Postać JAN III SOBIESKI biografia

Kim był JAN III SOBIESKI co zrobił: 1 7 sierpnia 1 6 2 9 - 1 7 czerwca 1 6 9 6Był synem Jakuba Sobieskiego i Teofili z Daniłowiczów, wnuczki Stefa-na Żółkiewskiego. Odebrał w młodości staranne wykształcenie, studiował na początku w Akademii Krakowskiej, a później na uniwersytetach we Włoszech i Francji. Doświadczenie wojskowe zbierał jako oficer walczący we wszystkich ogromnych wojnach połowy XVII w. Karierę zaczął w trakcie stworzenia Chmielnickiego (został wówczas ciężko ranny w bitwie pod Beresteczkiem). W trakcie tak zwany potopu szwedzkiego, po krótkotrwałym opowiedzeniu się za Karolem X Gustawem, najpierw 1656 r. stanął u boku Jana Kazimierza i walczył jako oficer wojsk koronnych. W trakcie wojen polsko-rosyjskich był dowódcą pod komendą Jerzego Lubomirskiego. Przyniosło mu to buławę hetmana polnego koronnego. Sławę wybitnego dowódcy i niecodzienną popularność w Rzeczypospolitej zawdzięczał jednak w pierwszej kolejności walkom na Ukrainie z Kozakami, Tatarami, a później z Turcją. Po podpisaniu haniebnego dla Polski traktatu pokojowego w Buczaczu, na mocy którego Rzeczpospolita godziła się na płacenie corocznego haraczu, sejm uchwalił niezbędne podatki na wojsko. Dlatego Sobieski zdołał wówczas zwalczyć pod Chocimiem trzydziestotysięczną armię turecką pod dowództwem Husseinabaszy w dawnym obozie Chodkiewicza z 1621 r. To świetne zwycięstwo było w jego życiu początkiem drugiego etapu, związanego w pierwszej kolejności z działalnością polityczną, która doprowadziła go do korony królewskiej. Już przedtem, między innymi dzięki kontaktom z dworem Jana Kazimierza i małżeństwu z Marią Kazimierą d’Arquien, zaangażował się w poparcie dla królewskiego, profrancuskiego stronnictwa regalistów. Pozycję taką zajmował również, stając na czele konfederacji szczebrzeszyńskiej przeciwko królowi Michałowi Korybutowi Wiśniowieckiemu. zgon króla i nimb zwycięzcy nad Turkami zapewniły mu efekt na polu elekcyjnym i koronę królewską. Całe jego panowanie przebiegało pod znakiem konfliktu z Turcją i bezskutecznych prób zacieśnienia sojuszu z Francją. Po rozejmie z Turcją w Żórawnie starał się doprowadzić do zbliżenia polsko-francuskiego, co równocześnie, dzięki pośrednictwu ówczesnego hegemona Europy, Ludwika XIV, miało zapewnić pokój z Turcją i odzyskanie utraconych ziem. W tym celu podpisał z Burbonami sekretny układ w Jaworowie w 1675 r. Skierowany on był przeciw Hohenzollernom, lecz miał równocześnie zakończyć konflikt polsko-turecki. Władca Francji, Ludwik XIV zobowiązywał się w nim do wypłaty 200 tys. talarów rocznie na wojnę z elektorem brandenburskim i dalszą pomoc na wypadek ewentualnego konfliktu z Austrią. Plany te jednak ostatecznie nie zostały zrealizowane. W 1683 r., w obliczu zagrożenia całego świata chrześcijańskiego nawałą turecką, zaangażował się w sojusz z Habsburgami skończony jednym z największych, lecz i ostatnich zwycięstw oręża polskiego w bitwie pod Wiedniem, a z powodu odsunięciem zagrożenia tureckiego od granic Polski. Decydujące dla losów armii tureckiej pod wodzą wezyra Kara Mustafy okazało się uderzenie jazdy, z najważniejszą szarżą husarii polskiej, które doprowadziło do zdobycia obozu wezyra. Jan III Sobieski przedstawiany był wówczas jako zbawca chrześcijańskiej Europy, a w pierwszej kolejności Austrii i Habsburgów. W polityce wewnętrznej nie powiodło mu się doprowadzić do umocnienia władzy królewskiej. Brakło mu do tego zarówno wsparcia magnatów i szlachty, jak i w drugim etapie panowania wystarczającej energii. Był nie tylko znakomitym politykiem, lecz również miłośnikiem i mecenasem sztuki. Przeszedł również do historii literatury dzięki pisanym poprzez sporo lat listom do ukochanej żony (Listy do Marysieńki). Zmarł w Wilanowie. Był ostatnim z królów elekcyjnych, potrafiącym utrzymać suwerenność i pomyślność Rzeczypospolitej. (BCz)