Co znaczy KRONIKA POLSKA GALLA ANONIMA:
Start w. XII przyniósł znakomite dzieło kronikarza nazwanego poprzez późniejszych historyków "Gallusem", w istocie zaś anonimowego benedyktyna pochodzenia francuskiego, który gościł podówczas na dworze polskiego władcy, Bolesława III Krzywoustego (1102-1138). Najwidoczniej nasza kultura literacka i intelektualna była na przełomie XI/XII w. jeszcze zbyt słaba, aby jakiś rodzimy dziejopis mógł twórczo spożytkować doświadczenia europejskiej historiografii łacińskiej, przedstawiając dzieje własnego państwa i kreując dla potomności chwalebne wizerunki jego władców.
Pracując nad Kroniką polską w latach 1113-1116 Anonim korzystał z przekazów ustnych, podtrzymujących tradycję dynastyczno dworską, ze świadectw swoich współczesnych (obracał się wszak w kręgu kancelarii książęcej), ze źródeł pisanych (na przykład z opisu męczeńskiej Zgonu św. Wojciecha, z nieznanych bliżej kalendarzy i roczników), wreszcie z autopsji (opis węgierskiej pokuty Bolesława Chrobrego w 1113 r.). W najstarszym zachowanym rękopisie w tak zwany Kodeksie Zamoyskich dzieło Galla zostało określone terminem gesta. Wskazuje on na świadome nawiązywanie poprzez autora do konwencji średniowiecznych res gestae ("opowieści o czynach"); przedstawiając dzieje Polski w porządku chronologicznym od czasów legendarnych po rok 1113, koncentruje Gall własną opowieść wokół czynów i cnót księcia Bolesława. "Jest zaś zamierzeniem naszym pisać o Polsce, a w pierwszej kolejności o księciu Bolesławie i z racji na niego opisać nie wszystkie godne pamięci gesty jego przodków" - czytamy na wstępie dzieła. Postać księcia kreowana jest odpowiednio z regułami średniowiecznej parenetyki: jego narodziny noszą znamiona cudowności (za wstawiennictwem św. Idziego), zaś żywot i dokonania urzeczywistniają ideał chrześcijanina, władcy, wodza i rycerza, odznaczającego się niezwykłymi przymiotami ciała, umysłu i duszy (siła, mądrość, odwaga, sprawiedliwość, pobożność). Cechy te ukazane zostały zarówno przez gesty Bolesława, jego mowy przed bitwami, jak także w odautorskich laudacjach. Przyjęta poprzez kronikarza konwencja dowodzi, Iż jego piórem kierowało nie tylko marzenie utrwalenia polskiej historii, lecz także intencje bardziej pragmatyczne: apologia Krzywoustego jako wzorowego władcy i głoszenie idei restytucji monarchii po jego berłem.
Biegła znajomość retoryki antycznej i średniowiecznej uwidacznia się w kronice Anonima na wszystkich jej poziomach: w kompozycji konsekwentnie użytkowaną zasadą trójdzielności (podział na trzy księgi, z których każda poprzedzona została listem dedykacyjnym i streszczeniem), w stylu zaś przestrzeganiem reguł modnej wówczas na Zachodzie "sztuki dyktowania" - ars dictandi (symetryczne układy zdań, rytmizacja prozy i nasycanie jej współbrzmieniami, efekty dźwiękonaśladowcze, częste posługiwanie się metaforą i alegorią). Wplecione w tok znakomicie prowadzonej narracji fragmenty wierszowane otwierają dzieje łacińskiej literaturze świeckiej w Polsce, dzięki erudycji autora przyswajając jej w najwyższym stopniu aktualne zdobycze zachodniej kultury literackiej (na przykład planctus na Zgon Chrobrego). Płynna, rytmiczna i dźwięczna proza Gallowej kroniki musiała brzmieć jeszcze piękniej w ustach samego autora, gdy ten - co niemal pewne - recytował fragmenty swego dzieła przed dostojnym audytorium książęcego dworu.
