Postać MOLIER, właśc. Jean Baptiste Poquelin biografia

Kim był MOLIER, właśc. Jean Baptiste Poquelin co zrobił: 1 5 stycznia 1 6 2 2 - 1 7 lutego 1 6 7 3Jean Baptiste Poquelin, który pisał i występował pod pseudonimem Molier, uważany jest za jednego z najwybitniejszych dramaturgów francuskich XVII w. Mistrz gatunków komicznych wsławił się jako reformator i artysta komedii charakterów i komedii obyczajowej w nowoczesnym stylu. Przekroczywszy próg dorosłości, twórca wybrał - uważaną wówczas za haniebną - profesję aktora i do r. 1658 działał z różnym powodzeniem w trupie teatralnej. Jego los odmienił się po tym, jak zdobył łaskę i przychylność Ludwika XIV po wystawieniu komedii obyczajowej Pocieszne wykwintnisie (1659). Dzieło wyśmiewało salony literackie i koterie, lansujące modę na wykwint w mowie i zachowaniu. Molier, jako baczny obserwator otaczającej go rzeczywistości, nierzadko szukał w niej inspiracji do swych sztuk, wielokrotnie narażając się przy tym różnym środowiskom i grupom społecznym. Satyryczna wymowa Pociesznych wykwintniś pomnażała mu wrogów pośród przedstawicieli dworskiego życia artystycznego. Jako następny faza walki o reformę obyczajów należy potraktować Szkołę mężów (1661) i Szkołę żon (1662). Tymi utworami Molier godził w tradycjonalną, mieszczańską obyczajowość, atakując sposoby wychowawcze, które w istocie deprawowały zamiast pouczać. Jednak prawdziwą falę oburzenia i kontrowersji wywołała następna jego sztuka - Świętoszek (1664). Piętnował w niej twórca fałszywą pobożność. W siedemnastowiecznej Francji religia ingerowała we wszystkie sfery życia. Był to moment po wojnach religijnych, gdzie misji głoszenia wiary podejmowały się również osoby świeckie, nierzadko kierując się przy tym metodycznie i z premedytacją wyłudzając kapitał. Tytułowy Tartuffe w sztuce Moliera to właśnie taki fałszywy pobożniś, który wtargnąwszy do domu poczciwego mieszczanina, zachowując pozory przyjaźni, dąży do zawłaszczenia całego majątku. Świętoszek to arcydzieło komedii obyczajowej, odmalowujące barwny portret paryskiej siedemnastowiecznej rodziny mieszczańskiej, lecz także znakomita komedia charakterów, których różnorodność napędza akcję sztuki. Podobną wymowę miał następny utwór Moliera Don Juan (1665), do którego temat zaczerpnął twórca z teatru hiszpańskiego, a fabułę osnuł wokół losów zuchwałego uwodziciela. W 1665 r. powstało następne dzieło - Mizantrop. Wydaje się, iż to jest w najwyższym stopniu osobisty utwór Moliera. To komedia o człowieku nieprzystosowanym do otoczenia i poprzez to głęboko niefortunnym. Taki jest bohater sztuki - Alcest, typowy odszczepieniec, który nie potrafi współżyć z bywalcami salonów, cierpiąc samotność i odrzucenie. Postać Alcesta jest na wskroś tragiczna, podobnie zresztą jak i postać pazernego skąpca ze sztuki pod tym samym tytułem, pochodzącej z 1668 r., który bardziej niż własną rodzinę kochał bogactwo. Także bohater ostatniej sztuki Moliera Chory z urojenia (1673), nękający najbliższych napadami hipochondrii, nosi cechy postaci tragicznej. W projekcie komedii Moliera widoczna jest wyraźnie ewolucyjna przemiana. Twórca odchodzi od francuskiej farsy, charakteryzującej się prostą fabułą. Czerpie z kolei z szesnastowiecznego teatru włoskiego, który otwierał się na tematykę zaczerpniętą z pospolitego życia. Rozpoznawalne są również inspiracje teatrem hiszpańskim, który opierał się na skomplikowanej intrydze. Korzystając z powyższych wzorców, Molier skonstruował własny typ bohatera - człowieka z krwi i kości, przedstawiciela epoki. Tym samym dramaturg ewoluował od farsy do komedii charakterów, od prostej konstrukcji postaci do skomplikowanej, dbałej o psychologiczną prawdę. (DP)