Co znaczy CYGANERIA:
Zdarzenie to pojawia się w życiu literackim romantycznej Europy, ale własną postać typową osiąga pod koniec XIX w. "Cyganowanie" romantyczne wynikało z chęci dobitnego zaznaczenia odrębnej pozycji twórców na nudnym i szarym społecznym tle, łączyło przedmioty obyczajowego i społecznego protestu z prowokacją i zabawą. Nieregularny, odbiegający od mieszczańskich norm tryb życia nie był jeszcze podyktowany egzystencjalną koniecznością, na przykład brakiem pieniędzy. Uczestnicy cyganerii opisywanej poprzez H. Murgera czy T. Gautiera akcentowali wysoką pozycję sztuki i niezwykłość swojego powołania - oryginalnością ubioru, zachowania, upodobaniem do gry i ekstrawagancji.
Następne pokolenia twórców cyganów odzwierciedlają dramatyczne rozejście się dróg zindustrializowanej cywilizacji europejskiej, która zadowala się masową, komercyjną kulturą - i sztuki wysokiej. Nie stanowi ona poszukiwanego towaru na rynku, z trudem zdobywa sobie mecenasów. Z tego powodu przypadek ekonomiczna twórcy, a co za tym idzie - jego pozycja socjalna gwałtownie się obniża. Cyganerie europejskie 2. połowy XIX w. nie wynikają z malowniczej pozy. Ogromni artyści tego czasu są prawdziwymi nędzarzami, lumpenproletariuszami, lokatorami nędznych hotelików i włóczęgami bez stałych dochodów. Znane biografie van Gogha (wspieranego poprzez brata marszanda), Gauguina (który porzucił intratne zajęcie maklera giełdowego i rodzinę dla malarstwa), Verlaine´a i Rimbauda (inspirujących się wzajemnie bezdomnych pisarzy) - przekonują, Iż kondycja twórcy staje się przedsięwzięciem ryzykownym i wymaga ofiar. Skupianie się ludzi sztuki w zamkniętych, ekskluzywnych kręgach ma teraz częściowo charakter obronny, eskapistyczny. Szokujący "filistrów" styl zachowań cyganerii - niedbały strój, nonszalancja w sposobie bycia, kawiarnia, tingel tangel albo kabaret jako stałe miejsce spotkań, pijaństwa, szokujące romanse, skandale, prowokacje, zakłady, samobójstwa - możemy odczytywać jako błyskotliwy odwet środowiska artystycznego na bezdusznej, tępej, niezdolnej do współczucia i pomocy "filisterii". Zamożni, syci, dobrze ubrani, potencjalni konsumenci sztuki otrzymują "gębę" prostaków, zasługujących na współczucie i bezlitosne wydrwienie. Pogardzani, lecz autorski nędzarze drapują się w szaty kapłanów ezoterycznego kultu sztuki albo w kolorowe kostiumy błaznów.
Punktem zbornym cyganerii jest kawiarnia twórców. W momencie Młodej Polski europejski czyn anektowania pewnych lokali gastronomicznych poprzez malarzy, literatów, muzyków przeszczepił na spokojny grunt Krakowa - Stanisław Przybyszewski. Niedawny charyzmatyczny lider berlińskiej "bohemy", przesiadującej w knajpie "Zum Schwarzen Ferkel", obiera sobie siedzibę na początku w lokalu Schmidta na rogu Szewskiej i Plant, potem osiada z gronem wielbicieli i satelitów w kawiarni "Teatralnej" (na ulicy Szpitalnej naprzeciwko teatru), którą "przechrzcił" na secesyjnego "Paona" (z wiersza M. Maeterlincka). Improwizacje malarzy, pisarzy, muzyków, tworzących ad hoc, dla siebie i przygodnych obserwatorów (por. rozdz. Malaria w I tomie Synów ziemi Przybyszewskiego; Znasz li ten państwo T. Boya Żeleńskiego) - w okolicy dyskusji filozoficznych, artystycznych, zakrapianych obficie alkoholem - były treścią owych tajemniczych, elitarnych zgromadzeń. Duch zabawy i swawoli, inteligentnej "zgrywy" był dla uczestników cyganerii tak antidotum na poważne troski powszedniego dnia, jak i namiastką prawdziwego, namaszczonego tworzenia. W naturalny sposób narodził się z tych zabaw - kabaret. W Krakowie najsłynniejszym kabaretem młodopolskim był "Zielony Balonik", działający w latach 1905-1912 w "Cukierni Lwowskiej" przy ulicy Floriańskiej, która przeszła do historii pod nazwą "Jamy Michalikowej". Scenka ta powstała z inicjatywy Jana Augusta Kisielewskiego. Bywalcami i współtwórcami "Zielonego Balonika" byli plastycy Karol Frycz, Kazimierz Sichulski, Jan Stanisławski, literaci i dziennikarze Tadeusz Boy Żeleński, Edward Leszczyński, Rudolf Starzewski, artyści teatru - Juliusz Osterwa i Leon Schiller.
