Co znaczy FRANCISZKANIZM:
Kierunek literacki nawiązujący do światopoglądu świętego Franciszka z Asyżu, spopularyzowanego anonimowym dziełem Kwiatki św. Franciszka z Asyżu, przetłumaczonym w Polsce w 1892. Wzór św. Franciszka skłaniał do głoszenia radości i miłości w sposób emocjonalny, wolny od zinstytucjonalizowania. Jak zaznaczył L. Staff we wstępie do swojego tłumaczenia Kwiatków (1910) - "Franciszek nie chciał utworzyć zakonu", przedstawiał się więc jako sprzymierzeniec wolności przedkładający walor życia powyżej katusze ascezy.
Fundamentalnymi wskaźnikami franciszkanizmu stały się ideały miłości, przebaczenia, zjednoczenia człowieka z naturą, pochwała życia ubogich ludzi, zainteresowanie prymitywnymi formami sztuki religijno ludowej, utożsamienie życia religijnego z aktem twórczym. Radosna filozofia kierunku przeniknęła do literaturze Jana Kasprowicza, Ludwika Marii Staffa, Leopolda Staffa, Józefa Ruffera. ?Xagodna tonacja zbiorów Kasprowicza Chwile (1911) i Księga ubogich (1916) stanowi przeciwwagę dla ekspresjonizmu jego Hymnów. Już w Balladzie o słoneczniku (1908) pisarz z pokorą reorientuje własne życiowe zadania:
Twym czynem siąść na kamieniu, który się odłamał
Z odwiecznych skał
I poprzez potoku odwieczny szum
Rozmawiać z Bogiem.
[Siądź na kamieniu]
W "epoce franciszkańskiej" Kasprowicza panuje uspokojenie, zgoda na konieczność cierpienia i Zgonu, nadzieja na istnienie w wieczności. Wymienił się także Kasprowicza relacja do miłości - miłość caritas zwycięża miłość amor. Metamorfozą została objęta poetycko używana przyroda, podobnie jak u W. Orkana, B. Ostrowskiej, L. Staffa. Nie jest już zbiorem symboli czy pięknym tłem, lecz źródłem zachwytu dla niej samej, "godnym mimetycznego opisu tworem Bożym" (M. Podraza Kwiatkowska). W tomikach Łabędź i lira (1914) i W cieniu miecza (1911) L. Staffa przemówiły uroki polskiego lata, jesieni i zimy.
Można wysnuć pewne analogie między franciszkanizmem a leśmianowskim zachwytem nad jednością człowieka z pierwotną, rozbuchaną przyrodą. Opisy łąk, lasów, falujących traw, szczególnie w Łące (1920) i Sadzie rozstajnym (1912), przypominają traktaty naukowo poetyckie pełne szczegółowych informacji i baśniowości jednocześnie:
Jak na włochatym, szorstkim liściu mięty,
Wzdłuż rubinami wysadzana szczelnie,
Lśni gąsienica, wspinając się dzielnie
Na tylnych łapkach, i dalszy kierunek
Węszy swym pyskiem, z którego wycieka
Płyn bursztynowy, jarząc się z daleka.
[Wspomnienie]
Powrót do natury odsuwa myśl o Zgonu, postrzega człowieka jako obiekt ogromnej całości, gdzie panuje logika i porządek. Prostota myślenia i naiwność ludzi z najuboższych warstw socjalnych uświadamia poetom wartość "zwyczajności" i sedno "codzienności". Ludowa wizja świata - bezpośrednia, wręcz prymitywna, nie zostawia miejsca zwątpieniu - dzięki czemu oddziałuje terapeutycznie na psychikę twórców. Literatura franciszkańska wybiera na bohaterów ludzi prostych, żebraków, chłopów, nieudaczników, tak jak w razie tomiku Zgrzebna Kantyczka (1912) L.M. Staffa (młodszego brata Leopolda Staffa), gdzie mnisi i dzieci występują w roli podmiotów lirycznych. Po stronie "maluczkich" stoją także Kasprowicz i L. Staff, a Witkiewicz specjalną sympatią darzy ułomne jednostki odrzucone poprzez społeczeństwo. Nawiązaniem do tonacji ewangeliczno franciszkańskiej była postawa L. Staffa wyrażająca się w radosnej akceptacji najdrobniejszych przejawów życia: Ptaki niebieskie (1905), Gałąź kwitnąca (1908), nie mniej jednak jego literatura bliższa była klasycystycznemu wyrafinowaniu niż franciszkańskiej prostocie. Eudajmonistyczny mechanizm Staffa gloryfikujący radosne, płodne życie stworzył nowego bohatera - beztroskiego włóczęgę, pozbawionego egotyzmu o dekadenckiej proweniencji i wrażliwego na cierpienia innych. W Przedśpiewie poglądy doświadczonego wędrowca równają się z postawą filozoficzną poety: "Szedłem poprzez pola żniwne i mogilne kopce, żyłem i z rzeczy ludzkich nic nie jest mi obce". Słynne humanistyczne wyznanie odnosi się do każdego aspektu życia: pospolitego i wzniosłego, materialnego i duchowego. W późniejszym tomie Staffa Ścieżki polne (1919) codzienne zjawiska z życia wsi urosły do rangi "pięknego przeżycia". Robota, wymóg, życie rodzinne, kontakt z naturą nabrały znaczenia doniosłości, nieomal wiecznych wartości. Stoicka uległość wobec życia wnosiła do niego pogodę i wyrozumiałość.
