Co znaczy CYKL SONETÓW NAD GŁĘBIAMI ADAMA ASNYKA:
Trzydzieści sonetów ukazujących się w latach 1883-1892 stanowi w dorobku Adama Asnyka ciekawy przykład połączenia idealistycznych koncepcji romantycznych ze scjentyzmem pozytywistycznym. Wykładnia poglądów filozoficznych poety nie jest myślą stricte oryginalną, ale stanowi, dość dowolną zresztą, parafrazę poglądów neokantystów. Asnyk powtarza pojawiający się w jego twórczości od połowy lat 70. pogląd o nieuchronności przemijania. Chociaż procesu tego nie należy pojmować w sposób pesymistyczny, gdyż myśli dotyczące metafizyki u autora Snu grobów, w odróżnieniu do poglądów pozytywistów, są na wskroś spirytualistyczne. Istotę bytu stanowi duch, nie materia, a każda idea, której celem jest osiągnięcie poprzez ludzkość doskonałości, nie może zginąć czy się zmarnować - tak jak widzimy to w sonecie X czy we fragmencie sonetu XIII:
Zmarłych pokoleń najlepsza sfera
W żywej ludzkości wieczne ma siedlisko,
A grób proroka, mędrca, bohatera
Jasnych żywotów staje się kołyską.
Zawsze z tej samej życiodajnej strugi
Czerpiemy napój, co marzenie gasi [...]
Nie intelekt stanowi o zdobyczach człowieka i nie on powoduje postęp cywilizacyjny, lecz wola i moralność. Idealistyczne poczucie związku jednostki z działaniem na korzyść społeczeństwa tworzy z jednej strony sposobność ponadczasowego rozwoju i dążenia ku dobru, sprawiedliwości i doskonałości, z drugiej zaś wzmacnia role jednostkowego czynu. Przemijanie wówczas nie jest ostatecznym kresem, nie stanowi gdyż przerwania procesu powszechnego trwania i budowania drogi do harmonii (sonet XX: "gdzie Zgon jest stopniem wyższego rozwoju"). Zgon jest końcem dla jednostkowego bytu, lecz marzenia poszczególnych ludzi, ich dążenia, ideały nie giną dzięki przedostaniu się ich na kolejny faza rozwoju społecznego, którego są budulcem. Teoria ewolucji Asnyka nie jest więc zgodna z poglądami darwinistów, powszechnymi w dobie pozytywizmu. Wg autora sonetów to, co złe, wsteczne i niemoralne musi obumrzeć. Oczywiście mechanizm ten jest powolny i stopniowy, gdyż faktorem sprawczym rozwoju może być tylko altruizm i ofiarność działania poszczególnych jednostek, a nie to są wartości rozumiane i akceptowane poprzez ogół. Chociaż każdy następny stopień rozwoju ludzkości bliższy jest ideałów. Każda epoka w swych dokonaniach winna wnieść wkład dla przyszłości - podwalinę dla dobra pokoleń kolejnych. Taki postęp społeczeństwa polskiego, mimo klęski stworzenia i wieloletniej niewoli, ma umożliwić odrodzenie się w przyszłości państwa - nowego i lepszego (sonet XXX):
Taka jaka byłaś - nie wstaniesz z mogiły
Nie wrócisz na świat w dawnej swojej krasie;
[ . . . . . . . . . . . . . . . . . ]
Musisz zatracić niejeden rys miły
I wdzięk w dawniejszym uwielbiany czasie...
Ale nową postać wziąć i nowe siły
I nowych wieków oręż mieć w zapasie.
Eugeniusz Kucharski uważa, Iż włączenie obrazu Polski do rozważań filozoficznych świadczy o bliższym związku poety z generacją romantyków aniżeli z pokoleniem pozytywistów. Jednym z dowodów na potwierdzenie tej tezy jest niekorzystny relacja poety do materializmu i sceptyczne traktowanie możliwości poznawczych człowieka, niewiara w omnipotencję ludzką, wzmocnioną w dobie pozytywizmu poprzez postęp nauk przyrodniczych i ścisłych, opartych na empirii. Wg Asnyka każdy człowiek, który zrozumie nieuchronność przemian i będzie działał w zgodzie z nimi, stanie się wolnym i może (nie poprzez intelekt, lecz dzięki niezłomnej woli) rozszerzyć możliwości własnego poznania (sonet XIX):
Jako cząsteczka tej ogromnej potęgi,
Co się rozciąga w nieskończoność wszędzie...
