Postać FRANCISZEK JÓZEF I biografia

Kim był FRANCISZEK JÓZEF I co zrobił: 1 8 sierpnia 1 8 3 0 - 2 1 listopada 1 9 1 6 Urodził się w pałacu Schönbrunn. Był synem arcyksięcia Franciszka Karola i księżniczki Zofii Wittelsbach von Bayern. W wieku 6 lat został uznany następcą tronu i poddany intensywnej nauki pod nadzorem matki (znał kilka języków). W momencie Wiosny Ludów został cesarzem Austrii po abdykacji jego stryja, Ferdynanda I (1848). Stłumił stworzenie wiedeńskie i razem z carem Rosji, Mikołajem I, stworzenie węgierskie (1849). W 1851 r. ogłosił tak zwany patent sylwestrowy, który zastąpił konstytucję. Przywrócił mechanizm rządów absolutnych. Ograniczono swobody obywatelskie, wolność słowa, zgromadzeń i stowarzyszeń. Po klęsce dyplomatycznej w momencie wojny krymskiej (1853-56), klęsce militarnej w wojnie z Francją i Piemontem i załamaniu finansowym państwa został zmuszony do reform wewnętrznych w kraju. Razem z Agenorem Gołuchowskim przeprowadził w 1860 r. reformy. Tak zwany dyplom październikowy wprowadzał autonomię państw wchodzących w skład monarchii habsburskiej. Chociaż już w 1861 r. patentem lutowym wprowadzono scentralizowany mechanizm władzy, kontrolujący poszczególne państwa. Następny kryzys monarchii nastąpił w 1866 r. Prusy, wykorzystując brak porozumienia co do losów księstw uzyskanych we wspólnej wojnie z Danią, doprowadziły do wojny prusko-austriackiej. Po klęsce pod Sadową zmuszony został do podpisania pokoju praskiego. Musiał zrezygnować z przewodnictwa w Związku Niemieckim. Stracił także Wenecję na rzecz Włoch, które poparły Prusy w wojnie 1866 r. W 1867 r. poszedł na kompromis w relacji do żądań Węgier, tworząc monarchię dualistyczną. Powstały Austro-Węgry, a on sam został koronowany na apostolskiego króla Węgier. W skład Cesarstwa Austriackiego (Przedlitawii) wchodziły: Austria Górna i Dolna, Bukowina, Czechy i Morawy, Dalmacja, Galicja, Gorycja, Istria, Karyntia, Kraina, Salzburg, Styria, Tyrol, Triest, Vorarlberg, a w skład Królestwa Węgier (Zalitawii) weszły: Węgry, Chorwacja i Siedmiogród. Oba państwa miały odrębne konstytucje, parlamenty i rządy (niezależnie od ministerstwa spraw zagranicznych, wojny i skarbu). Wspólna była polityka zagraniczna, armia, mechanizm monetarny. Podstawy ustrojowe Austrii tworzyła konstytucja z 1867 r. Austria stała się monarchią konstytucyjną z dziedzicznym władcą. Powoływał on prezesa porady ministrów i ministrów. Franciszek Józef I ostatecznie zrezygnował z centralistycznego kierowania krajem, lecz nie zgodził się na powstanie mechanizmu federalnego. Potwierdzono jedynie status autonomiczny państw koronnych. Budziło to niezadowolenie między innymi Czechów, Polaków i Chorwatów. Chociaż umiejętna polityka wykorzystywania antagonizmów między poszczególnymi narodami pozwalała utrzymać jedność państwa. Przyrost wpływów Rosji na terenie Półwyspu Bałkańskiego doprowadził do podpisania w 1879 r. sojuszu wojskowego z Niemcami, który w 1882 r. przekształcił się w Trójprzymierze (dołączyły Włochy). W 1908 r. dokonał formalnej aneksji Bośni i Hercegowiny. Spowodowało to ostry sprzeciw Rosji i Serbii. Kryzys bośniacki zażegnały Niemcy, opowiadając się po stronie monarchii habsburskiej. W tym także roku cesarz obchodził uroczyście własną 60. rocznicę koronacji. Po zabójstwie następcy tronu, austriackiego arcyksięcia Franciszka Ferdynanda i jego żony w Sarajewie (28 czerwca 1914), 28 lipca wypowiedział Serbii wojnę, co doprowadziło ostatecznie do wybuchu I wojny światowej. Niepowodzenia wojenne na froncie wschodnim wywołały stopniowe przejmowanie władzy poprzez wojskowych. W 1916 r. aktem 5 listopada zgodził się na stworzenie państwa polskiego. Zmarł w swym pałacu w Schönbrunn. Był bardzo dostępny w swoim kraju. Zapewnił jego mieszkańcom pokój poprzez pół wieku. Przyczynił się do rozwoju gospodarczego Austrii. Równocześnie jednak był uzależniony politycznie i gospodarczo od Niemiec. (KM)