XV w. W zakończeniu powieści nawiązuje Sienkiewicz w wyraźny sposób do opisu bitwy grunwaldzkiej z Kroniki polskiej Jana Długosza. Za jedną z nielicznych innowacji można uznać zmiany w dziedzinie kształtowania wizerunku głównych bohaterów. Posiadają oni liczne (choć dość drobne) przywary i cechy komiczne. W motywację psychologiczną ich czynów wprzęgnięte zostały praktycyzm, realizm życiowy i dbanie (w ramach kodeksu rycerskiego, a czasem wręcz w okolicy niego) o swoje interesy i związana z tym zapobiegliwość (na przykład rozmowa Maćka z Bogdańca ze Zbyszkiem o możliwości złamania ślubów danych córce Juranda ze Spychowa i poślubieniu posażnej i gospodarnej Jagienki).
Powieść Na polu chwały (1906) miała stanowić pierwszą część cyklu historycznego opiewającego zwycięstwa Jana III Sobieskiego. Zbyt sporo jednak miejsca w niej zostało przeznaczone perypetiom miłosnym i wątkom przygodowym, aby zaprezentować tło historyczne epoki w satysfakcjonującym wymiarze. Podobnie jak w Krzyżakach, zrezygnował Sienkiewicz z heroicznych, nieskazitelnych postaci. Trudno pisać o historycznych powieściach Sienkiewicza i zastanawiać się, co w nich było twórczym eksploatowaniem starych wzorców gatunkowych, co zaś nowatorstwem czy eksperymentem, gdyż "autor Trylogii etapowo ulegał sakralizacji, stawał się świętością narodową, którą można było czcić albo szargać, trudniej zaś obiektywnie opisać i ocenić" (Bujnicki). Zakończyć można spostrzeżeniem Tadeusza Bujnickiego, Iż twórczością Henryka Sienkiewicza rządzą sprzeczności i paradoksy: raz to jest rozpięcie pomiędzy konserwatyzmem a demokratyzmem, innym wspólnie owa ambiwalencja dotyczy oryginalności artystycznej i naśladownictwa.
Zobacz także: TRYLOGIA, QUO VADIS, POWIEŚĆ HISTORYCZNA
Prócz nawiązania do wzorca powieści uprawianego poprzez Waltera Scotta, pisarstwa Dumasa i motywów i schematów powieści rodzimej dążył Sienkiewicz w dość wyraźny sposób do nadania swoim książkom o przeszłości cech epopei, oczywiście przy rezygnacji ze stylu poetycznego. Cechami bohaterów w tej twórczości Sienkiewicza były w pierwszej kolejności: patriotyzm, religijność, poczucie obowiązku, moralność, fantazja i honor. Oczywiście niektóre wymienione cechy były konstytutywnymi składnikami przy tworzeniu każdej z postaci pozytywnych. O ile Jana Skrzetuskiego czy Longinusa Podbipiętę cechuje właśnie głęboka religijność i zaufanie bożej mądrości, opatrzności i miłosierdziu, o tyle nie stanowią one istotnego elementu przy na przykład tworzeniu postaci Kmicica, Zagłoby, a nawet Michała Wołodyjowskiego (mimo jego pobytu w klasztorze). Właśnie takie charaktery bohaterów, ich przygody uwieńczone sukcesem i tło historyczne umożliwiają pełne zrozumienie frazy kończącej Trylogię: "na tym kończy się szereg książek pisanych pośrodku kilku lat i w niemałym trudzie - ku pokrzepieniu serc". Prawe, szlachetne postaci, ładunek optymizmu i nadziei, tak istotnych w czasach popowstaniowych, z pewnością przyczyniły się do sukcesu odniesionego poprzez te książki. Powieści Sienkiewicza dotyczyły czasów w naszej historii trudnych, chociaż mimo wszystko chwalebnych i z powodu zwycięskich. Nawet pesymistyczna wymowa sceny pogrzebu Wołodyjowskiego została osłabiona poprzez wymienienie w zakończeniu powieści następnych zwycięstw hetmana i przyszłego króla - Jana Sobieskiego.
W 1896 r. Sienkiewicz w Quo vadis (w tym roku ukazało się wydanie książkowe, z kolei jako powieść w odcinkach ukazywała się historia Winicjusza i Ligii w "Gazecie Polskiej" w latach 1895-1896) zajął się tematem już przedtem poruszanym poprzez innych pisarzy - męczeństwa pierwszych chrześcijan. I tu, jak w Trylogii, poeta zastosował oszczędną archaizację języka. Zwycięstwo etyki i siły moralnej podopiecznych świętego Piotra i Pawła (występujących w powieści) nad zepsutymi, zdegenerowanymi, materialistycznie nastawionymi Rzymianami nie zostało ukazane w przekonywujący sposób. Dość nieprawdopodobnie psychologicznie przedstawiony został wątek nawrócenia się głównego bohatera. Na tle jednowymiarowego Winicjusza, znacząco ciekawiej wypada kreacja Petroniusza - sybaryty i sceptyka - wiernego ideałom świata, który odchodzi. Mimo pewnych warsztatowych niedomogów, uniwersalny charakter powieści i temat, jaki został w niej poruszony pozwoliły na osiągnięcie poprzez nią olbrzymiego sukcesu czytelniczego, a nieco potem została uhonorowana nawet Literacką Nagrodą Nobla.
