Postać WINCENTY ZWANY KADŁUBKIEM biografia

Kim był WINCENTY ZWANY KADŁUBKIEM co zrobił: o k . 1 1 5 0 - 8 marca 1 2 2 3Kronikarz, biskup krakowski, błogosławiony. Urodził się w Karwowie, koło Opatowa albo w Kargowie leżącym pomiędzy Stopnicą a Szydłowcem. Wg Jan Długosza, żyjącego w XV w., rodzicami Wincentego byli Bogusław i Benigna. Odmiennie genealogię kronikarza widzą współcześni historycy, którzy w jego przydomku dopatrują się imienia ojca - Kadłuba; wywodzą także Wincentego z rycerskiego rodu Różyców - Porajów. Wszystko wskazuje na to, iż dzięki wsparciu biskupów krakowskich - Mateusza i Gedki - Win-centy zyskał gruntowne wykształcenie. Studiował w Bolonii albo w Paryżu, skąd powrócił do Polski ok. 1189 r. ze stopniem magistra i zaczął pracę w kancelarii Kazimierza Sprawiedliwego, księcia krakowskiego. Z jego polecenia organizował zapewne fundowaną poprzez księcia kolegiatę sandomierską (przeznaczona w 1191 r.), której został prepozytem. Z tegoż tytułu wspólnie z wojewodą sandomierskim, Goworkiem, stał się bardzo wpływowym członkiem porady książęcej w latach 1198/99-1202, kiedy nieletni książę Leszek Biały, syn Kazimierza Sprawiedliwego, przebywał w Sandomierzu. W 1207 r. Leszek Biały, odpowiednio z reformą gregoriańską, zgodził się na wolny wybór biskupa krakowskiego poprzez tamtejszą kapitułę. Mimo to poparł jednak kandydaturę Wincentego, wbrew części kapituły, która opowiadała się za wyborem na to stanowisko dotychczasowego biskupa płockiego, Getki. Wincenty Kadłubek, jako biskup krakowski - od 1208 r. - był zwolennikiem reform, które miały zapewnić Kościołowi niezależność od władzy świeckiej. Będąc biskupem, blisko współpracował z Henrykiem Kietliczem, arcybiskupem gnieźnieńskim, między innymi uczestniczył z nim w obradach IV soboru laterańskiego (1215). W 1217 r., z bliżej nieznanych powodów, zrezygnował z biskupstwa, dając w ten sposób sposobność awansu dla Iwona Odrowąża, dotychczasowego kanclerza Leszka Białego. W roku kolejnym udał się do klasztoru Cystersów w Jędrzejowie, gdzie spędził ostatnie lata swego życia. Tam także znalazł miejsce wiecznego spoczynku; w 1764 r. został beatyfikowany. W klasztorze jędrzejowskim napisał dzieło swego życia - Kronikę polską - do której materiały zbierał już przedtem. Wg części badaczy trzy pierwsze księgi mógł utworzyć już w czasach, kiedy był prepozytem sandomierskim. Kronika złożona jest z czterech ksiąg, gdzie Wincenty przedstawił dzieje Polski od legendarnych czasów przedpiastowskich (włączając legendy krakowskie o księciu Kraku, smoku wawelskim i królowej Wandzie) do 1202 r. Dzieło nasycone jest moralistyką i encyklopedyczną erudycją autora. Trzonem Kroniki jest panowanie Kazimierza Sprawiedliwego, władcy idealnego (1177-1194). Wg autora Kronika miała służyć za lekturę wzbudzającą patriotyzm, co powodowało, iż relacje Polski z innymi ludami i państwami rozpatrywane są z polskiego punktu widzenia. Styl i konstrukcja Kroniki, będącej wyrafinowanym przejawem XII-wiecznej prozy poetyckiej, poprzez długi czas nie wzbudzały uznania pośród historyków XIX i XX w., raczej na skutek nieznajomości założeń tego stylu. Aktualnie to nastawienie uległo pozytywnej zmianie. W średniowieczu dzieło Wincentego Kadłubka było bardzo popularne, wykorzystywali je nie tylko późniejsi kronikarze, lecz również uczeni i studenci Uniwersytetu Krakowskiego, jako lekturę dotyczącą historii Polski. (JS)