Co znaczy NEGATYW SZYMBORSKIEJ:
Negatyw sytuuje się w ekipie liryków żałobnych, w okolicy wielu wybitnych wierszy z tomu Koniec i start (na przykład Kot w pustym mieszkaniu, Pożegnanie widoku, Rachunek elgijny), które są przejmującym szeptem osoby pogrążonej w bólu po stracie Bliskiego człowieka.
Porządkując starą szufladę (może biurko zmarłego?), ktoś znajduje taśmę z negatywem filmu. Unosi ją pod światło, przypomina sobie tę kadrowaną chwilę. Ten, którego już nie ma pośród żywych, siedzi przy stoliku, w ogrodzie, pod kwitnącą czereśnią. Wyobraźnia - gdyby ją uruchomić - pomogłaby ów negatyw "spowodować", przewrócić na "pozytywną" stronę Arkadii. Wystarczy "domyśleć" brakujące barwy, ciepło, ruch, życie.
Pogrążony w żałobie romantyk, ufając pamięci otwiera "oko wewnętrzne", przenosi się w przestrzeń wyobraźni. "Racjonalna wyobraźnia" Szymborskiej nie zawierza pamięci. Świadomość człowieka wpatrzonego w kadr negatywu obejmuje alternatywną równoczesność sytuacji "arkadyjskiej" i obecnej. "Ciemna" teraźniejszość żałoby przesłania "jasną" przeszłość wspólnej wiosny. "Biała gałąź czereśni z czarnymi kwiatami" (co przypomina japońskie obrazki tuszem) kojarzy się z żałobną wiązanką, a również z funeralną poezją (na przykład Czarne i białe kwiaty Norwida). Wyjściowy rekwizyt (czarno biały video) w naturalny sposób wprowadza symboliczne znaki żałoby. Na tle szarego (burego) nieba ciemnieje (bardziej bura) chmurka "z czarną obwódką słońca". Liryczna wartość tej gradacji (potęgowanie ciemności) szyfruje emocje, a wysunięte na start "niebo" otwiera metafizyczną przestrzeń "otchłani", "przepaści", "nicości". Niebo to "Otwór i nic poza nim, / lecz otwarty szeroko" czytamy w Niebie, pierwszym utworze zbioru Koniec i start. Najwięcej tu otchłani nieba - szarego, smutnego, z żałobną chmurką ("czarna obwódka" przypomina nekrolog) i apokaliptycznym "czarnym słońcem". W Apokalipsie św. Jana unicestwienie świata poprzedza wygaśnięcie słońca: "a słońce stało się czarne jak włosienny wór" (6, 12).
Tak "patrzy" (myśli i czuje) ktoś dotknięty tragedią. Jak pomyśleć o zmarłym, który istnieje w naszej emocjonalnej pamięci jako... no właśnie, kto? Gdzie? W jakiej postaci? Mówi się "ten świat" i "tamten świat", "zaświat", wieczność... Konsekwentnie respektując zasadę odwrócenia autorka kreuje następną wersję "nie świata" czy "anty świata". Zmarły lokuje się w czasoprzestrzeni odwróconej: po "tamtej stronie" ("na lewo a więc na prawo"), poza czasem mierzonym wskazówkami zegara słonecznego ("dobranoc a więc dzień dobry"). Na żałobnym tle nieba ciemnieje nieruchoma (więc martwa) postać o poszarzałych, nieruchomych rękach. Klisza fotograficzna odrealnia, dematerializuje, utrwala znaki bez cielesności. Błysk flesza. Znieruchomienie. Nie życie.