Podobne inicjatywy podejmowali ludzie sztuki w innych polskich miastach, na przykład w europejskim Lwowie, gdzie Turliński, były właściciel "Paona", otworzył kawiarnię "Sztuka". Artyści zbierali się także w słynnym hotelu George´a, w "Romie" przy ulicy Akademickiej, w knajpie Naftuły Topfera przy Trybunalskiej. Zabrakło tu jednak malowniczego i fascynującego "guru", jakim był Przybyszewski. Życie towarzyskie twórców kwitło w skromnych "salonach" domowych - na przykład u Maryli Wolskiej na "Zaświeciu", w mieszkaniu ociemniałego poety Stanisława Barącza.
Ciekawe, Iż młodopolska Warszawa nie stworzyła klimatu dla rozwoju cyganerii. Nie zaakceptowała osoby Przybyszewskiego. Ton nadawali tu raczej artyści zaangażowani w problematykę socjalną i patriotyczną (Żeromski). Efemeryczny zalążek cyganerii stanowili przed rokiem 1910 młodzi warszawscy literaci: Ludwik Stanisław Liciński, Henryk Goldszmith (Janusz Korczak), Zofia Nałkowska, penetrujący lumpenproletariackie Powiśle. Nieobecny dotąd w polskiej kulturze rys dandyzmu (elegancja, ekstrawagancki strój, pretensje arystokratyczne, intelektualizm i artyzm nacechowany nonszalancją, pozorną niedbałością o wrażenie, jakie się robi i o los własnych pomysłów) pojawia się w kręgu młodych ludzi, spotykających się w Zakopanem i Krakowie w latach 1908-1910, a opisanych w autobiograficznej powieści Stanisława Ignacego Witkiewicza 622 upadki Bunga. W okolicy autora wymieńmy tu: malarza, logika, matematyka - Leona Chwistka, późniejszego wielkiego etnologa Bronisława Malinowskiego, poetę, powieściopisarza i dramaturga Tadeusza Micińskiego, literata Tadeusza Szymberskigo, aktorkę Irenę Solską i jej męża Ludwika Solskiego (w powieści noszą oni fikcyjne nazwiska).
(Krystyna Kralkowska Gątkowska)
Następne pokolenia twórców cyganów odzwierciedlają dramatyczne rozejście się dróg zindustrializowanej cywilizacji europejskiej, która zadowala się masową, komercyjną kulturą - i sztuki wysokiej. Nie stanowi ona poszukiwanego towaru na rynku, z trudem zdobywa sobie mecenasów. Z tego powodu przypadek ekonomiczna twórcy, a co za tym idzie - jego pozycja socjalna gwałtownie się obniża. Cyganerie europejskie 2. połowy XIX w. nie wynikają z malowniczej pozy. Ogromni artyści tego czasu są prawdziwymi nędzarzami, lumpenproletariuszami, lokatorami nędznych hotelików i włóczęgami bez stałych dochodów. Znane biografie van Gogha (wspieranego poprzez brata marszanda), Gauguina (który porzucił intratne zajęcie maklera giełdowego i rodzinę dla malarstwa), Verlaine´a i Rimbauda (inspirujących się wzajemnie bezdomnych pisarzy) - przekonują, Iż kondycja twórcy staje się przedsięwzięciem ryzykownym i wymaga ofiar. Skupianie się ludzi sztuki w zamkniętych, ekskluzywnych kręgach ma teraz częściowo charakter obronny, eskapistyczny. Szokujący "filistrów" styl zachowań cyganerii - niedbały strój, nonszalancja w sposobie bycia, kawiarnia, tingel tangel albo kabaret jako stałe miejsce spotkań, pijaństwa, szokujące romanse, skandale, prowokacje, zakłady, samobójstwa - możemy odczytywać jako błyskotliwy odwet środowiska artystycznego na bezdusznej, tępej, niezdolnej do współczucia i pomocy "filisterii". Zamożni, syci, dobrze ubrani, potencjalni konsumenci sztuki otrzymują "gębę" prostaków, zasługujących na współczucie i bezlitosne wydrwienie. Pogardzani, lecz autorski nędzarze drapują się w szaty kapłanów ezoterycznego kultu sztuki albo w kolorowe kostiumy błaznów.
