Postać SOKRATES biografia

Kim był SOKRATES co zrobił: 4 6 9 - 3 9 9 przed naszą erą Ten jeden z trzech najwybitniejszych greckich filozofów nauczających w momencie klasycznym w Atenach nie pozostawił po sobie żadnej spuścizny literackiej. Całe życie spędził w swoim rodzinnym mieście. Był synem rzeźbiarza Sofroniskosa i położnej Fajnarety. Na początku pracował w warsztacie ojca, równocześnie wypełniając lojalnie własne wymagania obywatela demokracji ateńskiej. U schyłku IV w. przed naszą erą uczestniczył jako żołnierz w wojnach z innymi greckimi miastami-krajami (Delion, Amfipolis), a w 406 r. przed naszą erą pełnił funkcję prytana (członka części tak zwany Ogromnej Porady zarządzającej miastem poprzez jeden miesiąc). Kiedy Sokrates rozpoczął nauczać i zgromadził wokół siebie grono słuchaczy, zaczęto uważać go za jednego z sofistów. Ta modna wówczas ekipa nauczycieli retoryki (sztuki wymowy dającej sposobność zrobienia szybkiej kariery politycznej) była posądzana powszechnie o relatywizm przy formułowaniu poprzez nich poglądów, a z czasem zarzucono im brak moralności i bezbożność. Traktowano ich jako ludzi gotowych dla sławy i pieniędzy udowodnić każdą tezę przy pomocy doprowadzonej do perfekcji sztuki przekonywania rozmówcy w dialogu. Zaliczanie Sokratesa do tej ekipy, choć niesłuszne, potwierdzało skupienie się wokół niego ambitnych przedstawicieli arystokratycznej młodzieży ateńskiej, pośród których znajdowali się między innymi: Alkibiades, Platon, Ksenofont, Kritiasz. Ośmieszani poprzez filozofa kiepscy politycy brylujący na ateńskiej agorze zemścili się, popierając postawiony poprzez fabrykanta Anytosa, mówcę Lykona i poetę Melitosa zarzut o bezbożność i deprawację młodzieży. Paradoksalnie, Sokrates w ogóle nie nauczał swoich uczniów relatywizmu, kluczowy nacisk kładąc na trwałość norm etycznych. Uważał cnotę (gr. arete), rozumianą jako wywodzące się z natury ogólnoludzkie prawo moralne, za główne dobro. Warunkiem życia cnotliwego miało być posiadanie wiedzy i woli życia odpowiednio z tym prawem. Własne poglądy przedstawiał przez ciąg pytań i odpowiedzi, rozpoczynając od stwierdzenia faktów ogólnie znanych, a ostatecznie sprowadzając zagadnienie do absurdu wskazującego na niewiedzę odpowiadającego (tę metodę nazywano od tej pory sokratejską). Jego poglądy znane są wyłącznie z późniejszych stosunku uczniów, w pierwszej kolejności Platona, który uczynił go bohaterem swoich dialogów. Uzyskany wyrok doprowadził do skazania Sokratesa w 399 r. przed naszą erą na karę zgonu. zgon owego mędrca, opisana w Obronie Sokratesa i Fedonie Platona, stała się częścią historii kultury europejskiej, ilustrując gotowość do dobrowolnego oddania nawet własnego życia poprzez filozofa dla obrony zasad, jakim chciał pozostać wierny. Sokrates po 30 dniach więzienia, w okresie którego nie skorzystał z przygotowanej poprzez uczniów ucieczki, uważając, iż należy podporządkować się prawu, spotkał się na początku z żoną, Ksantypą (w tradycji prezentowaną jako zjadliwa jędza zatruwająca życie filozofowi). Później odbył ze własnymi uczniami rozmowę przeznaczona nieśmiertelności duszy. W dalszym ciągu wykąpał się. Dopiero wówczas wypił pod kontrolą państwowego egzekutora truciznę (cykutę - wyciąg z trującej rośliny), czekając cierpliwie, aż jad dotrze do serca. Kiedy wydawało się, iż wydaje ostatnie tchnienie, nagle odrzucił płaszcz, którym był nakryty, i krzyknął jeszcze do Kritiasza, aby ten nie zapomniał poświęcić bogowi medycyny - Eskulapowi przyrzeczonego już przedtem za uleczenie od innej dolegliwości koguta. zgon przecież uwolniła go od wszystkich chorób i musiał wypełnić własne zobowiązanie. (RK)