Niezwykłość tego wiersza zasadza się na koncepcie, którego "autorem" wydaje się być metoda (odwrócony obraz na błonie). Użytkowaną z powodzeniem "poetykę niekorzystną" (funkcja przeczeń) w tym konkretnym przypadku można nazwać "poetyką negatywu" (właściwą obrazowi utrwalonemu na kliszy fotograficznej). Rozmowa z nieobecnym to negatyw spotkania ("duch" się nie pojawia), oszczędny tren. Liryczne "Ty" istnieje (gdzie?, jak? - to zadanie dla ontologów) w paradoksalnym anty świecie (na opak), sytuuje się po przeciwnej stronie świata żywych.
Wyciszenie emocji, ich dyskretny "cień na kliszy" (przed "wywołaniem") - a więc skierowanie uwagi milczącego adresata (i czytelnika) na kwestie "techniczne" (przeciwieństwa, gry) - to negatyw rozpaczy. Ból, lęk, samotność (treści skrywanego przeżycia) są tu wstydliwie przemilczane. To, co główne pojawia się mimochodem i, jakby nie należało do "tematu", zostaje wyrzucone poza tekst kluczowy, wtrącone w nawias (ostatnia zwrotka). "Poetyka negatywu" wspomaga godność żałoby.
Szymborska zwykle omija rozwiązania tradycyjne, unika schematów konsolacji, nie korzysta z "wywoławczych" usług wyobraźni. Intrygują ją "zagadki jawy", zdarzenia "szare" (jak wpatrywanie się w negatyw), nad którymi zazwyczaj przechodzimy do porządku dziennego. "Niewinne" studium kliszy (arytukułowane rzeczowo, z precyzją analityka) niejako samoistnie prowadzi w rejony metafizyki. Odwrócony obraz w konfrontacji z obrazem pamięciowym układają się kontrastowo eksponując przeciwieństwa "dwu światów" (rzeczywistego i zapisanego na kliszy negatywu). "Oko" podmiotu wiernie trzyma się zapisu, który "straszy" transmutacją rzeczy jasnych w ciemne, ciemnych w jasne. Światłoczuła błona kliszy "pożera" światło; na tle ciemnego nieba postać człowieka przyjmuje kształt widma (biała twarz, białe ręce). Skojarzenie "widmowej" postaci z duchem to bodziec do "spirytualnego" żartu. W tej liryce stałym moderatorem bólu (trwogi, rozpaczy) bywa uśmiech. W odwróconej "rozmowie ze zmarłym" wszystko musi być na opak: "duch" siedzi przy stoliku spirytystycznym i wywołuje żywą; żywa nie pyta o tajemnicę Zgonu, ale zadaje pytania dotyczące życia - nie oczekując przy tym ?Xadnych odpowiedzi. Przewrotna pointa komentująca wrażenia po obejrzeniu negatywu (4 zwrotka) przewraca potoczne myślenie o stosunkach między żywymi a zmarłymi (kto kogo wywołuje?), o mniemaniach zakodowanych w kolokwialnych zwrotach. Zasadniczo "odpowiada się na pytania", lecz w jednostronnym "dialogu" ze zmarłym stawia się "pytania na żadną odpowiedź" (w sensie dwojakim: brak odpowiedzi, każda odpowiedź jest niezadowalająca). Dla zwrotu "cisza przed burzą" (w znaczeniu: spokój pozorny, pełen napięcia) także znajduje pisarka odpowiedni negatyw. "Burza przed ciszą" - sentencjonalna pojęcie życia - to następny "drobiazg" w "szymborskiej" kolekcji egzystencjalnych aforyzmów.
"Widmowa" postać na kliszy porusza pamięć żyjącej, na swój sposób jest czynna (wywołuje jakieś reakcje), lecz jej duchowy status egzystencjalny wyklucza materializację. Jawią się byty rzeczywiste (jawa), wiec nie zmarły żywej, ale właśnie żywa może zjawić się (zaistnieć w pełnym, materialnym kształcie) komukolwiek. Żartobliwy komentarz podmiotu w ogóle nie wydaje się pozbawiony racji. Po drugie, zapytajmy, co za tą grą stoi? Po Zgonu bliski człowiek istnieje (na przykład w myślach osoby żyjącej) jakby na prawach "ducha". Niewidzialny, lecz aktualny, nadal jest milczącym partnerem "rozmów". Tym, którzy zostają, dokucza samotność, brak, pustka po zmarłym, a więc "obecna nieobecność" - niekorzystna (ujemna) strona jawy.