Może ogarniać wszystkie widnokręgi [...]
Cykl sonetów Nad głębiami stanowi próbę odpowiedzi na główne pytania, jakie ludzkość stawia od początku swego istnienia: o granice ludzkiego poznania, o relacje międzyludzkie, o rolę Boga, o moralne prawa i wymagania ludzi i o istnienie prawa nieustannego rozwoju życia. Na tle swej epoki to jest "przedsięwzięcie odosobnione i ambitne" (Henryk Markiewicz). Wykład poglądów filozoficznych ujęty został w trudną poetycko formę sonetu. Skomplikowana i różnorodna treść (metafizyka, etyka, ontologia, ewolucja) została ujęta w sztywne ramy gatunkowe, chociaż nie zaciemniło to poetyckiej wizji, przeciwnie - przejrzystość i dokładność sformułowań i czytelne środki poetyckie wzmacniają dominującą myśl utworu. Prócz popularnych w owym czasie poglądów neokantystów naukowcy zwracają uwagę na wpływy (w tekstach sonetów) filozofii Gustawa Fechnera i Eduarda von Hartmanna.
Zobacz także: Literatura ADAMA ASNYKA
Zmarłych pokoleń najlepsza sfera
W żywej ludzkości wieczne ma siedlisko,
A grób proroka, mędrca, bohatera
Jasnych żywotów staje się kołyską.
Zawsze z tej samej życiodajnej strugi
Czerpiemy napój, co marzenie gasi [...]
Nie intelekt stanowi o zdobyczach człowieka i nie on powoduje postęp cywilizacyjny, lecz wola i moralność. Idealistyczne poczucie związku jednostki z działaniem na korzyść społeczeństwa tworzy z jednej strony sposobność ponadczasowego rozwoju i dążenia ku dobru, sprawiedliwości i doskonałości, z drugiej zaś wzmacnia role jednostkowego czynu. Przemijanie wówczas nie jest ostatecznym kresem, nie stanowi gdyż przerwania procesu powszechnego trwania i budowania drogi do harmonii (sonet XX: "gdzie Zgon jest stopniem wyższego rozwoju"). Zgon jest końcem dla jednostkowego bytu, lecz marzenia poszczególnych ludzi, ich dążenia, ideały nie giną dzięki przedostaniu się ich na kolejny faza rozwoju społecznego, którego są budulcem. Teoria ewolucji Asnyka nie jest więc zgodna z poglądami darwinistów, powszechnymi w dobie pozytywizmu. Wg autora sonetów to, co złe, wsteczne i niemoralne musi obumrzeć. Oczywiście mechanizm ten jest powolny i stopniowy, gdyż faktorem sprawczym rozwoju może być tylko altruizm i ofiarność działania poszczególnych jednostek, a nie to są wartości rozumiane i akceptowane poprzez ogół. Chociaż każdy następny stopień rozwoju ludzkości bliższy jest ideałów. Każda epoka w swych dokonaniach winna wnieść wkład dla przyszłości - podwalinę dla dobra pokoleń kolejnych. Taki postęp społeczeństwa polskiego, mimo klęski stworzenia i wieloletniej niewoli, ma umożliwić odrodzenie się w przyszłości państwa - nowego i lepszego (sonet XXX):
Taka jaka byłaś - nie wstaniesz z mogiły
Nie wrócisz na świat w dawnej swojej krasie;
[ . . . . . . . . . . . . . . . . . ]
Musisz zatracić niejeden rys miły
I wdzięk w dawniejszym uwielbiany czasie...
Ale nową postać wziąć i nowe siły
I nowych wieków oręż mieć w zapasie.
