Postać JAN STANISŁAW JANKOWSKI biografia

Kim był JAN STANISŁAW JANKOWSKI co zrobił: 6 m a j a 1 8 8 2 - 1 3 marca 1 9 5 3 Urodził się w Krasowie Ogromnym (pow. Wysoka Mazowiecka) w rodzinie ziemiańskiej. Po ukończeniu w 1900 r. gimnazjum w Piotrkowie Trybunalskim, studiował na Wydziale Matematyczno-Fizycznym Uniwersytetu Warszawskiego, a w dalszym ciągu na Wydziale Chemii Politechniki Warszawskiej. W latach 1906-1908 studiował w Wyższej Szkole Technicznej w Pradze, gdzie uzyskał tytuł inżyniera chemika. W okresie studiów wstąpił do Związku Młodzieży Polskiej "Zet" i do Stronnictwa Narodowo-Demokratycznego (SN-D). W latach 1901-1902 uczestniczył w tworzeniu Związku Młodzieży Robotniczej i Związku im. J. Kilińskiego. Jako członek tej ostatniej organizacji współorganizował w 1906 r. Narodowy Związek Robotniczy (NZR). W 1908 r. wstąpił do Ligi Narodowej. Jako członek Zarządu Głównego NZR był jednym z inicjatorów oderwania się NZR od SN-D. Przewodniczył Zarządowi Okręgowemu NZR w Łodzi. W niebezpieczeństwie aresztowaniem, wyjechał do Krakowa (1909). Studiował w Studium Rolniczym Uniwersytetu Jagiellońskie-go (1909-1911) i był asystentem w Zakładzie Rolniczo-Doświadczalnym UJ (do 1912 r.). Jako reprezentant NZR i współorganizator Polskiego Związku Wojskowego wchodził w skład Tym-czasowej Komisji Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych (1912-1914). W okresie I wojny światowej służył w I Kompanii Kadrowej Józefa Piłsudskiego (1914), a w dalszym ciągu w 1. pułku ułanów Legionów Polskich (1915). Od 1915 r. jako przedstawiciel NZR wchodził w skład Centralnego Komitetu Narodowego. Po odzyskaniu niepodległości poprzez Polskę pracował w Ministerstwie Rolnictwa i Dóbr Państwowych i Kluczowym Urzędzie Ziemskim (1919-1921). W 1920 r. współtworzył Narodową Partię Robotniczą (NPR). Wszedł do jej Porady Naczelnej, a w latach 1920-1923 był prezesem Głównego Komitetu Wykonawczego NPR. Od 1923 do 1933 r. był II wiceprezesem i sekretarzem GKW NPR. W 1921 r. był ministrem pracy i opieki socjalnej w rządzie Wincentego Witosa. W dalszym ciągu wrócił do pracy w Ministerstwie Rolnictwa i Dóbr Państwowych. W 1925 r. został podsekretarzem sta-nu w Ministerstwie Pracy i Opieki Socjalnej, a w 1926 r. kierował tym resortem pod koniec rządu Aleksandra Skrzyńskiego i w rządzie Wincentego Witosa. Po zamachu majowym pracował w Zakładzie Ubezpieczeń Socjalnych. Był wiceprezesem Zjednoczenia Zawodowego Polski (1926-1936). W latach 1928-1935 był posłem do sejmu, a w latach 1927-1934 radnym Warszawy z listy NPR. W 1935 r., po sporach z Karolem Popielem wystąpił z NPR. W 1937 r. został członkiem Stronnictwa Pracy. W trakcie okupacji hitlerowskiej działał początkowo w instytucjach opieki socjalnej. W 1941 r. objął urząd dyrektora Departamentu Pracy i Opieki Socjalnej Delegatury Rządu RP na Państwo. Pod koniec 1942 r. mianowano go zastępcą Delegata Rządu RP na Państwo, a po aresztowaniu Jana Piekałkiewicza, w kwietniu 1943 r. został Delegatem Rządu RP na Państwo. Od 1944 r. kierował Krajową Poradą Ministrów jako wicepremier. Uczestniczył w podejmowaniu decyzji o wybuchu stworzenia warszawskiego. Po klęsce stworzenia wspólnie z ludnością cywilną opuścił Warszawę. W marcu 1945 r. został aresztowany w Pruszkowie poprzez generała NKWD, Iwana Sierowa i wywieziony do Moskwy. Był więziony na Łubiance. W czerwcu 1945 r. wspólnie z innymi działaczami polskiego państwa podziemnego był sądzony w tak zwany procesie szesnastu. Został oskarżony o prowadzenie działalności antyradzieckiej - spiski, akty terroru i dywersję - i skazany na 8 lat więzienia. Zmarł w ciężkim więzieniu we Władymirze nad Klaźmą. Sądzono go opierając się na prawa radzieckiego pomimo tego, że był przedstawicielem innego państwa. Mocarstwa zachodnie nie protestowały przeciwko temu jawnemu pogwałceniu prawa międzynarodowego. (KM)