Wychodząc od sytuacji zwykłej (ponieważ prawdopodobnej) Szymborska tworzy oryginalny, nadzwyczajny liryk metafizyczny. Rozmowa z Bliskim zmarłym nieoczekiwanie przeobraża się w miniaturowy "traktat" o istnieniu / nie istnieniu / istnieniu a` rebours. Kontemplacja negatywu prowadzi do egzystencjalnej medytacji, której "wytworem" są wszystkie ontologiczne paradoksy. Można Negatyw czytać jako odwrotność wiersza "Nicość przenicowała się również i dla mnie...". Gdy kochankowie są wspólnie nicość przewraca się na stronę życia, gdy on umiera - życie obraca się w nicość.
(Anna Węgrzyniakowa)
Zobacz także: Literatura SZYMBORSKIEJ
Porządkując starą szufladę (może biurko zmarłego?), ktoś znajduje taśmę z negatywem filmu. Unosi ją pod światło, przypomina sobie tę kadrowaną chwilę. Ten, którego już nie ma pośród żywych, siedzi przy stoliku, w ogrodzie, pod kwitnącą czereśnią. Wyobraźnia - gdyby ją uruchomić - pomogłaby ów negatyw "spowodować", przewrócić na "pozytywną" stronę Arkadii. Wystarczy "domyśleć" brakujące barwy, ciepło, ruch, życie.
Pogrążony w żałobie romantyk, ufając pamięci otwiera "oko wewnętrzne", przenosi się w przestrzeń wyobraźni. "Racjonalna wyobraźnia" Szymborskiej nie zawierza pamięci. Świadomość człowieka wpatrzonego w kadr negatywu obejmuje alternatywną równoczesność sytuacji "arkadyjskiej" i obecnej. "Ciemna" teraźniejszość żałoby przesłania "jasną" przeszłość wspólnej wiosny. "Biała gałąź czereśni z czarnymi kwiatami" (co przypomina japońskie obrazki tuszem) kojarzy się z żałobną wiązanką, a również z funeralną poezją (na przykład Czarne i białe kwiaty Norwida). Wyjściowy rekwizyt (czarno biały video) w naturalny sposób wprowadza symboliczne znaki żałoby. Na tle szarego (burego) nieba ciemnieje (bardziej bura) chmurka "z czarną obwódką słońca". Liryczna wartość tej gradacji (potęgowanie ciemności) szyfruje emocje, a wysunięte na start "niebo" otwiera metafizyczną przestrzeń "otchłani", "przepaści", "nicości". Niebo to "Otwór i nic poza nim, / lecz otwarty szeroko" czytamy w Niebie, pierwszym utworze zbioru Koniec i start. Najwięcej tu otchłani nieba - szarego, smutnego, z żałobną chmurką ("czarna obwódka" przypomina nekrolog) i apokaliptycznym "czarnym słońcem". W Apokalipsie św. Jana unicestwienie świata poprzedza wygaśnięcie słońca: "a słońce stało się czarne jak włosienny wór" (6, 12).
Tak "patrzy" (myśli i czuje) ktoś dotknięty tragedią. Jak pomyśleć o zmarłym, który istnieje w naszej emocjonalnej pamięci jako... no właśnie, kto? Gdzie? W jakiej postaci? Mówi się "ten świat" i "tamten świat", "zaświat", wieczność... Konsekwentnie respektując zasadę odwrócenia autorka kreuje następną wersję "nie świata" czy "anty świata". Zmarły lokuje się w czasoprzestrzeni odwróconej: po "tamtej stronie" ("na lewo a więc na prawo"), poza czasem mierzonym wskazówkami zegara słonecznego ("dobranoc a więc dzień dobry"). Na żałobnym tle nieba ciemnieje nieruchoma (więc martwa) postać o poszarzałych, nieruchomych rękach. Klisza fotograficzna odrealnia, dematerializuje, utrwala znaki bez cielesności. Błysk flesza. Znieruchomienie. Nie życie.
