Postać WŁADYSŁAW IV WAZA biografia

Kim był WŁADYSŁAW IV WAZA co zrobił: 9 czerwca 1 5 9 5 - 2 0 m a j a 1 6 4 8Syn Zygmunta III Wazy i Anny Habsburżanki. Był wszechstronnie utalentowany i odebrał staranne wykształcenie. Jeszcze przed objęciem tronu wykazywał talenty polityczne. Jako kilkunastoletni chłopiec został po wzięciu do niewoli Wasyla Szujskiego i zajęciu Moskwy w 1610 r. obrany carem. W 1617 r. oficjalnie stanął na czele kolejnej polskiej wyprawy na Moskwę. Uczestniczył również u boku Jana Karola Chodkiewicza w wojnie polsko-tureckiej 1621 r. Wtedy, w trakcie oblężenia warownego obozu zyskał sobie uznanie szlachty i Kozaków. Ci ostatni od tej pory uważali go za swojego opiekuna. Wiedzę wojskową, szczególnie współdziałanie jazdy i piechoty dysponującej efektywną bronią palną i znaczenie nowoczesnych mechanizmów fortyfikacyjnych, pogłębił w trakcie podróży po Europie w latach 1624-1625. Popularność, jaką się cieszył w trakcie wojen najpierw XVII w., spowodowała, iż po zgonu ojca bez sprzeciwu na wolnej elekcji w 1632 r. wybrano go na króla Polski. Mimo krótkiego panowania zapisał się w historii Polski jako król znakomity, o dalekosiężnych planach reform wewnętrznych i zdolności dostrzegania szans dyplomatycznych dla Rzeczypospolitej w momencie, kiedy Europę Zachodnią pustoszyła wojna trzydziestoletnia. W polityce zagranicznej kontynuował wojnę z Rosją. Jego znakomite talenty dowódcze znalazły potwierdzenie w trakcie tak zwany wojny smoleńskiej. W 1632 r. doszło do oblężenia powyżej dwuipółtysięcznej załogi polskiej w twierdzy Smoleńsk poprzez liczącą 25 tys. armię rosyjską pod dowództwem Michała Szeina. Mimo 10-miesięcznego oblężenia twierdza nie poddała się, a w międzyczasie oblegających Rosjan otoczył ze zebraną armią Władysław IV Waza, zmuszając Szeina do kapitulacji, Rosję zaś do podpisania w 1634 r. pokoju "wieczystego" w Polanowie. Był on bardzo korzystny dla Polski, gdyż tylko za cenę zrzeczenia się poprzez króla Polski pretensji do tronu carskiego i odszkodowanie pieniężne Rzecz-pospolita ostatecznie otrzymywała we władanie Smoleńszczyznę, Siewierszczyznę i Czernihowszczyznę. Powiodło mu się także zręcznie zakończyć niszczący Polskę konflikt ze Szwecją dzięki pośrednictwu Francji oczekującej na zaangażowanie się Szwedów w wojnie trzydziestoletniej. Na mocy korzystnego dla Rzeczypospolitej rozejmu w Sztumskiej Wsi Szwedzi opuścili miasta i porty pruskie, zrzekając się pobieranych z nich ceł. O sporo trudniej było przezwyciężyć paraliżujący żadne reformy wewnętrzne opór szlachty przed najmniejszym nawet naruszeniem ustroju demokracji szlacheckiej. Opozycja w sejmie zablokowała jego plany uzdrowienia skarbu i wzmocnienia armii i powstania floty na Bałtyku. Królowi niesłusznie zarzucano dążenie do absolutyzmu i chęć sprowokowania konfliktu z Turcją. To pomiędzy innymi zniweczyło opracowywane pod koniec jego panowania plany zastosowania Kozaków w przewidywanej wyprawie przeciwko Turcji. Władysław zamierzał powiększyć liczbę Kozaków wpisanych do rejestru (tak zwany Kozaków rejestrowych). Zniweczenie rozbudzonych nadziei na zwiększenie rejestru i obawa przed powrotem do poddaństwa na obszarze powstających na Ukrainie latyfundiów magnackich nasiliły konflikty polsko-kozackie, doprowadzając ostatecznie po zgonu króla do fatalnego dla Rzeczypospolitej stworzenia Bohdana Chmielnickiego. Pierwsza klęska wojsk polskich w trakcie stworzenia na Ukrainie pod Żółtymi Wodami o kilka dni poprzedziła zgon króla, który zmarł w nocy z 19 na 20 maja 1648 r. Moment panowania Władysława IV nazywany jest niekiedy "srebrnym wiekiem" kultury polskiej. Był to moment rozkwitu baroku w Polsce. Sam Władysław i jego druga żona, księżniczka mantuańska, Ludwika Maria Gonzaga, sprawowali mecenat kulturalny nad twórcami. Władca rozbudował Zamek Królewski w Warszawie i stworzył operę narodową. (JM)