Co znaczy BAJKA:
Gatunek wprowadzony do literatury polskiej w XVI w. osiągnął szczyt artyzmu w literaturze oświeceniowej (gł. w nurcie klasycyzmu). Bajka - nazywana także "powieścią", "przypowieścią", "apologią" (bohaterzy ze świata zwierzęcego, roślinnego albo elementy nieożywione), "parabolą" (postaci ze świata ludzkiego), "fabułą" - odkrywała prawdy o charakterze ogólnym, powszechnym, odnoszące się do stosunków międzyludzkich. Uniwersalne przesłania utworów dotyczyły słabości ludzkiej natury, niepożądanych postaw i zachowań i praw rządzących światem, toteż bohaterzy pozbawieni cech indywidualnych byli upostaciowaniem określonej cechy, na przykład głupoty, skąpstwa, mądrości, sprytu. Poznawczą wartość tekstów kryła alegoria, a prawdę i mądrość wyrażał morał - dydaktyczne i moralne przesłanie mające formę pouczenia bezpośrednio podanego najpierw albo na końcu utworu lub pośrednio, ale jednoznacznie wynikającego z przedstawionej sytuacji albo opisanego zdarzenia. W bajkach zalecano i ceniono: zwięzłość (wykorzystywanie krótkiej formy), prostotę, wdzięk, naturalność (dostosowanie języka do przedmiotu wypowiedzi) i jasność. Artysty korzystali z dorobku Ezopa i Fedrusa i nowożytnych autorów, raczej La Fontaine´a. Przekłady i przeróbki bajek publikowano w "Zabawach Przyjemnych i Pożytecznych". Odrębne tomiki ogłosili między innymi F.D. Kniaźnin (Bajki, 1776), I. Krasicki (Bajki i przypowieści, 1779; Bajki nowe, 1802), J.U. Niemcewicz (Bajki i powieści, t. 1-2, 1817). Z powodzeniem pisywali je również: S. Trembecki, A. Naruszewicz, F. Karpiński, F. Zabłocki, T.K. Węgierski.
Pisarze oświeceniowi uprawiali dwie odmiany tego dydaktycznego gatunku. Do tradycji Ezopa nawiązywały bajki epigramatyczne, mające formę regularnego wiersza sylabicznego, parzyście rymowanego. Cechowała je krótka forma, zwięzłość, dyscyplina językowa i kompozycja podporządkowana zasadom paralelizmu i kontrastu. Najwybitniejszym osiągnięciem tej odmiany są Bajki i przypowieści Krasickiego. Z kolei dłuższe bajki narracyjne, pisane wierszem sylabicznym nieregularnym, wywodziły się z tradycji Fedrusa i kontynuowały wzorzec uprawiany poprzez La Fontaine´a. Miały bardziej rozbudowaną fabułę i bliżej zarysowane tło opisanego zdarzenia albo sytuacji nakreślonej w tekście, dla jasności wymagały więc wyraźnego sformułowania morału. Mistrzem tej odmiany bajki był Trembecki (Bajki nie wszystkie Ezopa).
Na tematykę, kompozycję i styl bajek wpłynęły tendencje znamienne dla literatury oświecenia, a również specyficzne cechy pisarstwa poszczególnych autorów. W nurcie klasycyzmu Naruszewicz wyposażał utwory w przedmioty satyryczne, a Trembecki wzmacniał naturalistyczne rysy fabuły narracyjnych wierszy. Poeci sentymentalni (Kniaźnin, Karpiński) wprowadzali do tekstów przedmioty liryczne, emocjonalne nacechowanie wypowiedzi, tematykę miłosną i refleksyjną. Rokokowej zabawie podporządkował bajki W. Mier, posługując się motywami anakreontycznymi i antymorałem. Z kolei powiązanie bajek z ówczesnymi realiami historycznymi doprowadziło do wykształcenia odmiany politycznej, między innymi w dorobku Trembeckiego (Opuchły), Kniaźnina (Orzeł biały i trzy orły czarne). W momencie Sejmu Wielkiego popularne były gawędowe bajki Niemcewicza wymierzone przeciwko wrogom obozu reform (między innymi Gmach podupadły; Sowa, zięba i krogulec; Okręt). Najpierw XIX w. powstała polska odmiana bajki dla najmłodszych czytelników. S. Jachowicz (między innymi Bajki i powieści, 1824) wprowadzał do wierszowanych powiastek konkretne, zrozumiałe dla dziecka przykłady i jednoznaczne pouczenia.