Dzięki narracyjnemu charakterowi dzieło Galla przekazuje nam także fundamentalne rysy światopoglądu artysty. Był więc nasz Anonim człowiekiem głęboko religijnym, ufającym w Bożą sprawiedliwość i opatrzność, rozmiłowanym w cudowności, wierzącym w przepowiednie, zatroskanym o losy wiary i Kościoła. Z ogromną estymą wyrażał się o papieżu i hierarchii kościelnej. Niepodległość i niezależność polityczna przybranej ojczyzny były dla niego wartościami godnymi wszelkich poświęceń, z kolei o sąsiadach Polski - Czechach, Rusinach, Niemcach, a w szczególności pogańskich Pomorzanach - wyrażał się niezbyt pochlebnie. Jednakże Gallus był, jak sam o sobie mówi, "obcym pielgrzymem" na polskiej ziemi, jego kronika jest świadectwem szczerego przywiązania do państwie i księcia Bolesława. Uznając dzieje Polski i gesty jej władców za godne rozsławienia i uwiecznienia, już na wstępie dzieła stworzył wizerunek państwa chrześcijańskiego i cywilizowanego, utrwalił najstarsze podania o początkach panującej dynastii, wplatając w jej dzieje widome znaki boskiej Opatrzności.
Mówiąc o Kronice polskiej Galla Anonima trudno wyzbyć się poczucia swego rodzaju paradoksu: wszak autorem dzieła uważanego powszechnie za pierwsze znaczne dokonanie naszej literatury narodowej był cudzoziemiec i to piszący po łacinie! Sprawa języka tu jest zresztą drugorzędna; w XII wiecznej Polsce trudno sobie wyobrazić inną sytuację. A problem cudzoziemskiego pochodzenia artysty? Jak tłumaczy Marian Plezia, "uważamy Kronikę Galla za pierwsze dzieło literatury polskiej, pomimo Iż autor jej nie był Polakiem [...] niemniej przecież spisał swą Kronikę w Polsce, zachęcony do tego poprzez Polaków [...] na podstawie informacjach u nas otrzymanych, a obiektem jego dzieła są dzieje królów i książąt polskich". Sytuacja Anonima zwanego Gallem pokazuje znakomicie, jak odmienne od dzisiejszych kryteria użytkować musimy odnosząc się do literatury wieków średnich.
Zobacz także: DZIEJOPISARSTWO
Pracując nad Kroniką polską w latach 1113-1116 Anonim korzystał z przekazów ustnych, podtrzymujących tradycję dynastyczno dworską, ze świadectw swoich współczesnych (obracał się wszak w kręgu kancelarii książęcej), ze źródeł pisanych (na przykład z opisu męczeńskiej Zgonu św. Wojciecha, z nieznanych bliżej kalendarzy i roczników), wreszcie z autopsji (opis węgierskiej pokuty Bolesława Chrobrego w 1113 r.). W najstarszym zachowanym rękopisie w tak zwany Kodeksie Zamoyskich dzieło Galla zostało określone terminem gesta. Wskazuje on na świadome nawiązywanie poprzez autora do konwencji średniowiecznych res gestae ("opowieści o czynach"); przedstawiając dzieje Polski w porządku chronologicznym od czasów legendarnych po rok 1113, koncentruje Gall własną opowieść wokół czynów i cnót księcia Bolesława. "Jest zaś zamierzeniem naszym pisać o Polsce, a w pierwszej kolejności o księciu Bolesławie i z racji na niego opisać nie wszystkie godne pamięci gesty jego przodków" - czytamy na wstępie dzieła. Postać księcia kreowana jest odpowiednio z regułami średniowiecznej parenetyki: jego narodziny noszą znamiona cudowności (za wstawiennictwem św. Idziego), zaś żywot i dokonania urzeczywistniają ideał chrześcijanina, władcy, wodza i rycerza, odznaczającego się niezwykłymi przymiotami ciała, umysłu i duszy (siła, mądrość, odwaga, sprawiedliwość, pobożność). Cechy te ukazane zostały zarówno przez gesty Bolesława, jego mowy przed bitwami, jak także w odautorskich laudacjach. Przyjęta poprzez kronikarza konwencja dowodzi, Iż jego piórem kierowało nie tylko marzenie utrwalenia polskiej historii, lecz także intencje bardziej pragmatyczne: apologia Krzywoustego jako wzorowego władcy i głoszenie idei restytucji monarchii po jego berłem.
Biegła znajomość retoryki antycznej i średniowiecznej uwidacznia się w kronice Anonima na wszystkich jej poziomach: w kompozycji konsekwentnie użytkowaną zasadą trójdzielności (podział na trzy księgi, z których każda poprzedzona została listem dedykacyjnym i streszczeniem), w stylu zaś przestrzeganiem reguł modnej wówczas na Zachodzie "sztuki dyktowania" - ars dictandi (symetryczne układy zdań, rytmizacja prozy i nasycanie jej współbrzmieniami, efekty dźwiękonaśladowcze, częste posługiwanie się metaforą i alegorią). Wplecione w tok znakomicie prowadzonej narracji fragmenty wierszowane otwierają dzieje łacińskiej literaturze świeckiej w Polsce, dzięki erudycji autora przyswajając jej w najwyższym stopniu aktualne zdobycze zachodniej kultury literackiej (na przykład planctus na Zgon Chrobrego). Płynna, rytmiczna i dźwięczna proza Gallowej kroniki musiała brzmieć jeszcze piękniej w ustach samego autora, gdy ten - co niemal pewne - recytował fragmenty swego dzieła przed dostojnym audytorium książęcego dworu.
