Postać STANISŁAW WOJCIECHOWSKI biografia

Kim był STANISŁAW WOJCIECHOWSKI, co zrobił: 1 5 marca 1 8 6 9 - 9 kwietnia 1 9 5 3 Urodził się w Kaliszu, w zubożałej rodzinie szlacheckiej. Jego tata był dozorcą miejscowego więzienia. Po ukończeniu gimnazjum klasycznego (aktualnie Liceum im. A. Asnyka) w 1888 r. studiował na Wydziale Fizyko-Matematycznym, a w dalszym ciągu na Wydziale Przyrodniczym Uniwersytetu Warszawskiego. W okresie studiów zaangażował się w działalność Związku Młodzieży Polskiej "Zet", a od 1891 r. Związku Robotniczego. Po krótkim aresztowaniu wyjechał na emigrację. Przebywał w Zurychu i Paryżu (1892). Pracował jako zecer. Równocześnie współpracował z polskimi działaczami socjalistycznymi. Był współzałożycielem Związku Zagranicznego Socjalistów Polskich (ZZSP). Na wniosek ambasady rosyjskiej w 1893 r. został wydalony z Francji poprzez premiera Alexandre’a Ribota. Krótko przebywał w Ogromnej Brytanii. Na polecenie ZZSP wrócił nielegalnie do zaboru rosyjskiego. Pomagał w tworzeniu struktur Polskiej Partii Socjalistycznej. Zażegnał kryzys związany z odejściem części działaczy do Socjaldemokracji Królestwa Polskiego. Przewoził do państwie broń, drukował materiały partyjne. Blisko współpracował z Józefem Piłsudskim. W latach 1895-1905 należał do kierownictwa PPS. W okresie rewolucji 1905-1907 i wskutek rozłamu w PPS w 1906 r. odsunął się od działalności partyjnej. Wykorzystał ogłoszoną w 1906 r. w Rosji amnestię do legalnego powrotu do Warszawy. Swą działalność skoncentrował na rozwoju ruchu spółdzielczego. W 1906 r. założył Towarzystwo Kooperatystów. Stał się duszą "Społem", kooperatywy konsumpcyjno-wytwórczej, która obejmowała sieć banków spółdzielczych, kółek rolniczych i robotniczych sklepów. Redagował także czasopismo "Społem". W swej działalności wzorował się na księdzu Piotrze Wawrzyniaku z Wielkopolski. Był dyrektorem Zarządu Warszawskiego Związku Stowarzyszeń Spożywczych (1911-1915). Po wybuchu I wojny światowej opowiadał się przeciwko orientacji proniemieckiej. W 1915 r. współpracował z Komitetem Narodowym Polskim i Centralnym Komitetem Obywatelskim. W 1917 r. w Moskwie został wybrany prezesem Porady Polskiego Zjednoczenia Międzypartyjnego. Po powrocie do Polski objął stanowisko profesora historii i teorii kooperacji w Wyższej Szkole Handlowej w Warszawie. Pod względem politycznym zbliżył się do Polskiego Stronnictwa Ludowego "Piast". W latach 1919-1920 był ministrem spraw wewnętrznych w rządzie Ignacego Paderewskiego i Leopolda Skulskiego. W 1920 r. był także delegatem Prezydium Porady Ministrów do spraw oszczędności państwowych. Po zgonu prezydenta Gabriela Narutowicza Zebranie Narodowe wybrało go na prezydenta Polski (20 grudnia 1922). Popierał postęp wszystkich sektorów gospodarki i reformy Władysława Grabskiego. W 1926 r. przeciwstawił się Józefowi Piłsudskiemu (rozmowa na moście Poniatowskiego). W czasie zamachu majowego złożył rezygnację z prezydentury. Prowadził wykłady w Wyższej Szkole Handlowej i Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. W 1927 r. został dyrektorem Instytutu Spółdzielczego. Napisał w tym czasie sporo prac i artykułów na temat spółdzielczości. W latach 1936-1938 popierał opozycyjny Front Morges, lecz nie zgodził się na objęcie prezesury Stronnictwa Pracy. Po przejściu na emeryturę mieszkał na wsi w majątku Władysława Grabskiego. Moment okupacji przeżył na Ochocie. Po stworzeniu warszawskim przeniósł się do Pruszkowa, a w dalszym ciągu do Gołąbek koło Warszawy, gdzie zmarł. Przeszedł drogę od niepodległościowej i socjalistycznej działalności konspiracyjnej do działalności spółdzielczej i gospodarczej. Był pionierem ruchu spółdzielczego w Królestwie Polskim, typowym społecznikiem. Cieszył się szacunkiem otoczenia, choć wytykano mu jego drobnomieszczańską postawę. Jako prezydent konsekwentnie stał na straży demokracji i porządku konstytucyjnego. (KM)