Postać JOHANN WOLFGANG GOETHE biografia

Kim był JOHANN WOLFGANG GOETHE co zrobił: 2 8 sierpnia 1 7 9 4 - 2 2 marca 1 8 3 2Miejscem urodzenia Johanna Wolfganga Goethego był Frankfurt nad Menem. Niemcy - kolebka literatury romantycznej - zyskały nie tylko wybitnego przedstawiciela własnej literatury narodowej, lecz jednego z głownych przedstawicieli romantyzmu światowego. Jego twórczość w zasadzie zapowiadała dopiero nowe prądy, lecz należy zaznaczyć, iż Goethe jako prekursor romantyzmu zaprezentował dzieła doniosłe, które nie tylko przyniosły pisarzowi popularność, lecz i zagwarantowały stałe miejsce w kanonie literatury światowej. Pierwsze utwory Goethego powstały w momencie Sturm und Drang, a więc "burzy i naporu" - gwałtownych przemian i przewartościowań w sferze idei, literatury, w życiu społecznym i politycznym. Szczególnie ważnym dziełem jest powieść epistolarna Cierpienia młodego Wertera, i to z kilku powodów. Po pierwsze - w kreacji tytułowej postaci Goethe zawarł niemal wszystkie charakterystyczne cechy późniejszych bohaterów romantycznych - przesadną wrażliwość i uczuciowość, niezrozumienie, samotność, niefortunną miłość, samobójstwo. Po drugie - powieść spotkała się z niezwykłym oddźwiękiem, inicjując zdarzenie nazywane "werteryzmem". Dotyczyło ono różnych zachowań przejmowanych z biografii Wertera: mody na niebieski frak i żółtą kamizelkę, które nosił, podobnego metody odczuwania, a nawet - popełnianych na jego wzór samobójstw. W pierwszym etapie twórczości spod pióra Goethego wyszło również sporo wierszy i ballad, a pośród nich jedna z najwspanialszych i znów znamienna dla stylu romantycznego - ballada Władca Olszyn. Znaków nowego prądu jest tutaj co niemiara: ulubiony gatunek literacki romantyków, tajemniczość, nocna sceneria wydarzeń, obecność istot fantastycznych, łączność z tym, co niemożliwe do wytłumaczenia racjami rozumu, przedmioty ludowe czy specjalna rola dziecka. Podkreślając znaczenie twórczości Goethego dla rozwoju romantyzmu, nie można zapomnieć, iż równocześnie jego utwory - w szczególności Elegie rzymskie - są świadectwem udanego połączenia prądów nowych i klasycznych. Jak dowodzą naukowcy twórczości autora Fausta, źródeł tego "klasycyzmu weimarskiego" należy szukać w pobycie poety we Włoszech i bliskości kultury starożytnej. Głównym dziełem Goethego jest Faust. Pisany poprzez niemal całe życie, pełnej publikacji doczekał się dopiero po zgonu autora. Tak jak Cierpienia młodego Wertera zapoczątkowały "werteryzm", tak za sprawą Fausta zrodziła się klasyczna wersja motywu faustowskiego. Historia alchemika była już gdyż w czasach Goethego znana, lecz to właśnie zaproponowana poprzez niego interpretacja stała się punktem odniesień wielu późniejszych artystów - na przykład Michaiła Bułhakowa w Mistrzu i Małgorzacie czy Tomasza Manna w Doktorze Faustusie. Czym jest ów motyw faustowski? Złożona jest na niego kilka przedmiotów: zawieranie paktu z diabłem, marzenie poznania świata, przezwyciężenia ludzkich ograniczeń, doświadczenia wiecznej młodości, aktywności, która nie pozwoli na zatrzymanie, na wypowiedzenie słynnych słów "chwilo, trwaj". Faust odznacza się ponadto ciekawą metodą, gdzie dominują - jak pisze Iwona Puchalska - synkretyzm, "nieczystość" gatunkowa, niejednorodność stylistyczna i zindywidualizowany język. Wkładu Goethego w postęp literatury romantycznej nie sposób przecenić. A przecież był to również człowiek wszechstronnie utalentowany, wielu profesji - w okolicy literatury zajmowała go między innymi filozofia, sztuka, edukacja czy polityka. (MP)