Co znaczy POEZJA PROLETARIACKA:
Przypadek polityczna po pierwszej wojnie światowej - odzyskanie niepodległości i stworzenie w najbliższym sąsiedztwie państwa socjalistycznego bezpośrednio wpłynęło na oblicze polskiej literaturze proletariackiej Wiązało się to z wpływem i realizowaniem założeń radzieckiej organizacji "Proletkult". W Polsce w 1920 powstała bliźniacza organizacja pod nazwą Związek Organizacji Kulturalno Oświatowych Kultura Robotnicza, w skład której weszli między innymi W. Wandurski i J. Hempel.
Podobny relacja do tradycji, jak także "proletkultowskie" wzorce zadecydowały o próbie zbliżenia środowiska polskich pisarzy proletariackich z futurystami. Na łamach komunistycznego pisma "Kultura Robotnicza" (1922-1923, tytuł jest dosłownym tłumaczeniem rosyjskiego: "Proletkultu") i jego kontynuatora "Nowa Kultura" (1923-1924) publikują własne teksty: B. Jasieński, A. Wat, A. Stern, M. Braun. Chociaż obrazoburczy ton wypowiedzi futurystów bliższy anarchii niż rewolucji i nie mieszczące się, zdaniem redaktorów pisma, w kanonach literatury proletariackiej "eksperymentatorstwo" staje się powodem dosyć szybkiego zaniechania współpracy. Niemniej właśnie różnica zdań pisarzy drukujących w "Nowej Kulturze" zapoczątkuje dyskusję nad postacią literatury proletariackiej, w którą zaangażują się potem inne czasopisma, nie zawsze o orientacji lewicowej. Fakt zaangażowania politycznego i skupienia wokół "idei rewolucji światowej", ponieważ w nim należy upatrywać w pierwszej kolejności wskaźnika decydującego o przynależności do nurtu literatury proletariackiej, nie świadczy w ogóle o jednolitej postaci literaturze. Różnice zdań wynikały raczej z roli, jakiej domagano się od literatury. W praktyce decydowało to o dominacji funkcji estetycznej, gdy ideowe zaangażowanie ujawniało się raczej w podjętym poprzez lirykę temacie albo jej podrzędności wobec funkcji komunikatywnej, kiedy realizacje przyjmowały postać nie tyle literaturze proletariackiej, ile literaturze pisanej dla proletariatu.
Zaniechanie współpracy nie znaczy całkowitego zerwania pisarzy wywodzących się albo związanych z futuryzmem z nurtem proletariackim. Wat wejdzie na stałe do redakcji "Dźwigni", a po jej zamknięciu zostanie redaktorem naczelnym "Miesięcznika Literackiego", pisma, które pomimo niedługiej działalności, zakończonej zamknięciem gazety i aresztowaniu redakcji, odegrało istotną rolę w dyskusji nad kształtem literatury proletariackiej. Jasieński po Pieśni o głodzie i wydanym razem ze Sternem zbiorku poetyckim Ziemia na lewo wyda w Paryżu Wyraz o Jakubie Szeli, o którym sam powie, Iż było jego "pierwszym krokiem na drodze do rzeczywiście proletariackiej literatury". Część, po ogłoszeniu końca (zobacz) futuryzmu, zwiąże się ze zwróconą "na lewo" (zobacz) Awangardą Krakowską i będzie regularnie gościć na łamach socjalistycznych czy komunistycznych czasopism.
Jednym z głownych wydarzeń literackich związanych z literaturą proletariacką stał się wydany w 1925 r. razem poprzez W. Broniewskiego, R. Standego i W. Wandurskiego biuletyn poetycki Trzy salwy. Chociaż pomimo deklarowanej poprzez autorów we wstępie wspólnej "walki o nowy ład socjalny", która jest "najwyższą treścią naszej twórczości", sposób realizacji wskazuje różny sposób rozumienia funkcji literaturze proletariackiej. Agitacyjno publicystyczny ton utworów dla proletariatu autorstwa Standego i Wandurskiego odbiega wyraźnie od odwołujących się do romantycznej tradycji wierszy Broniewskiego.
