Co znaczy POWIASTKA:
Niewielkich rozmiarów utwór fabularny, pisany prozą lub wierszem. Była gatunkiem znanym już w czasach średniowiecza. Jej rozrost przypada na w. XVIII (wiek ten w ogóle sprzyjał postępowi drobnych form literackich, jak bajka, kuplet, anakreontyk, bilet poetycki, przysłowie dramatyczne czy parada). Jedną z przyczyn tej popularności stanowiła krótkość, co sprzyjało prezentacji w salonach, głównej wówczas instytucji życia literackiego i towarzyskiego. Nastawione rozrywkowo wobec życia elity arystokratyczne przedkładały lekturę powiastek nad zapoznawanie się z utworami dłuższymi. Powiastka odgrywała doniosłą rolę w szczególności we francuskim oświeceniu. Tutaj także powstały najświetniejsze realizacje tego gatunku.
W oświeceniu powiastka funkcjonowała w wielu różnych odmianach. Były powiastki miłosne, libertyńskie, swawolne, moralne, filozoficzne. W powiastkach bardzo regularnie występowały realia orientalne; o sporo częściej niż w innych utworach. Bohaterzy noszą wschodnie imiona (Ibrahim, Abdul, Jusup); akcja zaś toczy się w Indiach, Turcji, Chinach, na terenach dzisiejszego Iraku i Iranu. Patrząc z tego punktu widzenia, możemy mówić o powiastce wschodniej. Powiastka wschodnia mogła realizować się także w innych odmianach tego gatunku, gdyż kostium orientalny regularnie występował w powiastkach swawolnych, filozoficznych czy moralnych. Orientalizm ten był przeważnie powierzchowny i sprowadzał się właśnie do wschodnich imion bohaterów, a również do garstki realiów geograficzno historycznych i obyczajowych i językowych. Pisano także powiastki, gdzie wątki orientalne nacechowane były sporą dozą autentyzmu. W okolicy motywów orientalnych występowały wątki baśniowe; sięgano także do scenerii antycznej, a również umieszczano akcję w realiach ówczesnej rzeczywistości europejskiej.
W powiastce oświeceniowej wyrażały się idee, problemy, zapatrywania, postawy ludzi tej epoki. W tak regularnie używanych w powiastkach motywach orientalnych znalazło słowo zainteresowanie kulturami egzotycznymi i chęć wyjścia poza cywilizację europejską. Natomiast w wątkach miłosnych odzwierciedlił się hedonizm oświeceniowy i skłonność do frywolności, pasja dydaktyzowania znalazła odbicie w powiastkach moralnych.
W najwyższym stopniu reprezentatywną dla epoki oświecenia była powiastka filozoficzna. Krytykowała przesądy; kpiła bezlitośnie z wad ówczesnego porządku społeczno politycznego, popularyzowała idee tolerancji, wolności, osobistego szczęścia. Najdoskonalszych jej przykładów dostarcza oświecenie francuskie, którego znakomity przedstawiciel - Wolter - uchodzi za mistrza powiastki filozoficznej. Do arcydzieł literatury światowej należą takie powiastki filozoficzne Woltera, jak Memnon, Zadig, Mikromegas czy Prostaczek.
Powiastka odegrała istotną rolę w toczącej się wówczas walce filozoficznej; w propagowaniu oświeceniowych idei, w kształtowaniu nowego - oświeceniowego - porządku. Przyczyniła się do tego również i krótkość form powiastkowych, co zachęcało czytelników do lektury.
Świat przedstawiony, fabuła, postaci powiastki stanowiły ilustrację określonej tezy filozoficznej czy moralnej. Z niewielkich rozmiarów i prymatu ideologii nad światem przedstawionym wyniknęły cechy szkicowości i schematyczności. Postaci, tło socjalne są kreślone w sposób bardzo zwięzły; dzięki kilku pociągnięć pióra. Natomiast dominacja ideologii nad światem przedstawionym przejawiła się w pierwszej kolejności w uproszczonej motywacji, którą kierują się postaci. Dzięki tym cechom przesłanie ideowe powiastki było wyraziste, jasne, narzucające się odbiorcy. Ta cecha także przyczyniła się do popularności powiastki pośród czytelników.