Poetyka franciszkanizmu opierała się na uproszczonej formie wzorowanej na języku Kwiatków. Pozbawiona metafor, ekwiwalentyzacji, hiperboli, z jasnym układem weryfikacyjnym zbliża się do stylu kolokwialnego. Ascetyczny język odpowiadał ubogiej scenerii świata przedstawionego, zagospodarowanego chatkami, ogródkami, łąkami, ścieżynami, pośród których łatwiej zaaprobować przeciwności losu. Proponowane poprzez franciszkanizm hasła: łączność z przyrodą, pogodzenie z Bogiem, afirmacja bytu miały być odpowiedzią na filozofię dekadencką i emocjonalne rozbicie pokolenia. Oczyszczająca funkcja kultu życia została wzmocniona poprzez nowe odczytanie pism Nietzschego, z których w latach 1907-1914 eksponowano motyw pełnej egzystencji i jej świadomej kreacji. Antymodernistyczny nurt poszukiwań twórczych obejmujący zjawiska dnia codziennego znalazł kontynuację w dwudziestoleciu międzywojennym w literaturze skamandrytów.
(Marta Rabikowska)
Fundamentalnymi wskaźnikami franciszkanizmu stały się ideały miłości, przebaczenia, zjednoczenia człowieka z naturą, pochwała życia ubogich ludzi, zainteresowanie prymitywnymi formami sztuki religijno ludowej, utożsamienie życia religijnego z aktem twórczym. Radosna filozofia kierunku przeniknęła do literaturze Jana Kasprowicza, Ludwika Marii Staffa, Leopolda Staffa, Józefa Ruffera. ?Xagodna tonacja zbiorów Kasprowicza Chwile (1911) i Księga ubogich (1916) stanowi przeciwwagę dla ekspresjonizmu jego Hymnów. Już w Balladzie o słoneczniku (1908) pisarz z pokorą reorientuje własne życiowe zadania:
Twym czynem siąść na kamieniu, który się odłamał
Z odwiecznych skał
I poprzez potoku odwieczny szum
Rozmawiać z Bogiem.
[Siądź na kamieniu]
W "epoce franciszkańskiej" Kasprowicza panuje uspokojenie, zgoda na konieczność cierpienia i Zgonu, nadzieja na istnienie w wieczności. Wymienił się także Kasprowicza relacja do miłości - miłość caritas zwycięża miłość amor. Metamorfozą została objęta poetycko używana przyroda, podobnie jak u W. Orkana, B. Ostrowskiej, L. Staffa. Nie jest już zbiorem symboli czy pięknym tłem, lecz źródłem zachwytu dla niej samej, "godnym mimetycznego opisu tworem Bożym" (M. Podraza Kwiatkowska). W tomikach Łabędź i lira (1914) i W cieniu miecza (1911) L. Staffa przemówiły uroki polskiego lata, jesieni i zimy.
Można wysnuć pewne analogie między franciszkanizmem a leśmianowskim zachwytem nad jednością człowieka z pierwotną, rozbuchaną przyrodą. Opisy łąk, lasów, falujących traw, szczególnie w Łące (1920) i Sadzie rozstajnym (1912), przypominają traktaty naukowo poetyckie pełne szczegółowych informacji i baśniowości jednocześnie:
Jak na włochatym, szorstkim liściu mięty,
Wzdłuż rubinami wysadzana szczelnie,
Lśni gąsienica, wspinając się dzielnie
Na tylnych łapkach, i dalszy kierunek
Węszy swym pyskiem, z którego wycieka
Płyn bursztynowy, jarząc się z daleka.