Po roku 1930 obraz literaturze proletariackiej nieco się wymienia. Zamknięcie "Miesięcznika Literackiego" i aresztowanie jego redaktorów sprawia, Iż znaczna część pisarzy wyjeżdża do ZSRR (między innymi Stande i Wandurski; nieco przedtem w 1929 Jasieński). Radykalne środowisko, domagające się od literatury zaangażowania, rozumianego jako podporządkowanie funkcji estetycznej funkcji socjalnej w celu ułatwienia zrozumienia tekstu poprzez potencjalnego odbiorcę, którym miał być robotnik, w zasadzie rezygnuje, poniekąd odpowiednio z wytycznymi radzieckich grup artystycznych LEF u i Nowego LEF u, z formy poetyckiej, na rzecz (zobacz) literatury faktu, jako w najwyższym stopniu pożądane traktując gatunki praraliterackie, jest to reportaż, felieton i tym podobne
W niedługim czasie Broniewski staje się czołową postacią polskiej literaturze proletariackiej. Lecz nie tylko przypadek po roku trzydziestym decyduje o jego popularności. Krytykowany poprzez radykałów pozytywny relacja do tradycji, mieszczący się w horyzoncie oczekiwań literackich, okazał się atrakcyjny, zresztą nie tylko dla czytelnika. W tym samym roku, gdzie Trzy Salwy, ukazuje się samodzielny tomik poetycki Wiatraki, prócz tego, do 1939 r., Broniewski wydaje pięć tomików (Dymy nad miastem, Komuna Paryska. Poemat - skonfiskowany, Troska i pieśń, Krzyk ostateczny).
Realizowanie doktryn LEF u i skupienie wokół "literatury faktu" nie znaczy jednak końca polskiej literaturze proletariackiej. Pojawiają się nowi poeci debiutujący w okolicach 1930 r. Pod wyraźnym wpływem literaturze Broniewskiego powstają inicjalne utwory J. Łobodowskiego, E. Szymańskiego, S.R. Dobrowolskiego i S. Wygodzkiego. Z literacką lewicą sympatyzują także poeci skupiający się w ugrupowaniach awangardowych. Nie kończy się również dyskusja dotycząca literatury proletariackiej, jednakże przyjmuje ona inną postać niż dyskusja tocząca się w latach 20. Na stronach "Robotnika", "Kameny", "Gazety Twórców", "Okolicy Pisarzy", "Sygnałów", "Lewego Toru", "Epoki" i "zwyczajnie" wypowiadają się między innymi: K. Irzykowski, J. Brzękowski, L. Piwowar, J. Przyboś, J. Czechowicz, S. Czernik, I. Fik, L. Kruczkowski, J. Putrament, F. Siedlecki, M. Czuchnowski. Ten ostatni w utrzymanych w agresywnym tonie i regularnie kontrowersyjnych wystąpieniach wymierzonych raczej w skamandrytów, jednakże nie oszczędzających także "awangardy nowoczesnej burżuazji", ujednolicając i określając wszystkich nieproletariuszy mianem faszystów, docenia równocześnie zdobycze awangardy i proponuje schemat "awangardy nowoczesnych robotników i chłopów". Schemat ten będzie wykonywany, prócz Czuchnowskiego (Reporter róż, Tak, Trudny życiorys. Poemat wiejski pierw. wyd. skonfisk., Arkusz poetycki), poprzez Fika (Plakaty na murze) i Piwowara (zgon młodzieńca w śródmieściu. Wiersze, Co wieczór. Poezje pierw. wyd. skonfiskowane).