(Bożena Mazurkowa)
Zobacz także: BAJKI I PRZYPOWIEŚCI I BAJKI NOWE, BAJKI Nie wszystkie EZOPA, OKOLICZNOŚCIOWA Literatura POLITYCZNA
Pisarze oświeceniowi uprawiali dwie odmiany tego dydaktycznego gatunku. Do tradycji Ezopa nawiązywały bajki epigramatyczne, mające formę regularnego wiersza sylabicznego, parzyście rymowanego. Cechowała je krótka forma, zwięzłość, dyscyplina językowa i kompozycja podporządkowana zasadom paralelizmu i kontrastu. Najwybitniejszym osiągnięciem tej odmiany są Bajki i przypowieści Krasickiego. Z kolei dłuższe bajki narracyjne, pisane wierszem sylabicznym nieregularnym, wywodziły się z tradycji Fedrusa i kontynuowały wzorzec uprawiany poprzez La Fontaine´a. Miały bardziej rozbudowaną fabułę i bliżej zarysowane tło opisanego zdarzenia albo sytuacji nakreślonej w tekście, dla jasności wymagały więc wyraźnego sformułowania morału. Mistrzem tej odmiany bajki był Trembecki (Bajki nie wszystkie Ezopa).
Na tematykę, kompozycję i styl bajek wpłynęły tendencje znamienne dla literatury oświecenia, a również specyficzne cechy pisarstwa poszczególnych autorów. W nurcie klasycyzmu Naruszewicz wyposażał utwory w przedmioty satyryczne, a Trembecki wzmacniał naturalistyczne rysy fabuły narracyjnych wierszy. Poeci sentymentalni (Kniaźnin, Karpiński) wprowadzali do tekstów przedmioty liryczne, emocjonalne nacechowanie wypowiedzi, tematykę miłosną i refleksyjną. Rokokowej zabawie podporządkował bajki W. Mier, posługując się motywami anakreontycznymi i antymorałem. Z kolei powiązanie bajek z ówczesnymi realiami historycznymi doprowadziło do wykształcenia odmiany politycznej, między innymi w dorobku Trembeckiego (Opuchły), Kniaźnina (Orzeł biały i trzy orły czarne). W momencie Sejmu Wielkiego popularne były gawędowe bajki Niemcewicza wymierzone przeciwko wrogom obozu reform (między innymi Gmach podupadły; Sowa, zięba i krogulec; Okręt). Najpierw XIX w. powstała polska odmiana bajki dla najmłodszych czytelników. S. Jachowicz (między innymi Bajki i powieści, 1824) wprowadzał do wierszowanych powiastek konkretne, zrozumiałe dla dziecka przykłady i jednoznaczne pouczenia.
(Bożena Mazurkowa)
Zobacz także: BAJKI I PRZYPOWIEŚCI I BAJKI NOWE, BAJKI Nie wszystkie EZOPA, OKOLICZNOŚCIOWA Literatura POLITYCZNA
- Co znaczy BÓG W LITERATURZE:
- Porównanie w ogóle przyjmowało religijny światopogląd, widziało w Bogu jedynie gwarancję niezmiennego porządku świata, jego prawodawcę i strażnika. Romantyzm, wątpiący w stały ład w przyrodzie, społeczeństwie i bajka co znaczy.
- Krzyżówka BALLADYNA. TRAGEDIA W 5 AKTACH:
- Dlaczego dramatów Słowackiego, napisany w r. 1843 w Genewie, a wydany w 1839 r. w Paryżu. Autor od początku był świadom nowatorstwa i oryginalności utworu, który, jak pisał, otworzył [...] nową drogę, nowy bajka krzyżówka.
- Co to jest BARABARA RADZIWIŁŁÓWNA:
- Jak lepiej Felińskiego, uznawane za najdoskonalszą polską tragedię neoklasycystyczną, w pierwotnej wersji powstało już w 1809 r. Wysoko zostało ocenione poprzez krytyków na posiedzeniach Towarzystwa Iksów i bajka co to jest.
- Słownik BÓG W POEZJI:
- Kiedy teoretyczne koncepcje dotyczące związków literatury i religii, czy innymi słowami - metody przejawiania się sacrum w poezji. Pierwsza twierdzi, Iż sakralizacji podlega w zasadzie cała tematyka utworu bajka słownik.
- Czym jest BAROK EUROPEJSKI I POLSKI:
- Od czego zależy historii kultury trwająca od połowy XVI do końca XVII stulecia; w Polsce tendencje barokowe pojawiają się w ostatnim dwudziestoleciu XVI i trwają po schyłek pierwszego trzydziestolecia XVIII w bajka czym jest.
Czym jest bajka znaczenie w Motywy literatura B .