Niezwykłość tego wiersza zasadza się na koncepcie, którego "autorem" wydaje się być metoda (odwrócony obraz na błonie). Użytkowaną z powodzeniem "poetykę niekorzystną" (funkcja przeczeń) w tym konkretnym przypadku można nazwać "poetyką negatywu" (właściwą obrazowi utrwalonemu na kliszy fotograficznej). Rozmowa z nieobecnym to negatyw spotkania ("duch" się nie pojawia), oszczędny tren. Liryczne "Ty" istnieje (gdzie?, jak? - to zadanie dla ontologów) w paradoksalnym anty świecie (na opak), sytuuje się po przeciwnej stronie świata żywych.
Wyciszenie emocji, ich dyskretny "cień na kliszy" (przed "wywołaniem") - a więc skierowanie uwagi milczącego adresata (i czytelnika) na kwestie "techniczne" (przeciwieństwa, gry) - to negatyw rozpaczy. Ból, lęk, samotność (treści skrywanego przeżycia) są tu wstydliwie przemilczane. To, co główne pojawia się mimochodem i, jakby nie należało do "tematu", zostaje wyrzucone poza tekst kluczowy, wtrącone w nawias (ostatnia zwrotka). "Poetyka negatywu" wspomaga godność żałoby.
Szymborska zwykle omija rozwiązania tradycyjne, unika schematów konsolacji, nie korzysta z "wywoławczych" usług wyobraźni. Intrygują ją "zagadki jawy", zdarzenia "szare" (jak wpatrywanie się w negatyw), nad którymi zazwyczaj przechodzimy do porządku dziennego. "Niewinne" studium kliszy (arytukułowane rzeczowo, z precyzją analityka) niejako samoistnie prowadzi w rejony metafizyki. Odwrócony obraz w konfrontacji z obrazem pamięciowym układają się kontrastowo eksponując przeciwieństwa "dwu światów" (rzeczywistego i zapisanego na kliszy negatywu). "Oko" podmiotu wiernie trzyma się zapisu, który "straszy" transmutacją rzeczy jasnych w ciemne, ciemnych w jasne. Światłoczuła błona kliszy "pożera" światło; na tle ciemnego nieba postać człowieka przyjmuje kształt widma (biała twarz, białe ręce). Skojarzenie "widmowej" postaci z duchem to bodziec do "spirytualnego" żartu. W tej liryce stałym moderatorem bólu (trwogi, rozpaczy) bywa uśmiech. W odwróconej "rozmowie ze zmarłym" wszystko musi być na opak: "duch" siedzi przy stoliku spirytystycznym i wywołuje żywą; żywa nie pyta o tajemnicę Zgonu, ale zadaje pytania dotyczące życia - nie oczekując przy tym ?Xadnych odpowiedzi. Przewrotna pointa komentująca wrażenia po obejrzeniu negatywu (4 zwrotka) przewraca potoczne myślenie o stosunkach między żywymi a zmarłymi (kto kogo wywołuje?), o mniemaniach zakodowanych w kolokwialnych zwrotach. Zasadniczo "odpowiada się na pytania", lecz w jednostronnym "dialogu" ze zmarłym stawia się "pytania na żadną odpowiedź" (w sensie dwojakim: brak odpowiedzi, każda odpowiedź jest niezadowalająca). Dla zwrotu "cisza przed burzą" (w znaczeniu: spokój pozorny, pełen napięcia) także znajduje pisarka odpowiedni negatyw. "Burza przed ciszą" - sentencjonalna pojęcie życia - to następny "drobiazg" w "szymborskiej" kolekcji egzystencjalnych aforyzmów.