(Maciej Tramer)
Zobacz także: Poezja FAKTU
Podobny relacja do tradycji, jak także "proletkultowskie" wzorce zadecydowały o próbie zbliżenia środowiska polskich pisarzy proletariackich z futurystami. Na łamach komunistycznego pisma "Kultura Robotnicza" (1922-1923, tytuł jest dosłownym tłumaczeniem rosyjskiego: "Proletkultu") i jego kontynuatora "Nowa Kultura" (1923-1924) publikują własne teksty: B. Jasieński, A. Wat, A. Stern, M. Braun. Chociaż obrazoburczy ton wypowiedzi futurystów bliższy anarchii niż rewolucji i nie mieszczące się, zdaniem redaktorów pisma, w kanonach literatury proletariackiej "eksperymentatorstwo" staje się powodem dosyć szybkiego zaniechania współpracy. Niemniej właśnie różnica zdań pisarzy drukujących w "Nowej Kulturze" zapoczątkuje dyskusję nad postacią literatury proletariackiej, w którą zaangażują się potem inne czasopisma, nie zawsze o orientacji lewicowej. Fakt zaangażowania politycznego i skupienia wokół "idei rewolucji światowej", ponieważ w nim należy upatrywać w pierwszej kolejności wskaźnika decydującego o przynależności do nurtu literatury proletariackiej, nie świadczy w ogóle o jednolitej postaci literaturze. Różnice zdań wynikały raczej z roli, jakiej domagano się od literatury. W praktyce decydowało to o dominacji funkcji estetycznej, gdy ideowe zaangażowanie ujawniało się raczej w podjętym poprzez lirykę temacie albo jej podrzędności wobec funkcji komunikatywnej, kiedy realizacje przyjmowały postać nie tyle literaturze proletariackiej, ile literaturze pisanej dla proletariatu.
Zaniechanie współpracy nie znaczy całkowitego zerwania pisarzy wywodzących się albo związanych z futuryzmem z nurtem proletariackim. Wat wejdzie na stałe do redakcji "Dźwigni", a po jej zamknięciu zostanie redaktorem naczelnym "Miesięcznika Literackiego", pisma, które pomimo niedługiej działalności, zakończonej zamknięciem gazety i aresztowaniu redakcji, odegrało istotną rolę w dyskusji nad kształtem literatury proletariackiej. Jasieński po Pieśni o głodzie i wydanym razem ze Sternem zbiorku poetyckim Ziemia na lewo wyda w Paryżu Wyraz o Jakubie Szeli, o którym sam powie, Iż było jego "pierwszym krokiem na drodze do rzeczywiście proletariackiej literatury". Część, po ogłoszeniu końca (zobacz) futuryzmu, zwiąże się ze zwróconą "na lewo" (zobacz) Awangardą Krakowską i będzie regularnie gościć na łamach socjalistycznych czy komunistycznych czasopism.
Jednym z głownych wydarzeń literackich związanych z literaturą proletariacką stał się wydany w 1925 r. razem poprzez W. Broniewskiego, R. Standego i W. Wandurskiego biuletyn poetycki Trzy salwy. Chociaż pomimo deklarowanej poprzez autorów we wstępie wspólnej "walki o nowy ład socjalny", która jest "najwyższą treścią naszej twórczości", sposób realizacji wskazuje różny sposób rozumienia funkcji literaturze proletariackiej. Agitacyjno publicystyczny ton utworów dla proletariatu autorstwa Standego i Wandurskiego odbiega wyraźnie od odwołujących się do romantycznej tradycji wierszy Broniewskiego.
Po roku 1930 obraz literaturze proletariackiej nieco się wymienia. Zamknięcie "Miesięcznika Literackiego" i aresztowanie jego redaktorów sprawia, Iż znaczna część pisarzy wyjeżdża do ZSRR (między innymi Stande i Wandurski; nieco przedtem w 1929 Jasieński). Radykalne środowisko, domagające się od literatury zaangażowania, rozumianego jako podporządkowanie funkcji estetycznej funkcji socjalnej w celu ułatwienia zrozumienia tekstu poprzez potencjalnego odbiorcę, którym miał być robotnik, w zasadzie rezygnuje, poniekąd odpowiednio z wytycznymi radzieckich grup artystycznych LEF u i Nowego LEF u, z formy poetyckiej, na rzecz (zobacz) literatury faktu, jako w najwyższym stopniu pożądane traktując gatunki praraliterackie, jest to reportaż, felieton i tym podobne
W niedługim czasie Broniewski staje się czołową postacią polskiej literaturze proletariackiej. Lecz nie tylko przypadek po roku trzydziestym decyduje o jego popularności. Krytykowany poprzez radykałów pozytywny relacja do tradycji, mieszczący się w horyzoncie oczekiwań literackich, okazał się atrakcyjny, zresztą nie tylko dla czytelnika. W tym samym roku, gdzie Trzy Salwy, ukazuje się samodzielny tomik poetycki Wiatraki, prócz tego, do 1939 r., Broniewski wydaje pięć tomików (Dymy nad miastem, Komuna Paryska. Poemat - skonfiskowany, Troska i pieśń, Krzyk ostateczny).
