Postać TAMERLAN (TIMUR) biografia

Kim był TAMERLAN (TIMUR) co zrobił: o k . 1 3 3 6 - 1 8 lutego 1 4 0 5Był synem wodza mongolsko-tureckiego plemienia Barłasów. Jego imię wywodzone jest od przymiotnika "stalowy". Początkowo Tamerlan zajmował się zwykłymi rabunkami i kradzieżami koni, jak zresztą przewarzająca część członków jego plemienia. Zmiana nastąpiła w chwili wstąpienia na służbę u chana Tughlug-Timura. Po zgonu swego chlebodawcy powiodło mu się przejąć w 1370 r. władzę nad całym obszarem leżącym pomiędzy rzekami Amu-darią i Syr-darią. Przez małżeństwo z Sarai Mulk, należącą do rodziny Czyngis-chana, uznał się za kontynuatora jego polityki, a dodatkowo własne wojny poprowadził pod hasłem rozszerzania i utrwalania islamu. Nigdy nie przyjął tytułu chana, używał tylko tytułu emira albo królewskiego zięcia. Jego podboje przebiegały z niespotykaną dotychczas szybkością: w 1380 r. podbił Herat, w 1388 Chorezm, do końca XIV w. etapowo całą Persję, w 1395 Irak, a w latach 1400-1401 Syrię. Uzależnił od siebie wszystkie plemiona Zakaukazia (Azerbejdżan, Armenię i Gruzję) i terytorium Azji Mniejszej. W latach 1395-1396 zniszczył potęgę Złotej Ordy i zyskał jej stolicę, Saraj Berke. W latach 1398-1399 najechał północne Indie i zajął Delhi. Najważniejsze okazało się unicestwienie rosnącej właśnie na zachodzie jego monarchii potęgi Turków osmańskich. W 1402 r. w bitwie pod Ankarą rozgromił wojska tureckie dowodzone poprzez sułtana Bajazyta I, który stał się jego jeńcem i był obwożony od tej pory poprzez Tamerlana w klatce. Centrami jego imperium stały się Samarkanda i Buchara, które wspaniale rozbudował. Powstał nawet wówczas w Azji Środkowej specyficzny, eklektyczny styl architektoniczny, zwany timurydzkim, odwołujący się raczej do tradycji perskiej. Zmarł w chwili przygotowań do kolejnej wyprawy, tym wspólnie na zwasalizowane już od dawna Chiny, po wielodniowej pijatyce, gdzie wziął udział. Jego zwłoki spoczęły w Samarkandzie, w specjalnie przygotowanym i do dzisiaj istniejącym monumentalnym mauzoleum. Artysta jednego z największych imperiów powstałych poprzez ludy koczownicze, sam uważał się za kontynuatora polityki Czyngischana. Był jednym z największych wodzów średniowiecznej Europy i Azji. Jego imię jednak budziło wówczas nie podziw, lecz strach przed zbrodniami, których nie wahał się dokonywać, dążąc do osiągnięcia celu. Ludność miast, które mu się opierały, była mordowana bez litości albo brana w niewolę, co znacząco przyspieszało tempo podbojów. Do strasznej legendy przeszła rzeź w Isfahanie, w dzisiejszym Iranie, gdzie wg kronikarzy po zdobyciu miasta ustawiono 28 stosów z odciętych głów, a liczbę wymordowanych w ten sposób szacowano na blisko 70 tys. Potwierdzone są także liczne przypadki tortur, a nawet zamurowywania masowo żywcem jego wrogów. "Czarna legenda" Tamerlana zbudowana w Europie nie do końca jest jednak wiarygodna, a w wielu wypadkach pewnie przesadzona poprzez ówczesnych kronikarzy. Nie byłby on w stanie ani zbudować, ani tym bardziej utrzymać w taki sposób swojego państwa. Mechanizm administracyjny państwa Tamerlana miał charakter feudalny. Na jego czele stała ekipa arystokracji i duchownych muzułmańskich, wynagradzana łupami i ziemiami zdobytymi w trakcie podbojów. Centrum państwa, Azja Środkowa, dzięki sprowadzanym tam licznym jeńcom wojennym, pośród których znajdowali się rzemieślnicy, artyści i uczeni, przeżywała wówczas moment największego rozkwitu, czego świadectwem są zabytki Buchary i Samarkandy. Kraj Tamerlana nie przeżyło swego artysty, lecz jego następcy stworzyli odrębną dynastię Timurydów, panującą w wielu krajach azjatyckich w XIV-XVI w., a w Indiach po założeniu poprzez prawnuka Tamerlana, Babura, tak zwany dynastii Ogromnych Mogołów aż do XIX w. , (RK)