Krótkość powiastki nie tylko wpłynęła na jej atrakcyjność czytelniczą, lecz również pisarską: autorzy regularnie sięgali po ten gatunek, ponieważ, właśnie ze względu małych rozmiarów formy powiastkowe tworzyło się dość błyskawicznie i łatwo. Dlatego napisano ich w oświeceniu bardzo wiele i mają znaczący udział w ówczesnej produkcji literackiej. W okolicy Woltera, do najwybitniejszych artystów powiastek należeli Jean François Marmontel, Claude Prosper Jolyot de Crébillon, Denis Diderot, z angielskich autorów należy wymienić Samuela Johnsona.
Powiastka stała się popularnym gatunkiem w oświeceniowej Polsce. Ukazywały się w pierwszej kolejności przekłady powiastek obcych, raczej francuskich - w formie zbiorów i antologii, a również w czasopismach, pomiędzy innymi w "Monitorze" i "Zabawach Przyjemnych i Pożytecznych". Również polscy artysty pisali powiastki. Autorem 19 powiastek, w większości w kostiumie wschodnim, jest Ignacy Krasicki. Powiastki Krasickiego są w dużej mierze przeróbkami albo swobodnymi przekładami utworów obcych. W takich bardziej oryginalnych Krasicki wykorzystał popularne w poezji europejskiej watki wędrowne. Wszystkie noszą jednak wyraźne piętno artystycznej indywidualności autora. W okolicy Krasickiego, znakomitym artystą powiastek był Jan Potocki. Napisał je po francusku. Odznaczają się w większym stopniu oryginalnością niż utwory Krasickiego. Warstwę orientalną w takich powiastkach cechuje autentyczność (w odróżnieniu do pseudoorientalnego charakteru powiastek Krasickiego). Utwory Potockiego należą do wybitniejszych realizacji europejskich tego gatunku.
(Janusz Ryba)
Zobacz także: HAFEZ, KRASICKI IGNACY, POTOCKI JAN
W oświeceniu powiastka funkcjonowała w wielu różnych odmianach. Były powiastki miłosne, libertyńskie, swawolne, moralne, filozoficzne. W powiastkach bardzo regularnie występowały realia orientalne; o sporo częściej niż w innych utworach. Bohaterzy noszą wschodnie imiona (Ibrahim, Abdul, Jusup); akcja zaś toczy się w Indiach, Turcji, Chinach, na terenach dzisiejszego Iraku i Iranu. Patrząc z tego punktu widzenia, możemy mówić o powiastce wschodniej. Powiastka wschodnia mogła realizować się także w innych odmianach tego gatunku, gdyż kostium orientalny regularnie występował w powiastkach swawolnych, filozoficznych czy moralnych. Orientalizm ten był przeważnie powierzchowny i sprowadzał się właśnie do wschodnich imion bohaterów, a również do garstki realiów geograficzno historycznych i obyczajowych i językowych. Pisano także powiastki, gdzie wątki orientalne nacechowane były sporą dozą autentyzmu. W okolicy motywów orientalnych występowały wątki baśniowe; sięgano także do scenerii antycznej, a również umieszczano akcję w realiach ówczesnej rzeczywistości europejskiej.
W powiastce oświeceniowej wyrażały się idee, problemy, zapatrywania, postawy ludzi tej epoki. W tak regularnie używanych w powiastkach motywach orientalnych znalazło słowo zainteresowanie kulturami egzotycznymi i chęć wyjścia poza cywilizację europejską. Natomiast w wątkach miłosnych odzwierciedlił się hedonizm oświeceniowy i skłonność do frywolności, pasja dydaktyzowania znalazła odbicie w powiastkach moralnych.
W najwyższym stopniu reprezentatywną dla epoki oświecenia była powiastka filozoficzna. Krytykowała przesądy; kpiła bezlitośnie z wad ówczesnego porządku społeczno politycznego, popularyzowała idee tolerancji, wolności, osobistego szczęścia. Najdoskonalszych jej przykładów dostarcza oświecenie francuskie, którego znakomity przedstawiciel - Wolter - uchodzi za mistrza powiastki filozoficznej. Do arcydzieł literatury światowej należą takie powiastki filozoficzne Woltera, jak Memnon, Zadig, Mikromegas czy Prostaczek.
Powiastka odegrała istotną rolę w toczącej się wówczas walce filozoficznej; w propagowaniu oświeceniowych idei, w kształtowaniu nowego - oświeceniowego - porządku. Przyczyniła się do tego również i krótkość form powiastkowych, co zachęcało czytelników do lektury.
