Postać MAHOMET (MEHMET) II ZDOBYWCA biografia

Kim był MAHOMET (MEHMET) II ZDOBYWCA co zrobił: 1 4 3 0 -1 4 8 1Sułtan turecki w latach 1451-1481, był synem i następcą Murada II; kontynuował ekspansję Turków przeciwko Bizancjum i krajom bałkańskim. Najpierw XV w. ekspansja ta uległa gdyż zahamowaniu po uderzeniu na nich wojsk Timura Chromego (Tamerlana), wodza mongolskiego. Kryzysu państwa tureckiego nie wykorzystały jednak państwa bałkańskie, rywalizujące ze sobą i niepotrafiące zbudować jednolitego frontu. Z kolei następne zwycięstwa Turków dowodzonych poprzez Murada II, w szczególności nad armią chrześcijańską w bitwie pod Warną w 1444 r., gdzie zginął Władysław III, władca Polski i Węgier, utwierdziło ich zdobycze w Europie (Bułgaria i Serbia). W połowie XV w. w konsekwencji naporu Turków terytorium Bizancjum ograniczało się do obszaru wokół Konstantynopola i niewielkich posiadłości w Grecji. Konstantynopol, leżąc na obszarze państwa osmańskiego, rozdzielał jego część azjatycką od europejskiej. To powodowało, iż dla sułtanów głównym celem politycznym w tym czasie stało się zdobycie miasta. Mahomet II, odrzucając wszelakie próby rokowań w 1453 r., ruszył na miasto na czele 80-tysięcznej armii. Konstantynopol, który liczył wtedy 70-80 tys. mieszkańców, mógł przeciwstawić najeźdźcom 5 tys. zdolnych do walki, w tym kilkuset żołnierzy genueńskich i weneckich. W okresie 7-tygodniowego oblężenia Turcy użyli do kruszenia murów artylerii, w tym potężnej bombardy o niespotykanym dotychczas kalibrze. Początkowo nie byli w stanie prowadzić ataków od strony morza, bo wejście do portu zagradzał potężny łańcuch. Sułtan polecił jednak przetransportować okręty lądem, zwodować je w porcie i stamtąd podjąć walkę. Kluczowy szturm nastąpił, gdy obrońcy byli już wyczerpani, a mury poważnie uszkodzone. Atak rozpoczęty 29 maja 1453 r. doprowadził do zdobycia miasta; w czasie walk zginął ostatni cesarz bizantyjski, Konstantyn XI. Po trzech dniach grabieży do Konstantynopola wkroczył sułtan Mahomet II. Pozyskaną stolicę wschodniego Cesarstwa, od tego momentu nazywaną Istambułem, uczynił swą rezydencją, zasiedlając ją ponownie ludnością grecką i turecką. Arcydzieło cesarza Justyniana Wielkiego, kościół Hagia Sophia, został zamieniony w meczet. Wkrótce Mahomet opanował resztki imperium bizantyjskiego, zajmując w 1462 r. Moreę (Peloponez), gdzie bronili się bracia ostatniego cesarza; przedtem (1456) Turcy zajęli księstwo Aten i Teb. Na Półwyspie Bałkańskim podbił także Mahomet w 1459 r. despotat serbski Brankowiczów; w 1463 r. opanował Bośnię, a w 1483 r. Hercegowinę. Po zgonu bohaterskiego wodza Skanderbega uległa mu także Albania (1479). Władzę sułtana uznali hospodar wołoski (1462) i mołdawski (1487), a czarnomorskie miasta Kilia i Białogard, po ich zdobyciu (1484), zostały bezpośrednio włączone do imperium. W latach 1475-1478 Turcy podbili Krym, narzucając swe zwierzchnictwo tamtejszemu chanatowi tatarskiemu rządzonemu poprzez ród Girejów; Genua utraciła tam własne kolonie na czele z Kaffą. W Azji Mniejszej Mahomet podporządkował sobie jeszcze w 1466 r. emirat Karamanów; w 1481 r. Turcy wylądowali nawet w samej Italii, na krótko opanowując Otranto. Na pozyskanych terytoriach wprowadzono jednolitą administrację, łączącą w sobie kompetencje cywilne i wojskowe; w istotnych strategicznie miejscach wysiedlono dawną ludność i osadzono chłopów muzułmańskich. Początkowo jedynym prawem był Koran, lecz Mahomet II wydał kodeks regulaminów prawnych w dziedzinie administracji i finansów, oparty na wzorach bizantyjskich (tak zwany Kanunname). Cała ludność chrześcijańska została obłożona podatkiem państwowym (charadż). Ziemia była własnością sułtana, lecz część jej nadawał w dożywotnie posiadanie z obowiązkiem wojskowej służby konnej tak zwany spahisom. Pośród różnych narodów zamieszkujących imperium tureckie uprzywilejowane stanowisko - w okolicy oczywiście Turków - zachowali Grecy, dostarczając sułtanowi kadr do administracji, oni również (w okolicy Ormian i Żydów) stanowili trzon kupiectwa miast imperium. Sporą rolę odgrywały również dawne bizantyjskie rody arystokratyczne, tak zwany fanarioci (od dzielnicy Fanar w Konstantynopolu, gdzie mieli własne rezydencje). Mahomet II pozyskał sobie również kler grecki, wrogi unii z Kościołem rzymskim; nadał mu szereg przywilejów, między innymi znaczny zakres jurysdykcji nad chrześcijańską ludnością imperium. (JS)