Postać THOMAS WOODROW WILSON biografia

Kim był THOMAS WOODROW WILSON co zrobił: 2 8 grudnia 1 8 5 6 - 3 lutego 1 9 2 4Dwudziesty ósmy prezydent USA Urodził się w rodzinie prezbiteriańskiej, w Staunton (stan Wirginia). Studiował prawo w College of New Jersey (aktualny uniwersytet Princeton) i University of Virginia (1875-1881). W 1882 r. zaczął praktykę adwokacką w Atlancie (stan Georgia). Równocześnie w la-tach 1883-1886 kształcił się na studiach podyplomowych w John Hopkins University w Baltimore. W 1886 r. uzyskał tytuł doktora. W latach 1885-1888 prowadził wykłady z prawa konstytucyjnego w ekskluzywnej uczelni żeńskiej Bryn Mawr College. W latach 1888-1890 wykładał historię w Wesleyan University w Middletown (stan Connecticut). W 1890 r. został profesorem prawa i ekonomii na uniwersytecie Princeton. Wykładał także prawo w New York Law School. Opublikował wtedy liczne prace, w tym wielotomową Historię narodu amerykańskiego. To ugruntowało jego pozycję naukową. Proponowano mu trzykrotnie stanowisko rektora University of Virginia, lecz przyjął ostatecznie w 1902 r. stanowisko rektora uniwersytetu Princeton. Dokonał reorganizacji struktury uczelni i jej mechanizmu nauczania. W 1910 r. zrezygnował z tego stanowiska i zajął się działalnością polityczną. Jako członek Partii Demokratycznej wygrał wybory gubernatorskie w New Jersey. Funkcję tę pełnił do marca 1913 r. Wprowadził tam sporo reform, między innymi ustawy antykorupcyjne. W listopadzie 1912 r. wygrał wybory prezydenckie. Doceniając rolę recenzji publicznej, wprowadził jako pierwszy prezydent USA narady prasowe. Jego pozycja osłabła po zakończeniu I wojny światowej. Po przegranej z Kongresem walce o ratyfikację traktatu wersalskiego i w konsekwencji dolegliwości etapowo wycofywał się z życia politycznego. Po objęciu prezydentury poprzez W.G. Hardinga (1921) osiadł w domu zakupionym w Waszyngtonie, gdzie zmarł w 1924 r. W 1919 r. dostał pokojową Nagrodę Nobla. W polityce wewnętrznej zrealizował założenia tak zwany Nowej Wolności. Już w 1913 r. przeprowadził dwie główne reformy przez ustawy: Underwooda-Simmonsa o obniżeniu stawek celnych, Federal Reserve Act tworzącą Mechanizm Rezerw Federalnych i regulującą działalność banków amerykańskich. Ogłoszona także została siedemnasta poprawka do konstytucji USA, wprowadzająca wybór senatorów poprzez głosowanie powszechne. W 1914 r. powołał Federalną Komisję Handlu i wprowadził antytrustową ustawę Claytona. W 1916 r. weszła w życie ustawa Adamsa o ośmiogodzinnym dniu pracy na kolei i ustawa Keatinga-Owena o zakazie zatrudniania dzieci. Za jego prezydentury została także wprowadzona osiemnasta poprawka do konstytucji USA o zakazie produkcji, sprzedaży i transportu alkoholu (prohibicja od 1919 r.) i dziewiętnasta poprawka, dająca kobietom prawo głosu (1920). W polityce zagranicznej realizował doktrynę Monroe’a w relacji do krajów Ameryki Łacińskiej. Ingerował w wewnętrzne kwestie Dominikany (w 1914 r. nadzór nad wyborami, w 1916 interwencja zbrojna), Haiti (interwencja zbrojna w 1914 i 1915), Meksyku (interwencja zbrojna w latach 1914-1917). Wojska amerykańskie interweniowały także w Kostaryce (1917), Hondurasie (1919), Gwatemali (1920). Po wybuchu I wojny światowej ogłosił politykę neutralności, lecz równocześnie wspierał państwa Ententy dostawami materiałów wojennych i pożyczkami. W 1917 r. w imię obrony pokoju i demokracji przystąpił do wojny, co w znacznym stopniu przyczyniło się do jej zakończenia. W orędziu noworocznym (1918) ogłosił warunki unormowania stosunków międzynarodowych i ustanowienia pokoju - tak zwany czternaście punktów. Stały się one fundamentem określeń konferencji pokojowej w Paryżu (1919). Ustalono na niej kształt powojennej Europy. Doprowadził do stworzenia Ligi Narodów. Chciał doprowadzić do dominacji USA w świecie, tak zwany Pax Americana. (KM)