[Wspomnienie]
Powrót do natury odsuwa myśl o Zgonu, postrzega człowieka jako obiekt ogromnej całości, gdzie panuje logika i porządek. Prostota myślenia i naiwność ludzi z najuboższych warstw socjalnych uświadamia poetom wartość "zwyczajności" i sedno "codzienności". Ludowa wizja świata - bezpośrednia, wręcz prymitywna, nie zostawia miejsca zwątpieniu - dzięki czemu oddziałuje terapeutycznie na psychikę twórców. Literatura franciszkańska wybiera na bohaterów ludzi prostych, żebraków, chłopów, nieudaczników, tak jak w razie tomiku Zgrzebna Kantyczka (1912) L.M. Staffa (młodszego brata Leopolda Staffa), gdzie mnisi i dzieci występują w roli podmiotów lirycznych. Po stronie "maluczkich" stoją także Kasprowicz i L. Staff, a Witkiewicz specjalną sympatią darzy ułomne jednostki odrzucone poprzez społeczeństwo. Nawiązaniem do tonacji ewangeliczno franciszkańskiej była postawa L. Staffa wyrażająca się w radosnej akceptacji najdrobniejszych przejawów życia: Ptaki niebieskie (1905), Gałąź kwitnąca (1908), nie mniej jednak jego literatura bliższa była klasycystycznemu wyrafinowaniu niż franciszkańskiej prostocie. Eudajmonistyczny mechanizm Staffa gloryfikujący radosne, płodne życie stworzył nowego bohatera - beztroskiego włóczęgę, pozbawionego egotyzmu o dekadenckiej proweniencji i wrażliwego na cierpienia innych. W Przedśpiewie poglądy doświadczonego wędrowca równają się z postawą filozoficzną poety: "Szedłem poprzez pola żniwne i mogilne kopce, żyłem i z rzeczy ludzkich nic nie jest mi obce". Słynne humanistyczne wyznanie odnosi się do każdego aspektu życia: pospolitego i wzniosłego, materialnego i duchowego. W późniejszym tomie Staffa Ścieżki polne (1919) codzienne zjawiska z życia wsi urosły do rangi "pięknego przeżycia". Robota, wymóg, życie rodzinne, kontakt z naturą nabrały znaczenia doniosłości, nieomal wiecznych wartości. Stoicka uległość wobec życia wnosiła do niego pogodę i wyrozumiałość.
Poetyka franciszkanizmu opierała się na uproszczonej formie wzorowanej na języku Kwiatków. Pozbawiona metafor, ekwiwalentyzacji, hiperboli, z jasnym układem weryfikacyjnym zbliża się do stylu kolokwialnego. Ascetyczny język odpowiadał ubogiej scenerii świata przedstawionego, zagospodarowanego chatkami, ogródkami, łąkami, ścieżynami, pośród których łatwiej zaaprobować przeciwności losu. Proponowane poprzez franciszkanizm hasła: łączność z przyrodą, pogodzenie z Bogiem, afirmacja bytu miały być odpowiedzią na filozofię dekadencką i emocjonalne rozbicie pokolenia. Oczyszczająca funkcja kultu życia została wzmocniona poprzez nowe odczytanie pism Nietzschego, z których w latach 1907-1914 eksponowano motyw pełnej egzystencji i jej świadomej kreacji. Antymodernistyczny nurt poszukiwań twórczych obejmujący zjawiska dnia codziennego znalazł kontynuację w dwudziestoleciu międzywojennym w literaturze skamandrytów.
(Marta Rabikowska)
- Co znaczy FRASZKI JANA KOCHANOWSKIEGO:
- Porównanie czytelnik, w szczególności ten, który zetknął się z antologią Juliana Tuwima Cztery wieki fraszki polskiej, sądzi regularnie, Iż fraszka to krótki utwór wierszowany o treści niepoważnej, wręcz franciszkanizm co znaczy.
- Krzyżówka FRAGMENT ROMANTYCZNY:
- Dlaczego literaturze nie została usystematyzowana poprzez artystów tego prądu. Ich przeświadczenia estetyczne znajdujemy rozsiane w różnych i zróżnicowanych pod względem genologicznym miejscach (wstępy i franciszkanizm krzyżówka.
- Co to jest Fizjokratyzm:
- Jak lepiej ekonomicznym, a zarazem kierunkiem filozoficznym, zainicjowanym we Francji w latach 50. XVIII w. poprzez F. Quesneya. Poglądy i koncepcje mistrza (wyłożone między innymi w Tablicy ekonomicznej franciszkanizm co to jest.
- Słownik FENOMEN GOMBROWICZA:
- Kiedy momencie międzywojennym opublikował tom opowiadań Pamiętnik z okresu dojrzewania, powieść Ferdydurke, powieść w odcinkach Opętani i dramat Iwona, księżniczka Burgunda, a również szereg felietonów franciszkanizm słownik.
- Czym jest FIRCYK W ZALOTACH:
- Od czego zależy Franciszka Zabłockiego, wystawiona w Warszawie 16 VI 1781 r., uznawana jest za idealną polską komedię przed wystąpieniem Fredry. O zawiązaniu, przebiegu i rozwiązaniu jednowątkowej akcji, skupionej franciszkanizm czym jest.
Czym jest franciszkanizm znaczenie w Motywy literatura F .
