Co znaczy KARPIŃSKI FRANCISZEK (1741-1825):
Wybitny artysta i teoretyk literaturze sentymentalizmu miał samorodny talent w pełni ukształtowany na Pokuciu, z dala od stołecznego ośrodka kulturalnego i literackiego. W swych wierszach łączył siłę uczuć z prostotą ich nazywania i wyrażania. Siedmioletnią naukę w lwowskim kolegium jezuickim zamknął doktoratem z filozofii i nauk wyzwolonych. Po próbach kariery prawniczej zajął się guwernerką. W domu J. Ponińskiego, którego synów uczył łaciny, bliżej poznał literaturę i filozoficzną myśl francuską w. XVIII. Dzięki pokaźnej sumie 5000 złotych, otrzymanej od wdowy Ponińskiej, zaczął samodzielne i niezależne życie, dzierżawiąc kolejno kilka wsi. Inicjalną twórczość (sielanki, cykl erotyków, żartobliwe listy poetyckie, utwory patriotyczne i moralizatorsko religijne) zebrał w tomiku Zabawki wierszem i przykłady obyczajne (Lwów 1780).
Po przyjeździe do stolicy Karpiński związał się z domem A.K. Czartoryskiego; tu zetknął się z F.D. Kniaźninem, J.U. Niemcewiczem, J. Szymanowskim. Był także przedstawiony królowi i gościł na jednym z obiadów czwartkowych. Nie umiał się jednak odnaleźć w nowym środowisku. Ciążyła mu zależność od opiekuna, rozczarowanie pogłębiał brak realnych gratyfikacji od Czartoryskiego i króla, toteż rozgoryczony wyjechał ze stolicy (1783/1784) do dzierżawionej wsi. Poprzez kilka kolejnych lat na zmianę przebywał w Warszawie, Lwowie i w białostockiej rezydencji I. Branickiej (siostry króla). W 1791 r. dostał przywilej królewski na 50 letnią dzierżawę kolonii Kraśnik w pobliżu Puszczy Białowieskiej, gdzie osiadł na stałe, zbudował niewielki dworek, oczynszował kilka rodzin.
Największą popularność zyskały jego sielanki, gdzie skupiał uwagę na wewnętrznych przeżyciach i emocjach "czułych" bohaterów. Oddawał głos postaciom ogarniętym poprzez smutek i żal (na przykład Pożegnanie z Lindorą w górach, Duma Lukierdy, a więc Luidgardy). Pisał o uczuciach łączących dzieci i rodziców (Dzieci u matki). Utrwalał piórem emocjonalny relacja do natury (Do motyla, Do skowronka) i filozoficzne przemyślenia (O szczęściu człowieka. List do Rozyny, Do Wolności). Poszukiwał inspiracji w folklorze (między innymi Laura i Filon, Do Justyny. Tęskność na wiosnę, Pieśń dziada sokalskiego w kordonie cesarskim, Pieśń mazurska). Pośród tekstów patriotycznych wyróżniają się elegie: Tęskność do państwie i Żale Sarmaty nad grobem Zygmunta Augusta. Licznie reprezentowana jest w jego dorobku liryka religijna (Pieśni nabożne). Próbował także sił jako dramaturg - napisał komedię Czynsz (1789) i tragedię Bolesław III (1790), w kolejnych edycjach noszącą tytuł Judyta, królowa polska. Przełożył Ogrody (1783) J. Delille´a, i Psałterz Dawida (1786). Teoretyczne rozważania o literaturze zawiera rozprawa O wymowie w prozie lub wierszu (1782).
W ostatnim okresie życia Karpiński zajął się prozą, między innymi napisał traktat moralny Rozmowy Platona z uczniami własnymi (1802), przełożył dzieło J.F. Michauda Wiara, prawa i obyczaje Indianów (1803), ukończył pamiętnik Historia mego wieku i ludzi, z którymi żyłem (1801-1822). W 1818 r. po wielu latach oszczędzania nabył swoją wieś Chorowszczyznę i do końca życia mieszkał tam z siostrzeńcem. Na grobie, odpowiednio z życzeniem pisarza, wyryto początkową frazę z elegii Powrót z Warszawy na wieś: "Oto mój dom ubogi".
(Bożena Mazurkowa)
Zobacz także: DO JUSTYNY TĘSKNOŚĆ NA WIOSNĘ, DUMA LUKIERDY, A więc LUIDGARDY, LAURA I FILON, O WYMOWIE W PROZIE Lub WIERSZU, PIEŚŃ DZIADA SOKALSKIEGO W KORDONIE CESARSKIM, POWRÓT Z WARSZAWY NA WIEŚ, SENTYMENTALIZM, TĘSKNOŚĆ DO Państwie, ŻALE SARMATY NAD GROBEM ZYGMUNTA AUGUSTA
Po przyjeździe do stolicy Karpiński związał się z domem A.K. Czartoryskiego; tu zetknął się z F.D. Kniaźninem, J.U. Niemcewiczem, J. Szymanowskim. Był także przedstawiony królowi i gościł na jednym z obiadów czwartkowych. Nie umiał się jednak odnaleźć w nowym środowisku. Ciążyła mu zależność od opiekuna, rozczarowanie pogłębiał brak realnych gratyfikacji od Czartoryskiego i króla, toteż rozgoryczony wyjechał ze stolicy (1783/1784) do dzierżawionej wsi. Poprzez kilka kolejnych lat na zmianę przebywał w Warszawie, Lwowie i w białostockiej rezydencji I. Branickiej (siostry króla). W 1791 r. dostał przywilej królewski na 50 letnią dzierżawę kolonii Kraśnik w pobliżu Puszczy Białowieskiej, gdzie osiadł na stałe, zbudował niewielki dworek, oczynszował kilka rodzin.