"Widmowa" postać na kliszy porusza pamięć żyjącej, na swój sposób jest czynna (wywołuje jakieś reakcje), lecz jej duchowy status egzystencjalny wyklucza materializację. Jawią się byty rzeczywiste (jawa), wiec nie zmarły żywej, ale właśnie żywa może zjawić się (zaistnieć w pełnym, materialnym kształcie) komukolwiek. Żartobliwy komentarz podmiotu w ogóle nie wydaje się pozbawiony racji. Po drugie, zapytajmy, co za tą grą stoi? Po Zgonu bliski człowiek istnieje (na przykład w myślach osoby żyjącej) jakby na prawach "ducha". Niewidzialny, lecz aktualny, nadal jest milczącym partnerem "rozmów". Tym, którzy zostają, dokucza samotność, brak, pustka po zmarłym, a więc "obecna nieobecność" - niekorzystna (ujemna) strona jawy.
Wychodząc od sytuacji zwykłej (ponieważ prawdopodobnej) Szymborska tworzy oryginalny, nadzwyczajny liryk metafizyczny. Rozmowa z Bliskim zmarłym nieoczekiwanie przeobraża się w miniaturowy "traktat" o istnieniu / nie istnieniu / istnieniu a` rebours. Kontemplacja negatywu prowadzi do egzystencjalnej medytacji, której "wytworem" są wszystkie ontologiczne paradoksy. Można Negatyw czytać jako odwrotność wiersza "Nicość przenicowała się również i dla mnie...". Gdy kochankowie są wspólnie nicość przewraca się na stronę życia, gdy on umiera - życie obraca się w nicość.
(Anna Węgrzyniakowa)
Zobacz także: Literatura SZYMBORSKIEJ
- Co znaczy NIE BOSKA KOMEDIA:
- Porównanie poprzez Zygmunta Krasińskiego i wydany w 1835 r., powszechnie uważany za arcydzieło polskiego romantyzmu. Naukowcy wydzielili w nim niejako dwa dramaty. Pierwszy, obejmujący pierwszą i drugą część negatyw szymborskiej co znaczy.
- Krzyżówka NEOKLASYCYZM:
- Dlaczego związany z odrodzeniem klasycyzmu w Europie u schyłku XIX w. W Polsce obserwowany w latach 1907-1917. Rozpowszechniony za sprawą szkoły romańskiej Jeana Moreas, który uznawał klasycyzm za antidotum negatyw szymborskiej krzyżówka.
- Co to jest NIEMCEWICZ JULIAN URSYN (1758-1841):
- Jak lepiej obywatelskiej i patriotycznej postawie, której dawał słowo w publicznych wystąpieniach, jak i w swych utworach, ten wszechstronnie uzdolniony poeta cieszył się zasłużoną sławą i wysokim autorytetem negatyw szymborskiej co to jest.
- Słownik NIC DWA RAZY SZYMBORSKIEJ:
- Kiedy liryk Szymborskiej (śpiewany poprzez Łucję Prus i Korę) od wielu lat przyciąga odbiorców prostotą kompozycji i mądrością prawdy, która głosi, Iż wszystko zdarza się tylko raz. Wiersz wyraźnie negatyw szymborskiej słownik.
- Czym jest NOWELE ELIZY ORZESZKOWEJ:
- Od czego zależy autorki Nad Niemnem nowele zajmują poczesne miejsce, w pierwszej kolejności z racji na nośność tez programowych. Debiutowała w drugiej połowie lat 60. XIX w. trzema krótkimi tekstami prozatorskimi, z negatyw szymborskiej czym jest.
Czym jest negatyw szymborskiej znaczenie w Motywy literatura N .