Realizowanie doktryn LEF u i skupienie wokół "literatury faktu" nie znaczy jednak końca polskiej literaturze proletariackiej. Pojawiają się nowi poeci debiutujący w okolicach 1930 r. Pod wyraźnym wpływem literaturze Broniewskiego powstają inicjalne utwory J. Łobodowskiego, E. Szymańskiego, S.R. Dobrowolskiego i S. Wygodzkiego. Z literacką lewicą sympatyzują także poeci skupiający się w ugrupowaniach awangardowych. Nie kończy się również dyskusja dotycząca literatury proletariackiej, jednakże przyjmuje ona inną postać niż dyskusja tocząca się w latach 20. Na stronach "Robotnika", "Kameny", "Gazety Twórców", "Okolicy Pisarzy", "Sygnałów", "Lewego Toru", "Epoki" i "zwyczajnie" wypowiadają się między innymi: K. Irzykowski, J. Brzękowski, L. Piwowar, J. Przyboś, J. Czechowicz, S. Czernik, I. Fik, L. Kruczkowski, J. Putrament, F. Siedlecki, M. Czuchnowski. Ten ostatni w utrzymanych w agresywnym tonie i regularnie kontrowersyjnych wystąpieniach wymierzonych raczej w skamandrytów, jednakże nie oszczędzających także "awangardy nowoczesnej burżuazji", ujednolicając i określając wszystkich nieproletariuszy mianem faszystów, docenia równocześnie zdobycze awangardy i proponuje schemat "awangardy nowoczesnych robotników i chłopów". Schemat ten będzie wykonywany, prócz Czuchnowskiego (Reporter róż, Tak, Trudny życiorys. Poemat wiejski pierw. wyd. skonfisk., Arkusz poetycki), poprzez Fika (Plakaty na murze) i Piwowara (zgon młodzieńca w śródmieściu. Wiersze, Co wieczór. Poezje pierw. wyd. skonfiskowane).
(Maciej Tramer)
Zobacz także: Poezja FAKTU
- Co znaczy POEZJA EPIGONÓW ROMANTYZMU:
- Porównanie wywodzi się z języka greckiego, epígonos - to ten, który urodził się potem, potomek. W łacinie epigonus oznacza pogrobowiec , a więc dziecko urodzone już po Zgonu ojca. Słowo, z upływem czasu poezja proletariacka co znaczy.
- Krzyżówka POEZJA SZYMBORSKIEJ:
- Dlaczego literaturze najambitniejszych intelektualnie, jeden ze światów poetyckich o najciekawszym sposobie istnienia - tak o liryce Szymborskiej pisał w 1977 r. Jerzy Kwiatkowski, uznając tę twórczość za poezja proletariacka krzyżówka.
- Co to jest PERIODYZACJA, NAZWA EPOKI, GEOGRAFIA LITERACKA:
- Jak lepiej przypada około 1890 r.; jego datę końcową zwykło się wiązać z rokiem 1918. Oba te terminy należy objaśnić i wyliczyć wątpliwości, pomimo których utrwaliły się w nauce o poezji. W pobliżu progu 1890 poezja proletariacka co to jest.
- Słownik POWIEŚĆ PSYCHOLOGICZNA:
- Kiedy powieści psychologicznej w poezji dwudziestolecia decyduje nie tylko dominanta tematyczna. Zainteresowanie problemem osobowości, wysiłkami samookreślenia poprzez jednostkę własnej tożsamości szło poezja proletariacka słownik.
- Czym jest PRZEŁOM ANTYPOZYTYWISTYCZNY:
- Od czego zależy początku lat 90. obserwować można krytykę pozytywizmu nie tylko jako programu społecznego, lecz i jego klimatu kulturalnego i intelektualnego i samej literatury z jej zadaniami wychowawczymi i poezja proletariacka czym jest.
Czym jest poezja proletariacka znaczenie w Motywy literatura P .