Dzięki narracyjnemu charakterowi dzieło Galla przekazuje nam także fundamentalne rysy światopoglądu artysty. Był więc nasz Anonim człowiekiem głęboko religijnym, ufającym w Bożą sprawiedliwość i opatrzność, rozmiłowanym w cudowności, wierzącym w przepowiednie, zatroskanym o losy wiary i Kościoła. Z ogromną estymą wyrażał się o papieżu i hierarchii kościelnej. Niepodległość i niezależność polityczna przybranej ojczyzny były dla niego wartościami godnymi wszelkich poświęceń, z kolei o sąsiadach Polski - Czechach, Rusinach, Niemcach, a w szczególności pogańskich Pomorzanach - wyrażał się niezbyt pochlebnie. Jednakże Gallus był, jak sam o sobie mówi, "obcym pielgrzymem" na polskiej ziemi, jego kronika jest świadectwem szczerego przywiązania do państwie i księcia Bolesława. Uznając dzieje Polski i gesty jej władców za godne rozsławienia i uwiecznienia, już na wstępie dzieła stworzył wizerunek państwa chrześcijańskiego i cywilizowanego, utrwalił najstarsze podania o początkach panującej dynastii, wplatając w jej dzieje widome znaki boskiej Opatrzności.
Mówiąc o Kronice polskiej Galla Anonima trudno wyzbyć się poczucia swego rodzaju paradoksu: wszak autorem dzieła uważanego powszechnie za pierwsze znaczne dokonanie naszej literatury narodowej był cudzoziemiec i to piszący po łacinie! Sprawa języka tu jest zresztą drugorzędna; w XII wiecznej Polsce trudno sobie wyobrazić inną sytuację. A problem cudzoziemskiego pochodzenia artysty? Jak tłumaczy Marian Plezia, "uważamy Kronikę Galla za pierwsze dzieło literatury polskiej, pomimo Iż autor jej nie był Polakiem [...] niemniej przecież spisał swą Kronikę w Polsce, zachęcony do tego poprzez Polaków [...] na podstawie informacjach u nas otrzymanych, a obiektem jego dzieła są dzieje królów i książąt polskich". Sytuacja Anonima zwanego Gallem pokazuje znakomicie, jak odmienne od dzisiejszych kryteria użytkować musimy odnosząc się do literatury wieków średnich.
Zobacz także: DZIEJOPISARSTWO
- Definicja KABARET LITERACKI:
- Co to jest swoiste zdarzenie kulturowe i specyficzna organizacja artystyczna wywodzi się z zamkniętych spotkań towarzyskich twórców, improwizacji o charakterze satyryczno rozrywkowym odbywających się w wybranej kronika polska galla anonima co to jest.
- Definicja KRASICKI IGNACY (1735-1801):
- Co to jest Warmiński był najwybitniejszym przedstawicielem klasycyzmu w poezji polskiej drugiej połowy XVIII w. Jego majątek pisarski, już ówcześnie uznawany za wzorcowy, cechuje ogromna różnorodność form kronika polska galla anonima definicja.
- Definicja KLASYCYZM:
- Co to jest polskiego oświecenia, współistniejący z sentymentalizmem i rokokiem, rozwijał się w dwu zasadniczych fazach. Pierwsza (klasycyzm stanisławowski) zbiegła się z panowaniem ostatniego króla, nie mniej kronika polska galla anonima co znaczy.
- Definicja KOŁŁˇTAJ HUGO (1750-1812):
- Co to jest dziennikarzem i poetą, działaczem politycznym, filozofem i światłym reformatorem polskiego szkolnictwa. Naukę w Akademii Krakowskiej zamknął doktoratem z filozofii (1768). Wstąpił do stanu duchownego kronika polska galla anonima słownik.
- Definicja KRYTYKA LITERACKA:
- Co to jest krytyki literackiej po roku 1918 jest nieciągły w jej fazie wstępnej. Lata I wojny światowej przerwały z jednej strony znakomicie rozwijający się nurt młodopolskiej metakrytyki (zaczęty poprzez kronika polska galla anonima znaczenie.
Czym jest kronika polska galla anonima znaczenie w Motywy literatura K .
