Postać PIOTR I WIELKI biografia

Kim był PIOTR I WIELKI co zrobił: 9 czerwca 1 6 7 2 - 8 lutego 1 7 2 5Był synem Aleksego Michajłowicza Romanowa i Natalii Naryszkinej. Carem został w wieku 10 lat wraz z przyrodnim bratem, upośledzonym umysłowo Iwanem V. Faktyczną władzę przejęła wówczas regentka, jego przyrodnia siostra, Zofia Romanowna. Poprzez kolejnych kilka lat przebywał wspólnie z matką poza Kremlem i zetknął się wówczas z obcokrajowcami mieszkającymi w osadzie cudzoziemców - Słobodzie Niemieckiej. Poznał tam dwóch oficerów: Patricka Gordona i François Leforta, którzy zaznajomili go z wojskowymi osiągnięciami Zachodu. Piotr dzięki swoich nowych doradców, wspierany poprzez możny ród swej matki - Naryszkinów, w 1689 r. dokonał zamachu i odsunął od władzy regentkę, rozpoczynając własne rządy absolutne. Olbrzymi wpływ na jego poglądy miała podróż na Zachód w 1697 r. (tak zwany ogromne poselstwo), kiedy poprzez sporo miesięcy poznawał bezpośrednio zdobycze cywilizacyjne Europy (między innymi pracował jako cieśla w stoczni w Amsterdamie). Spotkał się wtedy z władcami odwiedzanych krajów i przedstawicielami warstw oświeconych, a największy wpływ na ukształtowanie się jego poglądów miał Gottfried Leibniz. Do powrotu do Rosji zmusił go bunt wojska (tak zwany bunt strzelców). Po jego krwawym stłumieniu zaczął gruntowną reformę, zamierzając utworzyć nowoczesne kraj na wzór zachodnioeuropejski. Przekształcił mechanizm administracyjny, dzieląc Rosję na 8 ogromnych guberni, a na czele władzy wykonawczej stawiając w miejsce rozwiązanej Dumy Bojarskiej Senat Rządzący. Równocześnie stworzył policję polityczną (sekretna Kancelaria). Aż do rewolucji utrzymała się wprowadzona poprzez niego tabela rang urzędniczych (czynów), które zbiurokratyzowały życie Rosji. Ograniczył władzę Cerkwi prawosławnej, likwidując patriarchat moskiewski i wprowadzając tak zwany Świątobliwy Synod. W polityce zagranicznej uzyskał swobodny dostęp do Morza Bałtyckiego i Czarnego, a w ten sposób bezpośrednie kontakty z Europą Zachodnią. Zawdzięczał to reformie armii. Na początku po wojnie z Turcją zyskał Azow w 1696 r., a apogeum jego sukcesów stało się zwycięstwo nad Szwecją w wojnie północnej. Początkowo nic nie zapowiadało tych zwycięstw, gdyż zreformowana armia rosyjska poniosła dotkliwą klęskę w bitwie pod Narwą w 1700 r. Kiedy władca szwedzki, Karol XII podjął wyprawę na Moskwę, Piotrowi powiodło się rozgromić jego wojska w bitwie pod Połtawą (1709 r.). W podpisanym w 1721 r. pokoju w Nystad Rosja uzyskała dostęp do Morza Bałtyckiego, otrzymując: Inflanty, Estonię, Ingrię i część Karelii. Symbolem triumfu Piotra było przyjęcie poprzez niego w 1721 r. tytułu cesarza i imperatora Wszechrosji. Nie potrafił jednak zapewnić spokojnego następstwa tronu. Jedyny syn Piotra, Aleksy, głęboko religijny i znajdujący się pod wpływem matki i Cerkwi, oskarżony został o spisek, a na rozkaz ojca poddany torturom i skazany na karę zgonu. Jego obydwie córki zostały odsunięte od tronu, a władzę przejęła po nim ostatecznie żona, Katarzyna Aleksiejewna (właściwie Marta Skowrońska, protestantka i markietanka wojsk szwedzkich). Panowanie tego władcy zapoczątkowało przebudowę Rosji na wzór zachodni. Nakazał między innymi bojarom zgolić brody, wprowadzono obyczaj strzyżenia się na modłę francuską i noszenia peruk, na dworze wolno było nosić tylko stroje zachodnie i tańczyć wyłącznie tańce przywiezione z Zachodu. Zarządzenia Piotra miały niejednokrotnie wymiar groteskowy, instruował na przykład, jak czyścić buty, jak kosić zboże kosą, jak przyrządzać olej (wydano prawie 4 tys. takich dekretów). Symbolem budowy nowego imperium stało się ogłoszenie w 1713 r. Petersburga nową stolicą, w miejsce symbolizującej starą Ruś Moskwy. Przewarzająca część szlachty rosyjskiej w imię postępu, lecz i w obawie przed represjami zaakceptowała nowy kierunek polityczny, wielu jednak odrzucało zmiany. Poprzez dwa kolejne stulecia w życiu politycznym i intelektualnym Rosji stale się ścierały te dwie tendencje, których zwolennicy już w następnej epoce nazwani zostaną okcydentalistami i samoistnikami (słowianofilami, rusofilami). (RK)