Postać NAPOLEON I (NAPOLEON BONAPARTE) biografia

Kim był NAPOLEON I (NAPOLEON BONAPARTE) co zrobił: 1 5 sierpnia 1 7 6 9 - 5 m a j a 1 8 2 1 Urodził się na Korsyce, w Ajaccio, w rodzinie niezamożnego szlachcica adwokata. Ukończył szkoły wojskowe w Brienne i École Militaire w Paryżu w stopniu podporucznika artylerii. Do 1793 r. popierał ruch niepodległościowy Korsykan. Po wstąpieniu do rewolucyjnej armii francuskiej zasłynął zdobyciem Tulonu. W 1794 r. awansował na generała brygady. Popierał jakobinów. Po ich klęsce został aresztowany. W 1795 r. Dyrektoriat przywrócił go do służby wojskowej. Po stłumieniu stworzenia rojalistycznego w Paryżu (1795), walczył w kampanii włoskiej z Austrią (1796-97). Sukcesy w bitwach pod Lodi, Arcole, Rivoli przyczyniły się do wzrostu jego popularności. Zmusił Austrię do podpisania pokoju w Campo Formio (1797). Francja zatrzymała Belgię i stworzyła mechanizm republik siostrzanych (1797-98): Batawską (Holandia), Cysalpińską (z połączenia Lombardzkiej i Cyspadańskiej), Liguryjską (Genua), Helwecką (Szwajcaria), Rzymską, Partenopejską (Neapol). Chcąc zmusić Anglię do zakończenia wojny, wyprawił się do Egiptu. Po jego zdobyciu miał wyruszyć do Indii (1798). Po startowych sukcesach rozpoczął napotykać sporo trudności, między innymi dolegliwości tropikalne. W 1799 r. porzucił własne wojsko i wrócił do Paryża. Poparty poprzez burżuazję, zorganizował zamach stanu (18 brumaire’a roku VIII). Obalił Dyrektoriat i ogłosił nową konstytucję Francji. Został I konsulem i naczelnym wodzem. Miał w swoich rękach całą władzę wykonawczą i inicjatywę ustawodawczą. Wojnę z II koalicją za-kończył pokojami: z Austrią w Lunéville (1801) i z Anglią w Amiens (1802). W 1804 r. koronował się na cesarza Francuzów, a w 1805 r. na króla Włoch. W 1805 r., walcząc z III koalicją, pokonał wojska rosyjsko-austriackie pod Austerlitz (bitwa trzech cesarzy). Wskutek pokoju w Preszburgu (Bratysława) uzyskał Dalmację, Istrię, Tyrol, Trydent i Wenecję. Po zrzeczeniu się wpływów Austrii w Niemczech, utworzył w 1806 r. Związek Reński pod swoim protektoratem. W wojnie z IV koalicją pokonał wojska pruskie pod Jeną i Auerstedt (1806) i rosyjskie pod Iławą Pruską i Frydlandem (1807). Na mocy pokoju w Tylży utworzył Księstwo Warszawskie (ziemie II i III zaboru pruskiego) i Królestwo Westfalskie pod rządami swojego brata, Hieronima. W relacji do Ogromnej Brytanii prowadził od 1804 r. blokadę kontynentalną. Po detronizacji Burbonów w Hiszpanii i osadzeniu tam swojego brata, Józefa doprowadził do wojny z Hiszpanią (1808-1814). W 1809 r. ponownie pokonał Austrię w bitwie pod Wagram. Na mocy pokoju w Schönbrunn uzyskał następne ziemie nad Adriatykiem. Klęskę zapoczątkowała kampania moskiewska (1812). Ogromna Armia została zdziesiątkowana. O jego losach przesądziła bitwa pod Lipskiem (Bitwa Narodów) w 1813 r. Po abdykacji zesłano go na wyspę Elbę (1814). Próbował powrócić do władzy w 1815 r. (tak zwany sto dni). Po klęsce pod Waterloo został internowany poprzez Anglików na Wyspie św. Heleny, gdzie zmarł. Był nie tylko jednym z największych dowódców wojskowych w dziejach świata, lecz również politykiem i prawodawcą. Jednocześnie był jednym z największych despotów. Doprowadził do reorganizacji aparatu administracyjnego Francji, który przetrwał do dziś. Skodyfikował prawo, a jego Kodeks cywilny (kodeks Napoleona z 1804) z niewielkimi zmianami nadal obowiązuje we Francji. W kolejnych latach we wszystkich podbitych krajach wprowadził ten kodeks i reformy, które przyczyniły się do likwidacji resztek feudalizmu. Przyśpieszył przemiany kapitalistyczne w Europie. Zreorganizował szkolnictwo i podporządkował je państwu. Ograniczył korupcję i powiększył bezpieczeństwo obywateli. W 1801 r. unormował relacje z Kościołem katolickim, podpisując konkordat z papieżem Piusem VII. Zreformował mechanizm skarbowy państwa i poprawił stan finansów przez sprzedaż Luizjany Stanom Zjednoczonym (1803). (KM)