Postać KAZIMIERZ III WIELKI biografia

Kim był KAZIMIERZ III WIELKI co zrobił: 1 3 1 0 -1 3 7 0Ostatni władca z dynastii Piastów na tronie polskim (od 1333 r.), syn Władysława Łokietka i Jadwigi, córki Bolesława Pobożnego, księcia wielkopolskiego. W 1325 r. ożenił się z Aldoną, córką Giedymina, księcia litewskiego, która zmarła w 1329 r., pozostawiając córki Elżbietę i Kunegundę. Początkowo władał jedynie Małopolską i Wielkopolską, do których doszła potem ziemia sieradzka i łęczycka. Zdołał uniknąć konfliktu zbrojnego z Krzyżakami, a spór o Pomorze oddał pod sąd polubowny króla Czech, Jana Luksemburskiego, i Węgier, Karola Roberta. W 1335 r. na zjeździe w Wyszehradzie uzyskał od króla czeskiego zrzeczenie się pretensji do tronu polskiego. Nie wprowadził jednak w życie innych określeń wyszehradzkich, na mocy których w zamian za odzyskanie Kujaw i ziemi dobrzyńskiej Krzyżacy mieli dostać Pomorze Gdańskie jako "wieczystą jałmużnę". Zakon nie podporządkował się z kolei werdyktowi sądu papieskiego z 1339 r. i nie zwrócił Polsce zagarniętych terytoriów. W 1339 r. Kazimierz zawarł układ z Karolem Robertem, który w razie braku następcy gwarantował Andegawenom tron polski. Rok potem, po zgonu krewniaka, Bolesława Jerzego Trojdenowicza, ogłosił się panem Rusi Halicko-Włodzimierskiej, rozpoczynając tym samym podbój tych terytoriów. W 1343 r., podpisując w Kaliszu pokój z Krzyżakami, odzyskał Kujawy i ziemię dobrzyńską, lecz zostawił im Pomorze Gdańskie. W tym samym roku wzmocnił swe wpływy na Pomorzu Zachodnim poprzez zawarcie przymierza z książętami wołogoskimi; córkę Elżbietę wydał za Bogusława V; przed śmiercią adoptował ich syna, Kaźka Słupskiego. Dążąc do odzyskania Śląska, w 1341 r. objął w zastaw Namysłów, Kluczbork, Byczynę i Wołczyn, a w 1343 r. opanował Wschowę. W 1344 r. wyprawił się ponownie na Ruś i opanował ziemię sanocką i przemyską. Podjął również wojnę z Czechami o Śląsk (1345-1348), lecz skończyła się ona bez sukcesu, zawarciem pokoju w Namysłowie. W 1349 r. ponownie wyprawił się na Ruś i dzięki węgierską zajął Lwów i Halicz. Do 1366 r., rywalizując z Litwinami i Tatarami, zajął jeszcze ziemię bełską, chełmską, włodzimierską i Podole. W 1356 r. podporządkował sobie również Mazowsze, w 1365 zhołdował Santok i Drezdenko, a w 1368 r. odzyskał od Brandenburgii część Nowej Marchii. Przeprowadził przebudowę ustrojową, gospodarczą i kulturalną Polski. Skodyfikował prawo zwyczajowe, wydając dla Małopolski statut wiślicki, a dla Wielkopolski statut piotrkowski. Wprowadził sądy starościńskie i "oprawców", spełniające rolę sądów doraźnych. Rozwijał osadnictwo wiejskie i miejskie, przeprowadził reformy w górnictwie. Usprawnił również handel i dokonał reformy monetarnej (1347 - moneta ogólnokrajowa). W polityce wewnętrznej dążył do centralizacji rządów, na podstawie dobieranej poprzez siebie radzie królewskiej i na urzędzie starostów. Sfinalizował budowę powyżej 50 zamków murowanych i otoczył murami prawie 30 miast. W 1364 r. doprowadził do skutku fundację uniwersytetu w Krakowie. Brak następcy spowodował, iż zmusił do odejścia drugą żonę, Adelajdę Heską. Oczekując na zakończenie procesu rozwodowego w Awinionie, wiązał się z innymi kobietami, podwójnie zawarł nawet małżeństwa (z Krystyną Rokiczaną, mieszczką praską, i Jadwigą, córką księcia żagańskiego, Henryka Żelaznego), które jednak uznano za nielegalne. Pozostawił królestwo obejmujące ok. 270 tys. km2, zamieszkiwane poprzez blisko 2 mln ludzi. O znaczeniu Polski za panowania Kazimierza Wielkiego świadczy powierzenie mu roli rozjemcy w sporze Luksemburgów z Habsburgami, a również zjazd monarchów europejskich, który odbył się w 1364 r. w Krakowie. (JS)