Świat przedstawiony, fabuła, postaci powiastki stanowiły ilustrację określonej tezy filozoficznej czy moralnej. Z niewielkich rozmiarów i prymatu ideologii nad światem przedstawionym wyniknęły cechy szkicowości i schematyczności. Postaci, tło socjalne są kreślone w sposób bardzo zwięzły; dzięki kilku pociągnięć pióra. Natomiast dominacja ideologii nad światem przedstawionym przejawiła się w pierwszej kolejności w uproszczonej motywacji, którą kierują się postaci. Dzięki tym cechom przesłanie ideowe powiastki było wyraziste, jasne, narzucające się odbiorcy. Ta cecha także przyczyniła się do popularności powiastki pośród czytelników.
Krótkość powiastki nie tylko wpłynęła na jej atrakcyjność czytelniczą, lecz również pisarską: autorzy regularnie sięgali po ten gatunek, ponieważ, właśnie ze względu małych rozmiarów formy powiastkowe tworzyło się dość błyskawicznie i łatwo. Dlatego napisano ich w oświeceniu bardzo wiele i mają znaczący udział w ówczesnej produkcji literackiej. W okolicy Woltera, do najwybitniejszych artystów powiastek należeli Jean François Marmontel, Claude Prosper Jolyot de Crébillon, Denis Diderot, z angielskich autorów należy wymienić Samuela Johnsona.
Powiastka stała się popularnym gatunkiem w oświeceniowej Polsce. Ukazywały się w pierwszej kolejności przekłady powiastek obcych, raczej francuskich - w formie zbiorów i antologii, a również w czasopismach, pomiędzy innymi w "Monitorze" i "Zabawach Przyjemnych i Pożytecznych". Również polscy artysty pisali powiastki. Autorem 19 powiastek, w większości w kostiumie wschodnim, jest Ignacy Krasicki. Powiastki Krasickiego są w dużej mierze przeróbkami albo swobodnymi przekładami utworów obcych. W takich bardziej oryginalnych Krasicki wykorzystał popularne w poezji europejskiej watki wędrowne. Wszystkie noszą jednak wyraźne piętno artystycznej indywidualności autora. W okolicy Krasickiego, znakomitym artystą powiastek był Jan Potocki. Napisał je po francusku. Odznaczają się w większym stopniu oryginalnością niż utwory Krasickiego. Warstwę orientalną w takich powiastkach cechuje autentyczność (w odróżnieniu do pseudoorientalnego charakteru powiastek Krasickiego). Utwory Potockiego należą do wybitniejszych realizacji europejskich tego gatunku.
(Janusz Ryba)
Zobacz także: HAFEZ, KRASICKI IGNACY, POTOCKI JAN
- Co znaczy POEZJA ROMANTYZMU KRAJOWEGO:
- Porównanie stworzenia listopadowego polskie społeczeństwo podzieliło się wyraźnie. Część Polaków - osoby bezpośrednio biorące udział w stworzeniu i politycy, artyści - zmuszona była wyjechać i osiedlić się za powiastka co znaczy.
- Krzyżówka POEZJA POLITYCZNA:
- Dlaczego politycznej ustala się zazwyczaj utwory, które są wobec polityki instrumentalne . W najprostszym rozumieniu chodzi o utwory, których tematem jest polityka, a zatem pełniące w pierwszej kolejności powiastka krzyżówka.
- Co to jest POEZJA EMIGRACYJNA:
- Jak lepiej wrześniowej w 1939 r. poezja polska rozwijała się w dwóch nurtach. Tę sytuację, niejako naturalną w momencie trwania II wojny światowej i okupacji hitlerowskiej w Polsce, utwierdziły na moment powiastka co to jest.
- Słownik POEMAT OPISOWY:
- Kiedy wysoko cenionym poprzez teoretyków epickim gatunkiem klasycystycznego nurtu literatury oświeceniowej. Mianem nowożytnego poematu opisowego określano niefabularne, wierszowane utwory większych powiastka słownik.
- Czym jest PA¬DZIERNIK 1956:
- Od czego zależy symbolicznych polskiej kultury powojennej październik roku 1956 zajmuje miejsce nadzwyczajne. Właśnie wtedy, po raz pierwszy po doktrynalnej nocy stalinizmu, ujawniła się w sposób powszechny powiastka czym jest.
Czym jest powiastka znaczenie w Motywy literatura P .