W powieści z 1900 r. - Krzyżakach - Sienkiewicz powtórzył charakterystyczne dla tego aspektu jego twórczości schematy (rozłączenie pary głównych bohaterów, konflikt poczucia obowiązku wobec ojczyzny z prywatnymi interesami). Tłem dla losów bohaterów jest konflikt polsko krzyżacki z przełomu XIV i XV w. W zakończeniu powieści nawiązuje Sienkiewicz w wyraźny sposób do opisu bitwy grunwaldzkiej z Kroniki polskiej Jana Długosza. Za jedną z nielicznych innowacji można uznać zmiany w dziedzinie kształtowania wizerunku głównych bohaterów. Posiadają oni liczne (choć dość drobne) przywary i cechy komiczne. W motywację psychologiczną ich czynów wprzęgnięte zostały praktycyzm, realizm życiowy i dbanie (w ramach kodeksu rycerskiego, a czasem wręcz w okolicy niego) o swoje interesy i związana z tym zapobiegliwość (na przykład rozmowa Maćka z Bogdańca ze Zbyszkiem o możliwości złamania ślubów danych córce Juranda ze Spychowa i poślubieniu posażnej i gospodarnej Jagienki).
Powieść Na polu chwały (1906) miała stanowić pierwszą część cyklu historycznego opiewającego zwycięstwa Jana III Sobieskiego. Zbyt sporo jednak miejsca w niej zostało przeznaczone perypetiom miłosnym i wątkom przygodowym, aby zaprezentować tło historyczne epoki w satysfakcjonującym wymiarze. Podobnie jak w Krzyżakach, zrezygnował Sienkiewicz z heroicznych, nieskazitelnych postaci. Trudno pisać o historycznych powieściach Sienkiewicza i zastanawiać się, co w nich było twórczym eksploatowaniem starych wzorców gatunkowych, co zaś nowatorstwem czy eksperymentem, gdyż "autor Trylogii etapowo ulegał sakralizacji, stawał się świętością narodową, którą można było czcić albo szargać, trudniej zaś obiektywnie opisać i ocenić" (Bujnicki). Zakończyć można spostrzeżeniem Tadeusza Bujnickiego, Iż twórczością Henryka Sienkiewicza rządzą sprzeczności i paradoksy: raz to jest rozpięcie pomiędzy konserwatyzmem a demokratyzmem, innym wspólnie owa ambiwalencja dotyczy oryginalności artystycznej i naśladownictwa.
Zobacz także: TRYLOGIA, QUO VADIS, POWIEŚĆ HISTORYCZNA
- Co znaczy POWIEŚĆ SPOŁECZNA:
- Porównanie obiera za swój element jednostkę jedynie jako członka ludzkiej gromady, ekipy socjalnej, środowiska zawodowego. Kładzie nacisk na te przedmioty losu i psychiki człowieka, które łączą go ze powieść historyczna sienkiewicza co znaczy.
- Krzyżówka POEZJA LEŚMIANA:
- Dlaczego 1877 albo 1878-1937) należy do najmłodszego pokolenia pisarzy Młodej Polski. Fakt ten, podobnie jak siła i oryginalność talentu, zdecydował o tym, Iż podstawowe problemy filozoficzne i tematy epoki powieść historyczna sienkiewicza krzyżówka.
- Co to jest PROCESY W POLSZCZY¬NIE:
- Jak lepiej wywołały znów nieco odmienne warunki rozwoju j. polskiego. W dużej części pogłębiły się pozytywne przedmioty, które zostały zapoczątkowane w momencie dwudziestolecia międzywojennego. To są w powieść historyczna sienkiewicza co to jest.
- Słownik POEZJA LINGWISTYCZNA:
- Kiedy lingwistyczna to jedna z głownych orientacji w polskiej literaturze powojennej. Literatura lingwistyczna rodziła się na przełomie lat 50. i 60. Wyodrębnił ją, scharakteryzował i nazwał Janusz powieść historyczna sienkiewicza słownik.
- Czym jest POEMAT DYGRESYJNY:
- Od czego zależy gatunkowych, charakterystycznych dla epoki romantyzmu, poemat dygresyjny - ten przedziwny, prawdziwie poetycki splot przedmiotów lirycznych, epickich i dramatycznych, łączących się ze sobą pod powieść historyczna sienkiewicza czym jest.
Czym jest powieść historyczna sienkiewicza znaczenie w Motywy literatura P .
