Postać KAZIMIERZ IV JAGIELLOŃCZYK biografia

Kim był KAZIMIERZ IV JAGIELLOŃCZYK co zrobił: 1 4 2 7 -1 4 9 2Trzeci syn Władysława Jagiełły i Zofii Holszańskiej, młodszy brat Władysława, zwanego Warneńczykiem. W 1438 r. zaproponowano mu, by objął tron czeski po zgonu Zygmunta Luksemburczyka, jednak opozycja, na czele której stał Zbigniew Oleśnicki, udaremniła ten zamierzenie. Kiedy brat objął w 1440 r. tron węgierski, Kazimierz wyjechał na Litwę i wkrótce bez zgody panów polskich objął tam tron wielkoksiążęcy. Po zgonu brata w 1444 r. to jemu zaproponowano koronę Polski. Wstrzymywał się z decyzją kilka lat, czego kluczowym przyczyną było osłabienie ugrupowania Zbigniewa Oleśnickiego, dominującego w polityce ostatnich lat. Ostatecznie przyjął koronę i 25 czerwca 1447 r. został koronowany na króla Polski w katedrze wawelskiej poprzez arcybiskupa gnieźnieńskiego i prymasa Polski, Wincentego Kota. 10 lutego 1454 r. ożenił się z Elżbietą z Habsburgów, zwaną Rakuszanką albo "matką królów". Z tego małżeństwa doczekał się 13 dzieci, z czego 4 synów zostało królami (Władysław, Aleksander, Jan Olbracht i Zygmunt Stary), jeden kardynałem (Fryderyk), a jeden uznany za świętego (Kazimierz). Pięć ich córek wydano za mąż za książąt panujących w zachodniej Europie. W 1452 r. Kazimierzowi powiodło się opanować Oświęcim i zmusić tamtejszego księcia, Jana, do złożenia mu hołdu lennego - ostatecznie księstwo oświęcimskie zakupił w 1457 r. W 1456 r. zhołdował również księstwo zatorskie. 6 marca 1454 r., na prośbę Związku Pruskiego władca wydał akt inkorporacji Prus do Korony, czym zaczął wojnę z zakonem krzyżackim, zwaną wojną trzynastoletnią. Jej początkowe fazy były dla nas niepomyślne (klęska pod Chojnicami w 1454 r.), lecz druga połowa zdecydowanie przeważyła szalę zwycięstwa na polską stronę (Świecino, bitwa na Zalewie Wiślanym 1462-1463). Prowadzone pertraktacje doprowadziły do podpisania II pokoju toruńskiego (19 października 1466) i uzyskania Pomorza Gdańskiego i zapewnienia sobie hołdów każdorazowych Ogromnych Mistrzów Zakonu z pozostałych terenów Prus. Problemy w trakcie wojny wykorzystała szlachta, wymuszając na Kazimierzu w 1454 r. dwa przywileje wystawione w Cerekwicy i Nieszawie, zabraniające królowi zwoływania pospolitego ruszenia i nakładania nowych podatków bez zgody szlachty. Od początku swojego panowania władca zmagał się z ugrupowaniem Oleśnickiego, przeciwnym jego polityce między innymi w kwestii przyłączenia Wołynia i Podola, a również wojny pruskiej. Po zgonu Oleśnickiego w 1455 r. polityka Kazimierza Jagiellończyka znalazła większe poparcie u szlachty i możnych. W 1462 r. powiodło się inkorporować do Korony ziemie: sochaczewską, wiską, rawską i bełską. W 1471 r., po zgonu Jerzego z Podiebradów, wskutek zawartych układów tron czeski objął najstarszy syn Kazimierza - Władysław. W tym samym roku podjęto nieudaną próbę osadzenia na tronie węgierskim jego młodszego syna, Kazimierza. W 1485 r. w Kołomyi hołd lenny Kazimierzowi złożył hospodar mołdawski, Stefan III Ogromny. Kazimierz Jagiellończyk zmarł 7 czerwca 1492 r. w Grodnie; jest pochowany w katedrze krakowskiej. Za jego panowania upowszechniała się oświata, prowadzona poprzez szkoły parafialne. Kluczowymi przedstawicielami polskiego piśmiennictwa byli: historyk Jan Długosz (opiekun synów króla), poeta polityczny Jan Ostroróg, poeta i dyplomata Filip Kallimach (również opiekun synów króla), filozof i astronom Wojciech z Brudzewa. Rzeźbiarz Wit Stwosz w 1489 r. ukończył prace nad ołtarzem kluczowym w kościele Mariackim w Krakowie. Za panowania Kazimierza Jagiellończyka Polska rozwinęła się również pod względem terytorialnym, a również wykształciła elity polityczne, co dało podstawy do rozwoju parlamentaryzmu. (BC)