Punktem zbornym cyganerii jest kawiarnia twórców. W momencie Młodej Polski europejski czyn anektowania pewnych lokali gastronomicznych poprzez malarzy, literatów, muzyków przeszczepił na spokojny grunt Krakowa - Stanisław Przybyszewski. Niedawny charyzmatyczny lider berlińskiej "bohemy", przesiadującej w knajpie "Zum Schwarzen Ferkel", obiera sobie siedzibę na początku w lokalu Schmidta na rogu Szewskiej i Plant, potem osiada z gronem wielbicieli i satelitów w kawiarni "Teatralnej" (na ulicy Szpitalnej naprzeciwko teatru), którą "przechrzcił" na secesyjnego "Paona" (z wiersza M. Maeterlincka). Improwizacje malarzy, pisarzy, muzyków, tworzących ad hoc, dla siebie i przygodnych obserwatorów (por. rozdz. Malaria w I tomie Synów ziemi Przybyszewskiego; Znasz li ten państwo T. Boya Żeleńskiego) - w okolicy dyskusji filozoficznych, artystycznych, zakrapianych obficie alkoholem - były treścią owych tajemniczych, elitarnych zgromadzeń. Duch zabawy i swawoli, inteligentnej "zgrywy" był dla uczestników cyganerii tak antidotum na poważne troski powszedniego dnia, jak i namiastką prawdziwego, namaszczonego tworzenia. W naturalny sposób narodził się z tych zabaw - kabaret. W Krakowie najsłynniejszym kabaretem młodopolskim był "Zielony Balonik", działający w latach 1905-1912 w "Cukierni Lwowskiej" przy ulicy Floriańskiej, która przeszła do historii pod nazwą "Jamy Michalikowej". Scenka ta powstała z inicjatywy Jana Augusta Kisielewskiego. Bywalcami i współtwórcami "Zielonego Balonika" byli plastycy Karol Frycz, Kazimierz Sichulski, Jan Stanisławski, literaci i dziennikarze Tadeusz Boy Żeleński, Edward Leszczyński, Rudolf Starzewski, artyści teatru - Juliusz Osterwa i Leon Schiller.
Podobne inicjatywy podejmowali ludzie sztuki w innych polskich miastach, na przykład w europejskim Lwowie, gdzie Turliński, były właściciel "Paona", otworzył kawiarnię "Sztuka". Artyści zbierali się także w słynnym hotelu George´a, w "Romie" przy ulicy Akademickiej, w knajpie Naftuły Topfera przy Trybunalskiej. Zabrakło tu jednak malowniczego i fascynującego "guru", jakim był Przybyszewski. Życie towarzyskie twórców kwitło w skromnych "salonach" domowych - na przykład u Maryli Wolskiej na "Zaświeciu", w mieszkaniu ociemniałego poety Stanisława Barącza.
Ciekawe, Iż młodopolska Warszawa nie stworzyła klimatu dla rozwoju cyganerii. Nie zaakceptowała osoby Przybyszewskiego. Ton nadawali tu raczej artyści zaangażowani w problematykę socjalną i patriotyczną (Żeromski). Efemeryczny zalążek cyganerii stanowili przed rokiem 1910 młodzi warszawscy literaci: Ludwik Stanisław Liciński, Henryk Goldszmith (Janusz Korczak), Zofia Nałkowska, penetrujący lumpenproletariackie Powiśle. Nieobecny dotąd w polskiej kulturze rys dandyzmu (elegancja, ekstrawagancki strój, pretensje arystokratyczne, intelektualizm i artyzm nacechowany nonszalancją, pozorną niedbałością o wrażenie, jakie się robi i o los własnych pomysłów) pojawia się w kręgu młodych ludzi, spotykających się w Zakopanem i Krakowie w latach 1908-1910, a opisanych w autobiograficznej powieści Stanisława Ignacego Witkiewicza 622 upadki Bunga. W okolicy autora wymieńmy tu: malarza, logika, matematyka - Leona Chwistka, późniejszego wielkiego etnologa Bronisława Malinowskiego, poetę, powieściopisarza i dramaturga Tadeusza Micińskiego, literata Tadeusza Szymberskigo, aktorkę Irenę Solską i jej męża Ludwika Solskiego (w powieści noszą oni fikcyjne nazwiska).
(Krystyna Kralkowska Gątkowska)
- Co znaczy CZASOPIŚMIENNICTWO:
- Porównanie drugiej połowie XIX w., nie tylko na terenach polskich, lecz i w Europie, znacząco wzrosła. Należy tu w pierwszej kolejności wskazać na postęp technik drukarskich i przyrost liczby odbiorców tego cyganeria co znaczy.
- Krzyżówka CZARTORYSKI ADAM JERZY (1770-1861):
- Dlaczego Izabeli i Adama Kazimierza Czartoryskich dostał bardzo staranne, domowe wykształcenie, dopełnione europejskimi podróżami. Inicjalnie zaczął udział w życiu publicznym. Był świadkiem uchwalenia cyganeria krzyżówka.
- Co to jest CHŁOPOMANIA:
- Jak lepiej ludomanią. Feldman wiąże to zdarzenie z pogranicza sztuki i socjologii życia artystycznego z nurtem neoromantyzmu (1985, II: 30). Dla pozytywistów gdyż chłop, przedstawiciel ludu był przedmiotem cyganeria co to jest.
- Słownik CZARTORYSKI ADAM KAZIMIERZ (1734-1823):
- Kiedy wojewody ruskiego, Augusta Czartoryskiego, literat, teoretyk teatru, działacz oświaty i mecenas był jedną z głownych osobistości życia publicznego drugiej połowy XVIII w. Cieszył się powszechnym cyganeria słownik.
- Czym jest CHOROBA WIEKU:
- Od czego zależy się`cle, niem. Weltschmerz, z angielskiego: spleen. Mianem tym określano typowe dla bohatera epoki wczesnego romantyzmu poczucie smutku i melancholii, beznadziejności i depresji, niechęci do świata cyganeria czym jest.
Czym jest cyganeria znaczenie w Motywy literatura C .