Postać STEFAN I WIELKI biografia

Kim był STEFAN I WIELKI co zrobił: o k . 9 7 0 -1 0 3 8Koczownicze plemiona węgierskie (madziarskie) osiedliły się na Nizinie Panońskiej na przełomie IX i X w. Poprzez pierwszą połowę X w. Węgrzy prowadzili sporo wypraw łupieskich do Niemiec i Włoch. Jednak klęska nad rzeką Lech w 955 r., którą zadały im wojska króla niemieckiego Ottona I, zmusiła ich do ostatecznego zaniechania koczowniczego trybu życia. Pośrodku kolejnych kilkudziesięciu lat Węgrzy przeżyli głębokie przeobrażenia socjalne i polityczne. Największe ich nasilenie przypadło na rządy Stefana I (997-1038). Był on synem Gejzy I, który w 974 r. przyjął chrzest i otworzył państwo przed niemieckimi misjonarzami. Stefan, zanim został ochrzczony (985), miał na imię Vajk. W 995/996 r. ożenił się z Gizelą, siostrą bawarskiego księcia Henryka (potem cesarza), kuzynką panującego cesarza Ottona III. Po zgonu ojca (997) Stefan objął władzę, złamawszy opozycję dawnych wodzów plemiennych, przeciwnych przeprowadzonej poprzez Gejzę centralizacji państwa i chrystianizacji państwie. Wyzyskując walki Ottona III i papiestwa z Cesarstwem Bizantyjskim, uzyskał zgodę na założenie arcybiskupstwa w Ostrzyhomiu (Esztergom), które zostało ufundowane w 1000 r. Dostał również akceptację na swoją koronę królewską, którą dostał z rąk papieża Sylwestra II w 1001 r. Równocześnie Otton III przekazał mu kopię włóczni św. Maurycego, podobną do podarowanej Bolesławowi Chrobremu na zjeździe gnieźnieńskim, która symbolizowała przynależność Węgier do uniwersalistycznego cesarstwa. Potem uzyskał jeszcze zgodę na powołanie następnego arcybiskupstwa, w Kaloscy, i kilka biskupstw. Działania te przyniosły Stefanowi wzmocnienie stanowiska wewnątrz państwie i w relacjach międzynarodowych, zabezpieczyło to również Węgry poprzez podległością tamtejszego Kościoła od arcybiskupstwa salzburskiego. Dalsze sukcesy Stefana możliwe były dzięki przyjaznym relacjom z Niemcami, gdzie władzę cesarską sprawował poprzez długie lata jego szwagier, Henryk II (1002-1024). Utrzymywał także bliskie kontakty z Wenecją, które zostały umocnione ślubem jego siostry z dożą Ottonem Orseolo (1009). Umożliwiło to sprowadzenie z Italii duchownych, których wykorzystywał do zorganizowania kancelarii ułatwiającej administrację. Na podstawie wzorach ottońskich, uczynił Kościół jedną z podstaw swego panowania. Kontynuował także zapoczątkowane poprzez ojca reformy administracyjne, dzieląc kraj na okręgi zwane komitatami (odpowiednik polskich województw), na czele których ustanowił żupanów. Likwidując tym metodą resztki uprawnień dawnych wodzów plemiennych, doprowadził do buntów, lecz zostały one krwawo stłumione. W czasie swego panowania Stefan wydał także dwie księgi ustaw, raczej o charakterze karnym, wzorowane na prawie frankijskim; znalazły się w nich również postanowienia dotyczące Kościoła węgierskiego. Relacje z następnym cesarzem, Konradem II, nie układały się już pomyślnie. Wojna z nim spowodowana została pretensjami Stefana do księstwa bawarskiego, jako dziedzictwa Gizeli po Henryku II. Konflikt zakończył się jednak dla Stefana pomyślnie, bo Konrad II odstąpił mu pas ziemi po rzekę Litawę (1030). W roku kolejnym zmarł jedyny syn Stefana, Emeryk (1031). By uniknąć ewentualnych walk po swojej zgonu, co mogło grozić rozpadem państwa, mianował następcą swego siostrzeńca, Piotra Orseolo. W tej sytuacji dalsi krewni Stefana z rodu Arpadów zostali odsunięci od dziedziczenia i wygnani na Ruś albo do Polski. Władca Stefan I zmarł 15 sierpnia 1038 r. i jeszcze w tym roku został uznany za świętego. Jest uważany za jednego z największych władców średniowiecznych Węgier, któremu powiodło się zjednoczyć koczownicze plemiona węgierskie w jeden organizm państwowy. (JS)