Postać JAN DŁUGOSZ biografia

Kim był JAN DŁUGOSZ co zrobił: 1 grudnia 1 4 1 5 - 1 9 m a j a 1 4 8 znakomity historyk polski XV w., dyplomata, duchowny. Urodził się w Brzeźnicy (ziemia wieluńska) jako jeden z 12 braci o tym samym imieniu. Był synem Jana, rycerza spod Grunwaldu, i Beaty z Borowna. Kształcił się w Nowym Mieście Kor-czynie i na Uniwersytecie Krakowskim (1428-1431). Od 1434 r. był proboszczem w Kłobucku, od 1436 r. kanonikiem krakowskim, potem również sandomierskim, wiślickim i gnieźnieńskim; od 1431 r. notariuszem, a w latach 1433-1455 sekretarzem i kanclerzem kardynała i biskupa krakowskiego, Zbigniewa Oleśnickiego. W 1440 r. dostał święcenia kapłańskie. Związany blisko z Oleśnickim, w 1440 r. osłonił go własnym ciałem w trakcie napaści pod Koves, a w 1449 r. przywiózł mu kapelusz kardynalski. W 1451 r. potępił wspólnie z Oleśnickim decyzje podjęte poprzez Kazimierza Jagiellończyka w kwestii Wołynia. Po zgonu kardynała ponownie popadł w konflikt z królem o obsadę biskupstwa krakowskiego (1460-1463) - popierał krewnego Oleśnickiego, Jakuba z Sienna, przeciw kandydatowi króla, Janowi Lutkowi z Brzezia, co zakończyło się dla Długosza banicją (przebywał w Melsztynie) i konfiskatą dóbr. Jako znawca dokumentów archiwalnych i zeznań świadków we poprzednich procesach krzyżackich, brał udział w pertraktacjach z zakonem krzyżackim w trakcie wojny trzynastoletniej; był przy podpisaniu aktu drugiego pokoju toruńskiego (1466). Po tych wydarzeniach zbliżył się do Kazimierza Jagiellończyka, popierał jego politykę zagraniczną, był świadkiem hołdów Ogromnych Mistrzów Krzyżackich. Pisał: "Ja również czułem w duszy pociechę, żem był po dwakroć świadkiem zaprzysięgania tego hołdu". Od 1467 r. został wychowawcą synów króla; w 1467 r. jeździł do Czech, a w 1469 r. na Węgry celem zapewnienia korony dla najstarszego syna królewskiego - Władysława. W 1480 r. został arcybiskupem nominatem lwowskim, jednak nowego stanowiska nie zdążył już objąć. Zmarł 19 maja 1480 r., a pochowany został w klasztorze na Skałce. Długosz był fundatorem i budowniczym między innymi murowanych domów w Wiślicy i Sandomierzu, murowanego kościoła w Szczepanowie, sprowadził oo. paulinów na Skałkę w Krakowie (1472), a do Kłobucka kanoników regularnych. Wybudował bądź odnowił kilka burs studenckich w Krakowie. Napisał sporo prac o charakterze źródłowym, między innymi Banderia Prutenorum (1448) - opis 56 chorągwi krzyżackich pozyskanych pod Grunwaldem; Vita s. Stanislai (1460-1465) i Vita s. Cunegundis (1471-1478) - żywoty świętych; Insignia seu clenodia incliti Regni Poloniae (po 1462) - opisy i wizerunki herbów polskich. Głównym dziełem Długosza jest Historiae Polonicae (1455-1480), zwane także Annales seu cronicae incliti Regni Poloniae, tzn. Roczniki a więc kroniki sławnego Królestwa Polskiego, obejmujące w 12 księgach dzieje Polski od czasów legendarnych do 1480 r. Dzieło tj. pierwszą znakomitą syntezą w historiografii polskiej, zajmuje również poczesne miejsce w średniowiecznej historiografii europejskiej. (BC)