Największą popularność zyskały jego sielanki, gdzie skupiał uwagę na wewnętrznych przeżyciach i emocjach "czułych" bohaterów. Oddawał głos postaciom ogarniętym poprzez smutek i żal (na przykład Pożegnanie z Lindorą w górach, Duma Lukierdy, a więc Luidgardy). Pisał o uczuciach łączących dzieci i rodziców (Dzieci u matki). Utrwalał piórem emocjonalny relacja do natury (Do motyla, Do skowronka) i filozoficzne przemyślenia (O szczęściu człowieka. List do Rozyny, Do Wolności). Poszukiwał inspiracji w folklorze (między innymi Laura i Filon, Do Justyny. Tęskność na wiosnę, Pieśń dziada sokalskiego w kordonie cesarskim, Pieśń mazurska). Pośród tekstów patriotycznych wyróżniają się elegie: Tęskność do państwie i Żale Sarmaty nad grobem Zygmunta Augusta. Licznie reprezentowana jest w jego dorobku liryka religijna (Pieśni nabożne). Próbował także sił jako dramaturg - napisał komedię Czynsz (1789) i tragedię Bolesław III (1790), w kolejnych edycjach noszącą tytuł Judyta, królowa polska. Przełożył Ogrody (1783) J. Delille´a, i Psałterz Dawida (1786). Teoretyczne rozważania o literaturze zawiera rozprawa O wymowie w prozie lub wierszu (1782).
W ostatnim okresie życia Karpiński zajął się prozą, między innymi napisał traktat moralny Rozmowy Platona z uczniami własnymi (1802), przełożył dzieło J.F. Michauda Wiara, prawa i obyczaje Indianów (1803), ukończył pamiętnik Historia mego wieku i ludzi, z którymi żyłem (1801-1822). W 1818 r. po wielu latach oszczędzania nabył swoją wieś Chorowszczyznę i do końca życia mieszkał tam z siostrzeńcem. Na grobie, odpowiednio z życzeniem pisarza, wyryto początkową frazę z elegii Powrót z Warszawy na wieś: "Oto mój dom ubogi".
(Bożena Mazurkowa)
Zobacz także: DO JUSTYNY TĘSKNOŚĆ NA WIOSNĘ, DUMA LUKIERDY, A więc LUIDGARDY, LAURA I FILON, O WYMOWIE W PROZIE Lub WIERSZU, PIEŚŃ DZIADA SOKALSKIEGO W KORDONIE CESARSKIM, POWRÓT Z WARSZAWY NA WIEŚ, SENTYMENTALIZM, TĘSKNOŚĆ DO Państwie, ŻALE SARMATY NAD GROBEM ZYGMUNTA AUGUSTA
- Co znaczy KONCEPTYZM I JAN ANDRZEJ MORSZTYN:
- Porównanie dworska - rozkwitająca w cieniu Kirke, mistrzyni metamorfozy i maskarady, urzeczywistniająca przekonanie, Iż świat jest monumentalnym teatrem, a życie olśniewającym spektaklem - była predestynowana karpiński franciszek (1741-1825) co znaczy.
- Krzyżówka KRYTYKA LITERACKA:
- Dlaczego krytyki literackiej po roku 1918 jest nieciągły w jej fazie wstępnej. Lata I wojny światowej przerwały z jednej strony znakomicie rozwijający się nurt młodopolskiej metakrytyki (zaczęty poprzez karpiński franciszek (1741-1825) krzyżówka.
- Co to jest KABARET MŁODOPOLSKI:
- Jak lepiej jest oznaką dezaktualizowania się problematyki, stylu uprawiania literatury i metody celebrowania eksponowanej pisarskiej roli. Treści ówczesnej filozofii, założenia estetyki, style zachowań karpiński franciszek (1741-1825) co to jest.
- Słownik KOMISJA EDUKACJI NARODOWEJ:
- Kiedy istotną dla dziejów polskiej oświaty i kultury instytucję powołał sejm delegacyjny 14 października 1773 r. dzięki staraniom Stanisława Augusta i ekipy współpracujących z nim patriotów. Na rzecz KEN karpiński franciszek (1741-1825) słownik.
- Czym jest KRONIKA POLSKA WINCENTEGO KADŁUBKA:
- Od czego zależy czyli kilkadziesiąt lat po Gallu, trudu spisania dziejów Polski podjął się poeta rodzimego już pochodzenia, mistrz (mgr) Wincenty, nazwany poprzez potomnych Kadłubkiem (około 1150-1223). Kronika karpiński franciszek (1741-1825) czym jest.
Czym jest karpiński franciszek (1741-1825) znaczenie w Motywy literatura K .
