Postać PIETER BRUEGEL Brueghel, Breughel Starszy, zw. Chłopskim biografia

Kim był PIETER BRUEGEL Brueghel, Breughel Starszy, zw. Chłopskim co zrobił: o k . 1 5 2 8 - 9 września 1 5 6 9Nie wiemy, kiedy i gdzie precyzyjnie na świat przyszedł ten zadziwiający własną wyobraźnią twórca. Przypuszcza się, iż Urodził się w Bredzie, w Brabancji lub w jej okolicach. Pierwszy pewny zapis w odniesieniu jego życia pochodzi z 1551 r., kiedy został przyjęty do cechu malarzy św. Łukasza w Antwerpii. Przedtem studiował najprawdopodobniej w 1545 r. w tym samym mieście pod okiem P. Coecka van Aelsta. W latach 1552-1553 podróżował po Francji i Włoszech; dotarł najprawdopodobniej do Rzymu, gdzie zatrzymał się i pracować miał z miniaturzystą C. Clovio. Później wrócił do Antwerpii, gdzie zajmował się rysunkami i wykonywaniem grafik (rozpoczął wówczas zamiast nazwiska Brueghel korzystać Bruegel). Jeden z jego w najwyższym stopniu twórczych okresów związany jest z późniejszym pobytem, zapewne od 1562 r., w Brukseli. Miasto było wówczas centrum narastającego konfliktu religijnego między katolickimi Habsburgami a protestanckimi stanami niderlandzkimi. Nie potrafimy jednak powiedzieć zdecydowanie, jaką postawę polityczną zajmował w takich walkach, jednakże pośrednio dziedzina nie wszystkich obrazów może wskazywać na zaangażowanie antyhabsburskie. Z drugiej strony król Hiszpanii i Niderlandów, znany ze swego zajadłego kontrreformacyjnego nastawienia - Filip II Habsburg, był odbiorcą jego nie wszystkich dzieł. Bruegel zmarł dwa lata po zajęciu Brukseli poprzez Hiszpanów, dowodzonych poprzez ks. Albę, co zapoczątkowało falę terroru w całych Niderlandach (na zgon skazano 8 tys. osób). Na łożu zgonu miał zapisać żonie swój ostatni obraz zatytułowany Sroka na szubienicy, ze słowami, iż cieszyłby się, gdyby go powieszono, co interpretowano jako pośrednią krytykę okupacji poprzez Albę Niderlandów. Już po zgonu malarza doszło do wybuchu wojny domowej, która ostatecznie doprowadziła do niepodległości Zjednoczonych Prowincji Niderlandów. Bruegel pozostawił po sobie dwóch uzdolnionych synów: Pietera Brueghela (zw. Młodszym) i Jana Brueghela (zw. Starszym albo Aksamitnym), którzy kontynuowali prace w warsztacie ojca. Bruegel odegrał zasadniczą rolę w dziejach malarstwa, dzięki nowej koncepcji pejzażowej, opartej na scenkach rodzajowych. To, co w nich było nowe, to nie tylko barokowe odejście od harmonijnej i opartej na perspektywie formy renesansowej, lecz otwarcie się na życie codzienne, ujęte w tak zwany pejzaż kosmiczny, wręcz zapowiadający współczesny surrealizm. Wyrazem tego przełomu jest cykl obrazów Kalendarz, symbolizujących pory roku, organicznie łączących życie człowieka z życiem przyrody. Uprawiał również malarstwo figuralne, czerpiąc tematy z Biblii i życia ludu (Procesja na Kalwarię 1564, Wesele chłopskie 1566). Regularnie eksponowana jest dzisiaj Wieża Babel (w wersji z 1563 r.). Bruegel oderwał się tutaj od tradycji baśniowego przedstawienia tego biblijnego wydarzenia, traktując budowę wieży jako pretekst do pokazania: urządzeń i budynków na brzegu rzeki, chat robotników, pejzażu miejskiego, ludzi z różnych warstw socjalnych. Tak samo przyciąga dzisiaj uwagę obraz Niderlandzkie przysłowia (1559). Stanowi on prawdziwą szaradę. Do dzisiaj zidentyfikowano na nim ilustrację do powyżej stu przysłów i różnego rodzaju powiedzeń idiomatycznych, między innymi takich, jak: "Sikać pod wiatr" (porywać się z motyką na słońce), "Smażyć całego śledzia dla ikry" (poświęcić drobnostkę dla czegoś ważnego), czy "Biec, jak gdyby komuś smażył się tyłek" (znaleźć się w bardzo trudnym położeniu). Zachwyt budzą także prezentowane w magiczny sposób postaci demonów, których stworzył Bruegel cały kosmos, i tak surrealistyczne postaci, jak "Szalona Gocha", przedstawiona jako siedząca postać ze statkiem na plecach, która wyjmuje sobie złoto z tyłka łyżką w kształcie jajka. (RK)