Eugeniusz Kucharski uważa, Iż włączenie obrazu Polski do rozważań filozoficznych świadczy o bliższym związku poety z generacją romantyków aniżeli z pokoleniem pozytywistów. Jednym z dowodów na potwierdzenie tej tezy jest niekorzystny relacja poety do materializmu i sceptyczne traktowanie możliwości poznawczych człowieka, niewiara w omnipotencję ludzką, wzmocnioną w dobie pozytywizmu poprzez postęp nauk przyrodniczych i ścisłych, opartych na empirii. Wg Asnyka każdy człowiek, który zrozumie nieuchronność przemian i będzie działał w zgodzie z nimi, stanie się wolnym i może (nie poprzez intelekt, lecz dzięki niezłomnej woli) rozszerzyć możliwości własnego poznania (sonet XIX):
Jako cząsteczka tej ogromnej potęgi,
Co się rozciąga w nieskończoność wszędzie...
Może ogarniać wszystkie widnokręgi [...]
Cykl sonetów Nad głębiami stanowi próbę odpowiedzi na główne pytania, jakie ludzkość stawia od początku swego istnienia: o granice ludzkiego poznania, o relacje międzyludzkie, o rolę Boga, o moralne prawa i wymagania ludzi i o istnienie prawa nieustannego rozwoju życia. Na tle swej epoki to jest "przedsięwzięcie odosobnione i ambitne" (Henryk Markiewicz). Wykład poglądów filozoficznych ujęty został w trudną poetycko formę sonetu. Skomplikowana i różnorodna treść (metafizyka, etyka, ontologia, ewolucja) została ujęta w sztywne ramy gatunkowe, chociaż nie zaciemniło to poetyckiej wizji, przeciwnie - przejrzystość i dokładność sformułowań i czytelne środki poetyckie wzmacniają dominującą myśl utworu. Prócz popularnych w owym czasie poglądów neokantystów naukowcy zwracają uwagę na wpływy (w tekstach sonetów) filozofii Gustawa Fechnera i Eduarda von Hartmanna.
Zobacz także: Literatura ADAMA ASNYKA
- Co znaczy CHŁOPOMANIA:
- Porównanie ludomanią. Feldman wiąże to zdarzenie z pogranicza sztuki i socjologii życia artystycznego z nurtem neoromantyzmu (1985, II: 30). Dla pozytywistów gdyż chłop, przedstawiciel ludu był przedmiotem cykl sonetów nad głębiami adama asnyka co znaczy.
- Krzyżówka CZARTORYSKA IZABELA (1746-1835):
- Dlaczego na kształtowanie oblicza polskiego oświecenia i rodzimej kultury tego czasu. Po poślubieniu kuzyna, księcia Adama Kazimierza Czartoryskiego (1761) - człowieka o wszechstronnych zainteresowaniach i cykl sonetów nad głębiami adama asnyka krzyżówka.
- Co to jest CZARTORYSKI ADAM JERZY (1770-1861):
- Jak lepiej Izabeli i Adama Kazimierza Czartoryskich dostał bardzo staranne, domowe wykształcenie, dopełnione europejskimi podróżami. Inicjalnie zaczął udział w życiu publicznym. Był świadkiem uchwalenia cykl sonetów nad głębiami adama asnyka co to jest.
- Słownik CZARTORYSKI ADAM KAZIMIERZ (1734-1823):
- Kiedy wojewody ruskiego, Augusta Czartoryskiego, literat, teoretyk teatru, działacz oświaty i mecenas był jedną z głownych osobistości życia publicznego drugiej połowy XVIII w. Cieszył się powszechnym cykl sonetów nad głębiami adama asnyka słownik.
- Czym jest CHUDY LITERAT:
- Od czego zależy atmosferze przygotowań do utworzenia Komisji Nauki Narodowej Adam Naruszewicz poddał publicznej ocenie socjalną kondycję ludzi pióra, a również intelektualny i kulturalny poziom szlacheckiej cykl sonetów nad głębiami adama asnyka czym jest.
Czym jest cykl sonetów nad głębiami adama asnyka znaczenie w Motywy literatura C .
