Postać MIKOŁAJ REJ biografia

Kim był MIKOŁAJ REJ co zrobił: 4 lutego 1 5 0 5 - 4 października 1 5 6 9Mikołaj Rej to - w zasadzie - pierwszy w historii literatury pisarz piszący w j. polskim. Zwany "ojcem piśmiennictwa polskiego", autor słynnego zdania: A niechaj narodowie wżdy postronni znają, że Polacy nie gęsi, że swój język mają!, pisał polszczyzną nadzwyczajnie bogatą, przesyconą przysłowiami, czerpiącą z mowy potocznej. Poprzez całe życie pisał wyłącznie po polsku, w odróżnieniu do Jana Kochanowskiego, który tworzył również w języku łacińskim. Rej Urodził się w Żurawnie, pod Haliczem, edukacji pobierał w Skalmierzu i Krakowie. Nie zyskał wykształcenia akademickiego; wiele czasu poświęcił na lekturę współczesnego piśmiennictwa europejskiego, uczył się samodzielnie i dlatego posiadł rozległą wiedzę humanistyczną. Po reformacji przeszedł na luteranizm, potem na kalwinizm i od tej pory w jego utworach pojawiała się - niejednokrotnie ostra - krytyka katolicyzmu i kleru. Po zgonu ojca ożenił się i osiadł na stałe w rodzinnym majątku. Brał udział w życiu publicznym jako poseł. Był doskonałym gospodarzem. Własne pisarstwo uważał za odpowiedzialną misję socjalną. Wszystkie utwory wydał za życia; budziły one wielkie zainteresowanie pośród czytelników. Rej interesował się polityką - był zwolennikiem szlacheckiej demokracji, egzekucji dóbr i przeciwnikiem kleru. Własne poglądy polityczno-socjalne zawarł w Krótkiej rozprawie pomiędzy trzema osobami: Panem, Wójtem a Plebanem. Bohaterzy tego traktatu politycznego są przedstawicielami trzech stanów polskiego społeczeństwa: szlachty, chłopów i duchowieństwa. Poruszają oni problemy nękające ówczesną Polskę, poprzez co wymowa utworu dla współczesnego odbiorcy bywa niejasna. W końcowej części traktatu pojawia się alegoryczna postać Rzeczpospolitej, ganiąca wszystkie stany za dbałość o swoje dobra i obojętność wobec spraw publicznych. Utwór ma formę dynamicznego dialogu, napisany jest językiem potocznym. W tekst Krótkiej rozprawy... Rej wplótł ok. siedemdziesięciu przysłów. Pod koniec życia (w latach 1567-68) Rej napisał Zwierciadło, którego fragment stanowi Żywot człowieka poczciwego. Utwór ma charakter parenetyczny - autor tworzy wzorcowy, godny naśladowania obraz ludzkiego życia. Ideał wg Reja to człowiek cnotliwy (dziś w sensie moralny), prawy, sprawiedliwy, umiarkowany, obyczajny, wewnętrznie spokojny; to również człowiek żyjący w zgodzie z naturą i jej prawami, akceptujący zgon jako obiekt oczywisty w kolejach ludzkiego życia. Bohater Reja nie ma imienia i nazwiska - może być nim każdy i każdy z czytających powinien dążyć do zaprezentowanego w utworze ideału. Rej opisuje życie od narodzin do zgonu, dzieląc je na cztery okresy, podobnie jak rok podzielony jest na cztery pory. Podkreśla w ten sposób, iż człowiek jest częścią natury i tylko żyjąc z nią w zgodzie i godząc się z mijającym czasem, może żyć "poczciwie". W dziele tym Rej zawarł sporo wątków autobiograficznych. Utwory Reja cechuje zainteresowanie bieżącymi sprawami państwie, dążenie do naprawienia otaczającej rzeczywistości, humor i krytyczne nastawienie wobec świata - to cechy typowe dla piśmiennictwa renesansowego. W dorobku pisarza znajduje się także dramat Żywot Józefa, zestaw kazań Postylla i zestaw wierszy Zwierzyniec. Refleksje zawarte w takich utworach o charakterze moralizatorskim, pouczającym pozwalają odkryć Reja jako wnikliwego i bystrego obserwatora świata. (MC)